Minggu, 28 Februari 2016

Selbadda Tolang



SANJA'NA MOHAMMAD TOYU
 
tolang e pinggir dhadha salaja elang
gaggar dhalem parjalanan
”jareya daddi pameggan tampar taresna”
oca’na settong oreng se obanna meltas-meltas

esareya dha’emma kerana
malle jalan reya ta’ ginjat
karana tongket banne gun nyangga
tape se nuduwana cangkana jalan

sampe’ dha’ alas-alas raja ajaja
ajajarbaba’agi pangesto dha’ tolang selbat
esareya kantos patedhungan
padaddiya pakona ca’-ranca’ dhalem sampan

Songennep, 10 Takepe’ 1432

Loka Ta’ Adhara



CARPAN MA LEO*

PANGRASANA neser dha’ taresnana Sitti Aisyah, Hasan temmo nyanggupi pangaterrona. Babine’ alsi Polo Ra’as se talebat sogi oreng towana. Andhi’ somber mennya’ se kalonta dha’ tana Jaba tor salaenna.
Tape, kaodhi’an se ealame Hasan ce’ bidana. Aba’na misken, malarat, ban coma bisa ngarep rajekke dhari hasel tanena embu’na. Eppa’na la adinggal dunnya bakto Hasan laggi’ kene’. Re-saarena seggut ta’ cokop sampe’ kalagguwanna.
Kasebbut careta, mola katemmo lu-galluna, Hasan ban Sitti Aisyah padha mondhuk neng Raudhatus Sibyan, Kottha Tuban. Bakto ka’dhissa’ Hasan daddi pangurus pondhuk. Jugan ngajari ngaji ban kursus nahwu-shorrof. Kapenterranna Hasan se badha nyatana bisa notope kakoranganna, maske rangrang ekerem embu’na.
Sakeng penterra Hasan, Keyae Sukri kadhang makonan kaangguy makkele molang ajiyan ketab neng santre bine’an. Saamponna olle tello bulan, ta’ eka-sangka, babine’ se dhari Polo Ra’as, Sitti Aisyah, andhi’ rassa terro dha’ Hasan. Tape, aba’na apangrasa todhus se abala’a kalaban jujur. Kalaban pangaterro se talebat raja, Sitti Aisyah makerem sorat dha’ Hasan lebat ale’na se gi’ kene’.

Senin, 22 Februari 2016

Oreng Reng-cerrengan e Karaton


LAKE'-BINE' PADHA BAI: Pan-saponapan ngangodhadan ngantos giliran maca'a sanja' e Karaton Sumenep, Ahad, 21 Februari 2016 (Foto Lukman Hakim AG)

SUMENEP – Sowarana oreng reng-cerrengan ekaedhing ce’ lantona dhari Karaton Sumenep, Ahad (21/2). Sabab, bakto paneka badha adduwan oreng maca sanja’. Sanja’ se ebaca badha e dhalem buku Ketam Ladam Rumah Ingatan.
Buku paneka aesse 205 sanja’na 41 ngangodhadan Madura. Paleng towa tello polo taon. Umummepon dhari Sumenep. Bang-sebangnga oreng noles lema sanja’. Buku paneka epakalowar Lembaga Seni dan Sastra Reboeng, Jakarta, 2016.

Minggu, 21 Februari 2016

Kelap



Anggidannepon Hermanto Nuris*

Takerjat dhalem rassa se agubek
Nyatana badha dhalem kobasana
Sakejja’ mapegga’ pekker
Dhalem panemmo se aoker

Ebaca paddhang
Lebat sakejja’
Seyal matakedha’
Nyatana paggun teppa’

Kelap neko tandha
Kelap neko badha
Kelap ngapeyor macaltong dhadha

Nga’ neko jalanna
Nga’ neko nyatana
Nga’ neko temmona
Pas gu’emma’a dika se ajalana

Ahad, 21 Februari 2016

*)Guru MI Nurul Islam Daso’ Lao’, Kacamadan Daso',Sumenep

Dhu, Ma’ Barinto Basa Madura!

