Minggu, 21 Juni 2015

Dhapa’ Pole



Hermanto Nuris

ta’ ebitong ta’ osa ejumla
leggana kakobasaanna
sabagiyan perak
sabagiyan ta’ asokkor
potena ate se bisa narema
ngorangana gedda’na
moga berseya ban katarema
pangarep aba’ se ta’ samporna
pelka’ lapar
moga badha bellassa
bersena ate se daddi bitongan

Juni 2015


Guwa Pataroman



Lukman Hakim AG.

EMOT dha’ jaman lamba’. Jaman kamalaradan ban jaman se gasek kalaban garudhu’ pokpara? Sala settongnga kalaban cara nalektegi barang ban pan-saponapan bukte ja’ e lamba’ lakar ce’ malaradda ngadhebbi odhi’. Sala sattong kennengngan se bisa maemot dha’ jaman lamba’ enggi paneka settong guwa se anyama Guwa Pataroman.
Dhimin, e dhalem guwa paneka bannyak karangka otaba barangkana manossa aropa tolang-tolang. Nangeng, samangken apon tadha’ amarga ampon tabendhem tana.
Guwa paneka badha e Disa Daramista, Kacamadan Lenteng, Songennep. Mongging dhajana badha gunong se anyama Gunong Pote. Kasebbut menangka Gunong Pote sabab gunong paneka menangka amparan bato abarna pota.
Katela’ dhari jau ja’ neng e attas gunong badha bato kadiya geddhung abarna pota. Teppa’ e dhajana abates sareng Kampong Balang, Disa Pakondhang, Kacamadan RuBaru.
Kaangguy nojju dha’ guwa paneka ce’ gampangnga. Dhari Kottha Songennep nojju dha’ Disa Daramista. Dhari kantor (balai) Disa Daramista dha’ dhaja nojju gunongan. Monggu dha’ ka panjennengan se badhi nojju dha’ Guwa Pataroman kalaban netene sapedha motor sae manabi ebekta ka attas otaba epatoro’ neng e compo’na oreng.
Neng e konco’na gunong paneka badha bungkana polay ce’ rajana. Bungkana polay paneka tombu lerres neng e tengngana Guwa Pataroman. Pramela dhari ka’dhinto guwa paneka badha se nyebbut menangka Guwa Polay. 
Dhimin, guwa paneka daddi pamowanganna oreng se epate’e dhari man-ka’dhimman kennengngan. “Ra-kera e taon-taon pa’ polo duwa’an (1942) guwa paneka daddi pamowanganna mayyid oreng se epate’e,” dhabuwepon Syarkawi naleka ajarba’agi ja’ e Guwa Pataroman paneka lakar daddi pamowangan.
Salaen kalonta kalaban nyama Guwa Pataroman tor Guwa Polay, guwa paneka juga badha sabagiyan oreng senyebbut kalaban nyama Guwa Mano’. Sabab, gi’ dhimin neng e guwa paneka ekennengnge bannya’ macem mano’. Nangeng, dhari tello’ nyama gapaneka se langkong kalonta enggi paneka Guwa Pataroman. E dhalem Guwa Pataroman paneka bannya’ lobang. Sala settong lobang se badha e dhi bara’.
Manabi maso’ ka dhalem guwa paneka akadiya maso’ ka dhalem roma. Badha kennengngan se akadi patamoyan (amper). Lerres neng e patamoyan paneka banya’ bato se abangon akadi keban (otamana baja sareng olar) agantong.
Dhari konco’na bato se agantong ganeka nyapcap aeng. Aeng se nyapcap dhari konco’na bato e bakto gi’ lancarra ban gi’ derressa amonye akadi tabbuwan kalenengan. Badha se amonye gung, badha se amonye kennong ban samacemma. (*)
(lobang bagiyan dhaja)

(salah settong kagiyadan Komunitas PELAR)
(Mahendra Cipta nalar)




Lake Lako Loka

Lukman Hakim AG.


MAS’OT         : lakena Isa / mantona Matwi ban Umma
MATWI          : ramana Isa / mattowana Mas’ot / lakena Umma
ISA                 : binena Mas’ot / ana’na Matwi ban Umma
UMMA           : ebuna Isa / binena Matwi / mattowana Mas’ot
SUM               : ebuna Matwi / mattowana Umma / nyaena Isa
RAHEM         : panglakona Matwi ban Umma
NA’-KANA    : empa’ na’-kana’ otaba lebbi

(1)
Esep terep. Seppe. Petteng calemot.

