Dhara e Kelbu’na Malem

Mohammad Toyu

MALEM Juma’at manes bannya’ oreng entar ka koburan kaangguy ngaji otaba ngatammagi. Bariya kalaban Dahmo se pon mangkat ka asta. Nyareya petodu, ampon sataon lebbi gi’ paggun kadibi’an. Alako sajan ta’ samporna.

Rodhek ban baridhu terros apongsa dhalem pekkeranna. E malem Juma’at ganeko pangaterrona kaangguy adu’a padhana oreng lapar. Kodu mangkat. Pola badha petodu se bisa matennang pekkeranna. Malem Juma’at manes ganeko ta’ pate petteng. Bulan nera’e maske banne tanggal raddin.

E asta, Dahmo ta’ abit, coma maca sorat Yasin tello kale. Pamolena nyepper ka barung, terro melleya kobi ban roko’na. Dahmo takerjat nengale oreng bine’ se pajat e kennal. Se lebbi takerjat, Dahmo tasono’ ka barung se bannya’ babine’na.

Settong lalake’ agaja’ kalaban pan-barampan babine’. Dahmo nengale babine’ se paleng ekakennale dhari patoju’na. Babine’ kalaban toju’ nyengkre’, nyengkre’ ka kanan. Patoju’na maebir monteng. Dahmo ta’ parcaja.

”Garowa pasera, se toju’ ngadhep dha’ bara’ dhaja? Ta’ adhung-kodhung...” Dahmo atanya ka lalake’ se molae gella’ alajjai acaca.

”Manabi sampeyan kasokan, eologa. Bunten modha,” lalake’ ganeko matabar. Dahmo aonggu’. Lalake’ e adha’na masemma’ pas ato’-koto’. Lalake’ ganeko terros ka dhalem. Babine’ se epangarae Dahmo nyander. Dahmo tamba takerjat. Babine’ ganeko ngendha’ sakejja’. Saleng pandeng abit.

Pekkeranna Dahmo ta’ sanggup nyareta’agi se buru eabas. Dahmo gun bisa akeccet. Babine’ ganeko nyander ka Dahmo kalaban makerso’ dhai. Settong pekkeran ngalemes ajalan lere. Buru toju’ eadha’anna Dahmo. Aeng matana babine’ ganeko ngonca’ e padduna. Lampadda aeng mata, padhana songay pabara’an.

”Parlo apa ba’na dha’enna’?” oca’na babine’ ganeko. Dahmo gi’ ta’ parcaja dha’ babine’ se eabas.

”Engko’ gun nyepper, sakeng polana pelka’ dhari lan-jalanan,” oreng babine’ ganeko ngajak Dahmo ka dhalem.

”E dhinna’ kennengnganna alako. Ba’na ta’ kera parcaja. Marena buru dhari roma. Sengko’ ta’ mole sampe’ sateya, roma edina ka orang towa. Oreng towa tao ja’ sengko’ badha dhinna’. Tape ta’ ngone’e. Sateya pera’ kare kastana. Ba’na ca’na pelka’? Mara duliyan! Gun eabasa bariya?” Babine’ ganeko maebir. Dahmo paggun neng-enneng. Paggun nyandhar ka labang. Akepek, pas toju’.

”Baremma mon ba’na mole bai abareng sengko’?” Dahmo galuggu’. Babine’ ganeko akepek.

”Sengko’ todhus!”

”Ka sapa?”

”Ka oreng bannya’.”

”Oreng ja’ pekkere. Sampe’ bila ba’na badha’a dhiya?”

”Sapa narema’a sengko’ pole se la loddhus cara reya?”

”Sengko’. Sokor ba’na endha’ pole dha’ sengko’, ba’na egiba’a mole!”

Babine’ ganeko malengos notobi mowana kalaban bantal. Nanges gut-sergudan. Pekkeranna Dahmo enga’ bila atokar pas binena nanges. Nopowe mowana kalaban bantal.

Bila atokar e pangkeng, Dahmo ban binena saleng mokka’ kacaremmeddanna. Mokka’ oca’na oreng se mameggelli. Ca’-oca’ se noddu’ kopengnga.

Bila atokar e dhapor, Dahmo ban binena saleng manggang katamburuwan. Caca se ta’ teppa’ ekella, nganga’ loka-loka se pon ebendhem. Pereng-pereng ngabber, ladding ngerrada bibirra binena.