Lukman Hakim AG.

TANGGAL 27-28 Juli 2011 se tapongkor Kantor Perpustakaan, Arsip dan Dokumentasi Kabupaten Sumenep gadhuwan karja kalaban bul-ombul Minat Baca 2011. Karja kasebbut kadaddiyan dhari pan-saponapan lomba. Sala settong lombaepon enggi paneka Lomba Menulis Puisi Madura monggu red-mored SLTA tor mahasiswa sa-kabupaten Songennep.
Lomba kasebbut ejuri’i sareng Lilik Rosida Irmawati menangka koordinator. Anggotaepon EN. Hidayat (rePublikSastra), Lukman Hakim AG., tor Agustino (Tim NABARA Songennep). Sadaja juri tor oreng se ngaonenge takerjat sabab peserta se ngereng lomba kasebbut ce’ sakone’na parana, coma sabellas puisi (sabellas peserta sabab settong peserta settong puisi). Dhari sabellas peserta gapaneka coma kereman dhari ennem sakola’an se bang-sebangnga SMA 2 Sumenep 5 peserta; SMAN Kalianget 2 peserta; SMA PGRI Sumenep 1 peserta; SMAN 1 Sumenep 1 peserta; SMKN 1 Sumenep 1 peserta; SMA Muhammadiyah 1 peserta.
Salaen dhari gapaneka, se matacengnga’ enggi paneka tadha’ peserta dhari mored pondhuk pasantren tor tadha’ se dhari mahasiswa. Mangkana lomba kasebbut kaangguy red-mored SLTP/SLTA tor mahasiswa sa-kabupaten Songennep. Rassana muhal manabi e pasantren tor e kampus sa-Songennep pas tadha’ se nyerrat puisi basa Madura. Manabi pajat kabar ja’ badha lomba puisi basa Madura dhapa’ ka dhuwa’ lembaga kasebbut tantona pesertaepon ta’ kera sakone’. Akadi Rahmat Fajar, anggota Komunitas Kobhung Gappora se ta’ oneng ka dha’ badhana lomba paneka tor buru ngaonenge saamponna lastare.
Menorot pamanggiepon Lilik Rosida Irmawati, menangka koordinato juri, ja’ saongguna lomba se epabadha dhalem rentedan acara Minat Baca kasebbut asallepon tadha’. Nangeng buru epabadha ta’ korang dhari saminggu sabellunna tanggal 27 Juli. Pramela dhari ka’dhinto sosialisaiepon ta’ samporna. Ja’ kongse sampe’ sakabupaten, lembaga pendidikan se semma’ kalaban kantor kasebbut ta’ mereng. Aponapa? Kaula korang pareksa!
Akadi, kampus STKIP PGRI Sumenep se pajat badha pangajaran basa Madura- ta’ settonga balakka’ mahasiswana se ngereng. Salaen gapaneka, neng e STITA Sumenep badha Komunitas PELAR se ajek kalaban basa Madura-na juga tadha’ se ngerem. Mangkana neng e komunitas kasebbut anggotaepon badha se ampon noles neng e Majalla Jokotole (Balai Bahasa Sorbaja/Jaba Temor), enggi paneka Uswatun Hasanah tor Hidayatullah.
Sakone’na peserta se ngereng lomba kasebbut ponapa bisa epadaddi paneggu’an tor bukte ja’ ngangodhadan ta’ ngestowagi dha’ basa Madura? Ta’ gampang tor ta’ kengeng ru-kaburu kaangguy motos tor nantowagi jawaban. Bannya’ alasan se daddi bab-sabab “seppena” lomba kasebbut. Sala settongnga enggi paneka masala publikasi dhari panitia se korang samporna. Ta’ sampornana kabar badhana lomba dhari panitia daddi sabab otama korangnga peserta.
E taon 2006, Balai Bahasa Sorbaja (BBS) jugan oneng mabadha Lomba Cipta Puisi Madura kaangguy red-mored SLTP, SLTA, mahasiswa tor santre sa-Jaba Temor. Dhalem lomba kasebbut juga tadha’ bidana kalaban lomba Minat Baca 2011 se epabadha Kantor Perpustakaan, Arsip dan Dokumentasi Kabupaten Sumenep. Lomba se epabadha Balai Bahasa Sorbaja (BBS) pesertaepon jugan ta’ saponapa mangkana ampon mahasiswa tor santre sa-Jaba Temor. Sadajana badha pettong polo sanga’ (79) peserta. Akadi se eatorragi Arif Izzak, ketua panitia, dhalem peyatoran buku Nemor Kara ja’ sosialisasiepon korang samporna maske ampon saleng gutong rojung sareng Dinas Pendidikan tor Departemen Agama e ban-sabban kabupaten.