Meja, jangka’ korse dalubang salbut. Damar talpe’ mele’ so’ tera’ e pangkeng pe’-cope’. Nera’e lalake’ koros e tengnga’an. Lalake’ odhi’ abareng bukuna. E attassa meja, damar conglet esolet. Tera’ so’ rabbang nera’e pangkeng daddi serdhang.

Noles. Eromet. Ebuwang. Noles pole. Eromet. Ebuwang pole noles pole. Eromet pole. Ebuwang pole. Terros ban terros noles, eromet ban ebuwang pole. Lalake’ koros terros noles. Terros aromet dalubangnga. Terrong ebuwang.

Maca. Ta’ totok. Buku etotop. Pas esaba’. Posang. Jaga. Pettengngeng. Toju’ pole. Noles pole. Eromet pole. Ebuwang pole. Posang. Caremmet. Apeggellan.

Damar conglet damar talpe’ so’ mele’ e pangkeng pe’-cope’ se gella’ nera’e lalake koros se posang. Noles eromet. Maca ta’ totok. Jaga, manjeng. Toju’ e korse; asela. Ajalan alengleng e pangkeng.

“Bali’ odhi’a nyangsara e dunnya
Etembang sogi arampok bangsana”.

Lalake’ koros se posang  neng e pangkeng alengleng pas kalowar. Posang. Kalowar nyare jembarra pekker. Nyare serdhangnga aba’ se tasangsang antara pangaterrona ban pengarona oreng-oreng e semma’na.

Mas’ot nyamana. Lakena Isa, babine’ se padha neserra ban aba’na. Mas’ot, manto se ta’ ekasennengnge mattowa bine’na. Ta’ ekasennengnge karana odhi’na ta’ sogi. Ta’ ekasennengnge karana odhi’na nyettongngagi ka dalubang buku, noles sanja’, carpan, novel dan alang-sagulung dan kasenniyan. Odhi’na se ta’ laju ngasele pesse ta’ ekasennengnge mattowa bine’na se kabater tako’ ana’na se la daddi binena Mas’ot ta’ ngakan, odhi’ malarat ban nyangsara.

(2)
Pangkeng petteng calemot. Monyena keban bit-nyambit.

Damar melet e padduna pangkeng odhi’ le’-mele’. Esolet babine’ koros ngangguy pangepplo’. Damar se nyangke’ e tabing pas ekala’. Etampa ekeba ka tengnga’an. Ka tengnga’an kennengnganna meja ban korse seppe se gun coma asakse dalubang buku apek car-kalacar. Babine’ koros se gi’ abak ngodha pas nyander ka tomppo’anna dalubang buku. Ngaot mele se car-kalacer. Nompo’ ngajum ka attassa meja.

