Minggu, 29 Januari 2017

Caretana Kampong Nae’an


AMPON AOBA: Langgar At-Tamhilir e Kampong Nae'an, Dusun Talese', Disa Gappora Bara', Gappora, Songennep. E adha'na paddu mordhaja badha somor kona, e paddu mor lao'na badha jeddhing taon 1965. Foto ekala' tanggal 19 September 2013.


Lukman Hakim AG.

MONGGU reng Madura, kampong bida sareng dusun. Sabab, dusun bisa kadaddiyan dhari pan-saponapan kampong, nangeng badha jugan se kadaddiyan coma dhari settong kampong.
Ban-sabban nyamana kampong, dusun tor disa paste badha careta se daddi dhasarrepon aponapa e settong kennengngan gapaneka enyamae A otaba B ban saterrossa. Badhana settong nyama monggu settong kennengngan se aropa kampong, dusun otaba disa tanto badha careta sabellunna otaba gi’ dhimin se pas laju epadaddi nyama. Careta paneka se ekoca’ asal-usulla nyamana kampong, dusun otaba disa.
Umummepon, e Madura, se paleng gampang kaangguy nalektegi somber caretana nyamana kennengangan kalaban apetanya dha’ ka para seppo se alangkong ngaonenge bab nyamana settong kennengngan. Karana somber tolesan gi’ ce’ sakone’na, maka se paleng gampang enggi paneka somber lesan otaba dhari careta ka careta.
Akadi badhana settong kampong Nae’an se tamaso’ dhalem bagiyan dhari dusun Talese’, disa Gappora Bara’, kacamadan Gappora, Songennep. Kampong paneka badha e mongging temorra kottha Songennep se ra-kera dhubellas kilo meter jauna. Disa Gappora Bara’ gadhuwan pan-saponapan dusun, akadi dusun Polalang se kadaddiyan dhari kampong Polalang dibi’, kampong Rampet tor kampong Labbuwan; dusun Caremme, dusun Talese’ se kadaddiyan dhari kampong Talese’, Nae’an, Coba’ sareng kampong Gajam; dusun Panggung; dusun Rombu se kadaddiyan dhari kampong Rombu sareng kampong Masegit, dusun Pajagalan, tor en-laenna.
Disa Gapppora Bara’ paneka epesa sareng badhana lorong raja dhari Songennep nojju paseser Lombang, kacamadan Tang-Batang tor nojju dha’ kacamadan Dungke’ se apesa neng e disa Mandhala mangkana pas ekoca’ lorong cangka. Kampong Nae’an se apora’agi bagiyan dhari dusun Talese’ paneka badha neng e dhaja lorong. Dhari pasar Gappora dha’ dhaja ra-kera sakilo meter.  
TANDHA: Guba e Langgar At-Tamhilir, Kampong Nae'an. Foto ekala' tanggal 19 September 2013.

Dhapa’ ka dhaja’, badha settong buju’ se anyama Buju’ Lenteng. Buju’ paneka badha neng e kenengngan se abak panenggin otaba tengkas manabi ebandhing sareng kennengan laenna se badha neng e sakobengnga. Dhari Buju Lenteng paneka terros dha’ dhaja sakone’ noro’ toronan. La, neng e  bara’na toronan paneka badha kampong se anyama Kampong Nae’an. Kampong Nae’an elenglenge kampong Gajam bun temorra, kampong Coba’ bun dhajana, kampong Telese’ bun lao’na, sabatara neng e mongging bara’na tadha’ compo’, coma bandhungnna bato kaletthak.
E kampong paneka badha settong langgar se gadhuwan nyama Langgar At-Tamhilir Nae’an. Salaen langgar, badha compo’ se bannya’na gun pera’ sapolo soma se ajajar dhari bara’ dha’ temor abangon taneyan lanjang neng e tengnga’anna. Dhari sapolo soma paneka badha settong compo’ se badha neng e mongging bara’. Compo’ paneka ekenengnge Nyai Tariya, asma lanjangnga Nyai Sattariya. Omorrepon kantos samangken ampon langkong saratos taon. Dhari babine’ se ngagunge pottra pa’-empa’ paneka caretana Kampong Nae’an ekaolle.
Nyai Tariya paneka menangka pottrana Ke Tamim se jugan kasambat kalaban asma Ke Juwa. Nyai Tariya paneka sataretanan bannya’na kasanga, akadi Nyai Juwairiyah otaba Nyai Ella, Ke Ahmad Baidawi, Ke Muhammad Qosim, Ke Hamzah, Ke Daud, Nyai Muamnah, Ke Burhan tor Nyai Sofiyah (Sabiya). Nyai Tariya akabin sareng Ke Murtada, ngagunge potta Osman, Fathorrahman Mubarok, Mukhtar tor Sabiya (Shofiyah).
Ke Tamim sataretanan sadajana badha sabellas oreng, akadi Ke Anom, Nyai Musdalifah, Ke Abdurrahman, Nyai Muayyah, Ke Nasi, Ke Jamaluddin (Ke Jamal), Ke Abdul Hijjah, Ke Amiruddin (Ke Amir), Nyai Salwiyah, tor Nyai Hatija (Khotijah). Ke Tamin paneka pottrana Ke Tamhilir se sataretan sareng Ke Falil otaba Ke Nae’an II, Ke Sauda, Ke Tamhid tor Nyai Rammi. Ke Tamhilir sataretanan paneka pottrana Ke Musdhalifah otaba Ke Nae’an Mangken.
Ke Musdalifah paneka pottrana Nyai Nae’an Seppo. Nyai Nae’an Seppo paneka pottrana Nyai Nati. Nyai Nati paneka pottrana Nyai Kultum. Nyai Kultum paneka pottrana Ke Ajji Abdul Mu’min (Ke Mu’min) se sataretanan sareng Nyai Labbuwan. Ke Ajji Abdul Mu’min paneka pottrana Ke Ali Barambang. Ke Ali Barambang paneka pottrana Ke Khatib Paddusan se ngagunge taretan Ke Khatib Paranggan sareng Ke Khatib Sendhang.