Menangka dokumentasi dhari hasel lomba kasebbut epakompol dhalem settong buku kalaban bul-ombul Nemor Kara (BBS, 2006). Dhalem buku kasebbut sadajana badha sagame’ puisi se etoles sangang bellas peserta. Paneka bagus menangka sala settong bukte ja’ basa Madura gi’ ekaemane, epeyara tor eperte sareng para anom, otamana se ngereng lomba paneka. Paleng bunten, kalaban badhana lomba ka’dhinto bisa daddi sala settong bukte katarongguwan kaangguy majurbu tor manyenna basa Madura se kantos samangken bannya’ se kabater tako’ mosna.
Nangeng, Syaf Anton Wr., menangka narasumber dhalem bedah buku kasebbut notorragi ja’ pan-saponapan puisi se takompol dhalem buku kesebbut rassa “kerreng” tor korang “palappana”. Dhalem makalaepon se abul-ombul Cacatan Kecil Antologi Puisi Berbahasa Madura 2006 “Nemor Kara”; Miskin Ide Lemah Diksi, Anton nyebbuddagi ja’ badhana buku kasebbut patot eargai. Sabab, ce’ rangrangnga badha se makalowar buku, napa pole buku puisi salaen coma menangka bukte dokumentasi. Salaen gapaneka, Anton jugan metthek dhabuwepon Prof. Suripan Sadi Hutomo ja’ sastra Madura ta’ pate ekaleburi tor “ta’ paju” manabi ejuwal.
Taon 2010 Unit Kegiatan Mahasiswa (UKM) Komunitas PELAR Sekolah Tinggi Ilmu Tarbiyah Aqidah Usymuni (STITA) Sumenep mabadha Lomba Baca Puisi Madura kaangguy red-mored SLTP tor SLTA sa-kabupaten Songennep. Dhalem lomba kasebbut pesertaepon korang langkong 120 peserta. Lerres e tanggal 7 Maret 2010 se tapongkor lomba kasebbut elampa`agi neng e aula kampus se badha e Tarete, Pandhian, Songennep. Dhari saratos dhupolo (120) peserta, sabidak sanga` eantarana dhari tingkat SLTA tor saeket settong (51) peserta dhari tingkat SLTP.
Kalowar menangka pamenang bagiyan SLTP enggi paneka Nurul Qamariyah dhari MTs. Nasy’atul Mutaallimin, Gappora; As’adi dhari MTs. Nurul Anwar, Andulang Gappora tor Iradatul Hasanah dhari MTs. Miftahu; Ulum, Bluto. Sabatara kaangguy tingkat SLTA kalowar menangka pamenang Readi Afandi dhari MA. Raudatul Ulum Bilapora, Lenteng; Wawansyah dhari MA. Aqidah Usymuni, Terate Songennep tor Moh. Fawaid Eka dhari MA. 1 Annuqayah, Lu`-Gulu`.
Dina Raudatul Fitriah, katua Panita dhalem kasempadan kasebbut notorragi ja` lomba kasebbut menangka sala settong bujut kaestowan para anom kaangguy ngopene, merte tor ngembangngagi Basa tor Sastra Madura. Salaen gapaneka, menorot Dina –sapa`annepon Dina Raudatul Fitriah- kangguy maraket tale silaturrahmi pamerta Basa Madura, otamana para ngodha e Songennep. “Kagiadan paneka paleng bunten kenneng padaddi sattong kennengngan tatemmona ngangodhadan, otamana le’-ale’ se gi’ asakola e SMP/MTs tor SMA/MA e Songennep”.
Ja’ kose kereme sorat resmi, monggu ca-kanca komunitas/sanggar, gan mereng ja’ badha lomba tanto badha’an (maske ta’ onggu bannya’) se ngereng. Napa pole samangken jaman ampon kabilang maju, badha handphone, badha facebook se bisa eguna’agi kaangguy abar-kabar manabi ta’ anglebadi iklan radio otaba sorat kabar se gi’ ambu majar.
Dhu, ma’ ce’ mellassa basa Madura!