Dahmo masemma’ ka babine’ ganeko. Ngajak mole. Babine’ ganeko akepek. ”Sengko’ todhus ka oreng bannya’!”

”Dina ja’ pekkere oreng bannya’. Mon polana jat anyamanan alako enga’ reya, ta’ repot nyassa ban atana’, ban ta’ repot ajuwal juko’!”

”Ambu. Sengko’ ta’ terro ajuwala juko’ pole,” babine’ abaladhas ban ngabas ka Dahmo. Mandeng. Lipenna elanyo’ aeng matana. Pekkeranna padha ajalan. Padha enga’ ka juko’ se eedderragi sabban laggu bila lakena dhateng tase’.

Aeng matana ngaremmes sajan santa’. Kasta apo’-tompo’ dhalem cethagga. Nyala’agiya aba’na, badha oreng laen se lako matabar rassa se lebbi dhalem dhari eber. Oreng lake’ se ta’ andhi’ bine ban gasek melle juko’na.

Babine’ ganeko ta’ kowat se ta’ nyepperra. Lebur ka rembak-melerra. Padhana se amaen leker. Saleng anju’. Nape pole amaen lobangan. Saleng pate’e kalaban kakowadan nganju’. Settong lobang epaso’e leker giliran. Se paleng semma’ olle ngocol lu-dullu. Mon maso’, dhari lobang, olle ngacet moso.

Rembak-meler lebur ban majembar pekker oreng bine’ se ajuwal juko’ ganeko. Bila malem tadha’ kancana. Arassa seppe ban parlo dha’ oreng laen. Babine’ ganeko nyepper ka bengkona lalake’ se asongot nyenna kalaban nyo’on juko’. Ambu epalemperra.

Lalake’ ganeko sabban are pon matabar rassa. Tape agasegan etola’. E are ganeko, angen ngalesser. Eber-eber padha kerreng. Rassa ta’ kaoca’ bila aba’ pon padha pelka’. Careta ta’ nyaman ganeko pas ataburan e marga sare. Bibir-bibir pon abuwa caca cenggang, dangnga’, ban ronggang basa. Caca ganeko dhapa’ ka Dahmo. Dahmo ta’ narema.

”Sampeyan perna gallu’ e tase’, ajaga Bu’na Saba. Laju ta’ moleya.” Dahmo ta’ kellar makecca’ jilana. Lesso se malessa. Tokar e are ganeko ju-kojuwan.

Mare Asar Dahmo mangkat ka tase’ kalaban cethak berra’. Dahmo ajalan neleng. Kopengnga apangrasa ecocco kalaban Rajang baja. Ta’ bangal ka lalake’ se pon aganggu binena. Ekoca’ tadha’ kaleng mante’na.

Dahmo gimeng. Dhapa’ ka tase’, sampan pon mangkat. Para’ compet are ganeko Dahmo apangrasa paleng palang. Terro acabbura ka tase’. Tape, gi’ enga’ ja’ aba’na bangal. Tadha’ gunana mon apate dibi’, bali’ mateyana, ekala’a atena.

Dahmo bu-ambu ka barung e penggir tase’ se biasa epabu-ambuwi oreng. Melle roko’ maske ta’ terro aroko’a. Are pon nyellem ka tase’. Dharana Dahmo galgal.

Dahmo tao, bila malem Salasa, mosona dhateng tengnga malem. Careta ganeko dhari oreng. Malem sanonto Dahmo terro atemmowa. Terro ngenoma dharana. Mangganga pellera. Dahmo mole para’ malem, bulan gi’ ta’ nyonar.

Dahmo ngantos dhari barung se bannya’ kajuna. Atamba malem, mosona pon nyongop e labangnga dhapor. Binena kalowar ajungjung tape. Dhari dhapor ekaeding galibragan, cangker gaggar, pereng bella. Dahmo toron lelere.

Maso’ ka dhaporra, binena nengale mar-samar. Tape dharana moso pon nancel. Binena buru. Narabas malem se petteng. Dahmo ngoja ta’ kacapo’.

Jogjakarta-Madura, 1433

Epetthak dhari Jawa Pos Radar Madura eccaban Ahad, 23 Agustus 2015.