Tello' Sanja'na Azizi Sulung*



Posang
:dha’ tan-taretan e manca nagara

Salaggi’ tombuna padhi ngakoneng agarundhu’an
Ngamini du’ana bato karang
ngombar ojan: pangarep tan-taretan e nagara lowar
asapo’ salamet abantal sehat jau dhari kasossaan
Aba’ abareng kalowarga se edina
Namong kowasa amojji dha’ Se Kobasa
Ponapa se ekakarep tekka hajat
Ponapa se esare ceppet esoppre

Rassana ampon ta’ kabuwa’, namba’ kerrong se ampon aon-taon
Kantos bila nantos are se maste
Akompol pole sanajjan e bengko tabing alama’ kalare
Ta’ masala asal aba’ sossa abareng taretan
Katembang jembar namong bi’-dibi’an.

Reguler, 2017

..................................................
Ra’-Tera’ Tana

Tana se salebarra gi’ padha bacca
Reng-oreng padha arebbu’an entar ka saba
Pello se agili ta’ ekarassa
Ngangka’ baja abanteng tengnga
Kaangguy nyokope balanjana ana’ ban bala

E tana panenggin epossa’e gi-bigiyan
E penggirra saba etamen cem-macemma ju-kajuwan
Sobung pangarep se laen
; angeng odhi’na aba’ dha’ poto nyangkole kajembaran

Reguler, 2017

......................................
Bume Sowarga

Saabidda are moddul dhari ponca temor
Ondhem se pote eseba’ bulan moso bintang ta’ atokaran
Gunong gi’ jekjek, anaonge tase’
Gilina songay ta’ alompay baa
Karebba manossa ebukka’ salebarra, edhardhar alebbi’i sagara
; tape pangastete, are se ampon etantowagi dhateng ta’ ala-bala

Salaggi’ are moddul dhari ponca temor
Mella’ meddemma mata, nandha’agi badhana karena omor
Sehatta badan banne okoran
; sakejja’aggi’ bakal atemmo pastena pangeran 

Salaggi’ are moddul dhari ponca temor
Sabban are, tadha’ se emot areken omor
Emo’ nyare kennyanga tabu’ tor nyamanna pekker
; pangastete, e are tembangan aba’ ta’ kongang mongker

Reguler, tengnga malem.

Ngampet Rassa



Carpan Iskandar Zulkarnain*

PAN-SAPONAPAN kabutowan re-saare ongga. Napa pole nalekana banne mosemma padhi otaba jagung. Maske badha kalakowan se maontong laenna. Akadi nae’ tarebung, tape kaangguy oreng neng penggir saba ta’ apengaro, karana tarebung ta’ tombu neng pinggir saba.
Coma bisa ngedhingagi caretana oreng gunong se pangaselanna epacokop kalaban nae’ tarebung. Nemor kara paneka mosem se samangken erassa’agi sareng Mursit ban reng seppona.
Kaodhianna Mursit bisa ekoca’ pendhanan bila ebandhingagi ban tatanggana. Tape menangka bandhingan eoba dha’ oreng dhaja gunong. Mursit ta’ eberri’ padduna lekka’.
Mursit aropa’agi na’-kana’ ngodha se ampon kelas tello’ madrasah aliyah e Disa Candi. Jau romana ta’ masorot Mursit nyoppre elmo. Ra-kera dhari romana Mursit ka sakola’anna lema kilometer jauna dhari temor. Sampe’-sampe’, dhari terrona Mursit asakola’a kose giliran sapedha motor ban kancana se anyama Paris. Ojan, panas, rese’, ondhem, otaba barat se kadhuwa paggun mangkat ngor-tangngoran.