Uswatun Syarifah: Karammeyan Malem, Tera' Petteng, Ate Malan, Dunnya



Karammeyan Malem
Are asengkap ta’ nanto nyorot
Bulan ngombar ta’ nanto matako’
Sabab kadhang tera’na are nambai balai
Ban sonarra bulan masenneng bai

Cem-macemma mahlok akompol
Nalektegi barasagan se tol-ngantol
Tadha’ caretana ngantok otabana taleyer
Alonglong, alengleng sambi abinter

Acapcaban pello accen, angos ban ames
Antem, asarendhemman e adha’an
Atalembuyan kantha berras nompa
Nga’-anga’ koko se ekarassa

Karammeyan malem nonto daddi sakse
Badhana alam se possa’ kalaban esse
Karammeyan malem nonto madaddiyagi bula
Ban sakanca’an aromasa bunga
Makkeya badha se ngoca’ ja’ neko jalan se sala

Tarate, 20 Januari 2016

Tera' Petteng
Ropana mera keng ta’ adhara
Sapartena asalemot ondhem kabellisan
Namong saongguna neka tambana ngello
Sabab e deng-pandeng sajan nambai taresna
Maske kadhang samarena adaddiyagi petteng acalemotan
Ra’-tera’ damar kambang se tek-pettekan
Nandha’agi seppena kaodhi’an

Tana Tarate, 01 Januari 2016

Ate Malan
Sella’ katon legga
Legga katon sella’
Cope’ katon lowas
Lowas katon cope’

Aneko-neko tape terro alos
Alos tape kadhang aneko-neko
Banne tabaligga tape sabaligga
Bula bingong bila enga’ dha’ tengkana dika
Se lako maoter pekkeran

Kadhang ngoso’na dika ja’-gaja’an
Kadhang gaja’na dika daddi ngoso’na
Bula gun bisa nganggep
Ban ajajulugi dika kalaban ate malan

Tarate 2015


Dunnya
Dunnya, dunnya ta’ kowat mekkere dunnya
Sadajana santa’ sampe’ ka’-tabarangka’
Nambuling alengleng sampe’ nambuling

Dunnya se aoka’an, atabuyan, atalembuyan daddi settong
Se settong egarumudi, egarumo’e sampe’ caltong

Dunnya, dunnya…
Bila bula enga’ dha’ karammeyan se ta’ paste namong nyata
Alek-gulek, akerbay, asaloy, asabung
Kaangguy ngaolle dunnya

Meregga dunnya paste bannya’ careta
Careta odhi’
Se ekakarep dibi’
Odhi’ careta dunnya
Otabana dunnya bakal daddi careta dibi’

Songennep, Tarate, 2016


*)Ajar e UKM Komunitas PELAR STIT Aqidah Usymuni Tarate, Sumenep.

Sanja' eattas epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 21 Februari 2016

Guru Tolang

Carpan Irwan Effendi* E soro p are, Ali alan-jalan d h a’ bal a tatangga se ta’ jau d h ari romana. Nyambung silaturah im tor mae...