Tello' Sanja'na Irwan Effendi*



Du’a Tengnga Malem
Seppe e tengngana malem
Se talempet e pokol settong
Magarudhuk langnge’, molar agaggaran aeng mata
Mabungkar sordhebba petteng
Lebat konco’ alessa junan, ebu

Malebbur rassana ate
Se ampon ekamempe
E pongkor malem se talebat petteng

Kalaban nespa tor kene’ rassa
Ajunan ngangka’ tanang
Ngarep dha’ Se Kobasa
Kasalamettan
Kajembaran
Tor kasuksesan
Kaangguy kaula, ana’ na ajunan.

Reguler,Desember 2016

.......................................
Dhari Ebu
Dhari tabu’
Dhari samper
Dhari tatanot
Sampe’ ajalan.
Saengga abali ka samper pole

Ajunan maraja kaula
Ajunan ajaga kaula
Ajunan ngajari kaula
Settong barang ka barang laenna
Dhari settong lakon ka lakon laenna
Sampe’ bagus tor juba’na

Sanget ekarassa tor takera loppa
Kabellasan
Esto
Tor neserra ajunan
Se ta’ ngarep balessan.

Reguler, Desember 2016


..................

Ra Munir



CARPAN BIN*

TANTONA Ra Munir bunga ampon mennang ban epele daddi anggota dewan e daerana. Tatape tengka gulina reng seppo bine’na, Nyai Zaenab, se acora’ ta’ ehlas pas aganggu pekkeran tor atena Ra Munir. Se jellas, Ra Munir ta’ bisa fokus ajalane tugas bila atena ummina gi’ arassa berra’.
”Cong, ba’na ta’ parlo terrosagi jalanna aba’na. Politik jareya lecen tor macalaka’,” petotorra Nyai Zaenab saellana oneng ja’ pottrana bakal acallona daddi anggota dewan. Maske Ra Munir mator kalaban alos alasan tor neyat bagussa, tatape ummina paggun kapekkeran.
Saestona, alasan se paleng otama Ra Munir acallon daddi kalebun coma emot dha’ dhabuna almarhum abana, Keyae Fathor, sopaja ajaga ban terros daddi pangadha’na ha’ ban kaparlowanna masyarakat kene’. Saengga Ra Munir mamantep atena ban mabangal maju e peleyan. Ta’ esangka, kapartaja’an masyarakat dha’ almarhum abana terros cekka’ ban nancep sampe’ dha’ katoronanna.
Ampon abukte ja’ kamennanganna Ra Munir dhalem peleyan amarga masyarakat paggun ngormat ban taresna dha’ almarhum. Ta’ bisa epongkere pole kanyata’an ka’dhinto.

Kadhung Esto



CARPAN IRWAN EFFENDI*

SOWARANA hadra amonye ranyeng ngerenge mantan lake’ se toron dhari motor Panther mera. Ngangguy jas celleng, sarong Lamiri, tor songko’ Padimas nongko’ e cetagga. Pajalanna mesem ebarenge banya’ lalake’ se padha dines e budhina. Pan-barampan babine’ se nyo’on  salang raja ban lamaran se ampon ebungkos rapi tor bagus.
Ta’ jau dhari ka’dhissa bisan mantan bine’ ampon ngamba’ e taneyan, e adha’na romana. Para onjangan padha jaga ngatore dha’ mantan lake’ kaangguy duli alonggu ka kennengan se ampon esadhiya’agi. Gan settong etoro’ gilir mantan lake’ asalaman sampe’ dhapa’ ka keyae se bakal makabina. Mantan lake’ laju toju’ teppa’ e adha’na.
Hadra laju epate’e. Operator magi mik dha’ keyae. Sabellunna ganeko sowara mik eettes kadha’. ”Cek lo, satu dua. Satu dua dicoba.” Sowara ranyeng son ekedhing ka man-kadhimman. Bunga ekarassa mantan lake’ polana sakejja’aggi’ bakal akabina. Oreng seppo pasangan mantan padha bunga. Tape ka Sumiati sabaligga.
Rasa bunga tor senneng ta’ ekarassa. Sumiati sossa. Aba’na alakeya ban oreng se ta’ tao ekaterrowe. Sumiati ampon andhi’ gantongan ate se sampe’ sanonto ta’ perna eloppa. Kabinan se sanonto banne terrona Sumiati. Kabinan paneka pangaterrona eppa’na se majudhuwa Sumiati ban ana’na kancana se padha bajing. Lalake’ se andhi’ babatek padha sareng eppa’na, padha abajing, meller, tor nyalangat.

Guru Tolang

Carpan Irwan Effendi* E soro p are, Ali alan-jalan d h a’ bal a tatangga se ta’ jau d h ari romana. Nyambung silaturah im tor mae...