UMMA           : (e paddu bagiyan kacer. Nyekket bingkeng, nandha’agi mamaba martabadda ana’na se ekoca’ ta’ toro’ oca’) kan iya apa ca’na engko’, Bing, mon nyare lake ja’ ban-saromban. Ja’ kor nemmo pas menta kabin. Tenggu gallu ma’ ta’ kasta…
ISA                 : Bu, ampon ta’ kengeng kadi ka’dhinto. Ka’ Mas’ot ampon daddi lake badan kaula. Sossa senneng pon daddi tarowan dan kaula kadhuwa’an.
UMMA           : tadha’ reng towa tega ngabas ana’ odhi’ malarat..
ISA                 : kaula senneng. Abareng Ka’ Mas’ot kaula ta’ malarat.
UMMA           : ta’ kellar melle berras se ekakana balakka’ gi’ ngoca’ ta’ malarat, ngoca’ senneng
ISA                 : lapar tabu’ bisa etangese. Lapar ate ekeba mate. Tapi, ta’ manglo, gi’ bannya’ oreng se ta’ ngarte.
UMMA           : (nyander abangon badan padhana ceret e semma’na ISA) apa? Engko’ ereken ta’ ngarte? E jaman sateya gi badha ropana oreng se acaca ate. Kacaca ate ma’ raja otang sampe’ mate mon ta’ alako sabban arena. Kacaca ate ma’ malarat sampe’ mate mon odhi’na ta’ neggu’ pesse.
ISA                 : pesse lakar parlo. Kabbi oreng buto. Ta’ kajabana kaula sareng Ka’ Mas’ot. Nangeng, ta’ kengeng pas madaddi obang memangka tojjuwan tonggal dhalem odhi’…
UMMA           : so’ petter ropana la ba’na, Bing…
ISA                 : kan panjennengngan se masakola. Sabellunna asakola, lamba’ rama lako adungngeng ban panebba e astana panjennengan pas dhapa’ ka pokang manabi kaula ta’ asakola..
UMMA           : tape odhi’ paggun buto pesse. Buto arta…
ISA                 : enggi lerres. Nangeng, carana ngaolle risgi bang-sebangnga oreng se ta’ same…
UMMA           : apa se earep ba’na dhari Mas’ot? lakona pera’ noles re-saare. Odhi’ ban dalubang bukuna. Apa ollena? Masogi, apa? Madhateng pesse, apa?
ISA                 : odhi’ paneka peleyan. Odhi’ paneka kasangguban. Banne paksa’an.
UMMA           : ba’na tao, tengka sajan bannya’, kabutowan odhi’ tamba abit tamba atompo’. Mon ta’ alako dhimma olleya?
ISA                 : nyatana kalau sareng Ka’ Mas’ot odhi’ kantos samangken…. (agella’)
UMMA           : lakar iya. Tape ta’ kappra..
Isa                   : bali’ nyalenda’a etembang kappra tape sala
UMMA           : mon-semmonan, ropana (mandeng kalaban ropa se paleng ta’ senneng).

Esep.

(3)
Dhari jauna sowarana na’-kana’ sajan semma’. Alir-gilir dhateng dhari kacer. Aorak. Arak-dharak. Asorak, perak:
es lilin cabbi
ayu` bi
bitthas kennyer
ayu` nyer
nyerra otang
ayu` tang
tanggal ennem
ayu` nem
membung pete`
ayu` te`
tekos juling
ayu` ling
lengker olar
ayu` lar
lar biraso
ayu` so
somor topa`
ayu` pa`
pa` salamet
            ayu` met
metto tale
ayu` le
lebur metong
            ayu` tong
tongkol geddhang
            ayu` dhang
dhangdhang raja
            ayu` ja
jaman kona
            ayu` na
narema se badha
            ayu` dha
dhadha palegga
ayu` ga
gampang nanges
            ayu` nges
ngestowagi
            ayu` gi:
            gi, bila pon dhapa` baktona, pasera se bakal daddi lang-ngalang?
            gi, ja` lakar pangesto ta` kera co-ngoco
            gi, manossa ajalan badha kodhalina
            gi, se asengnga` coma se ta` kare nyengnge`
            gi, banne 'gi dinapon'

ISA                 : obang banne tojjuwan, Bu. Obang menangka papakas odhi’.
UMMA           : mon ta’ alako dhimma olleya pesse?
ISA                 : sadaja manossa tanto terro odhi’a senneng. Nangeng, kasennengnganna bang-sebangnga oreng ta’ same sareng oreng se laen. Panjennengngan ngoladi badan kaula sareng Ka’ Mas’ot odhi’ malarat, nangeng menorot badan kaula dibi’ bunten. Pangaterro dha’-padha’a sareng manossa tor tatangga se laen. Nangeng pengaro se ta’ same...
UMMA           : dhu, padha’a dha’ramma mon ta’ alako. Alake ta’ alako padha bai ban se agabai ban nompo’ loka...

Na’-kana’ alengleng, aenter daddi sapangkeng. Aenter. Aguser. Aoleng. Pas kalowar ka kangan.

UMMA           : he he he... (aca’-kenca’ padhana se ngalanga na’-kana’ se alengleng) Cong, Bing apa maksodda ba’na kabbi? Sapa nyoro, ha? Mole...mole...mole. ondur...ondur...ondur.. (kalowar ngoja na’-kana’).

(4)
E attassa korse, Isa toju’ kadibi’an saellana edina’agi ebuna. Ebuna se padha oreng todhus andhi’ ana’ alake oreng se lalakonna coma noles, ateater. Seniman ca’na oreng. Atena agunjek saellana ngedhingngagi dhabuna ebuna. Atena agumbek antara noro’ dhabuna reng towa otaba noro’ oca’na lakena. Isa, pekkeranna nete neng e obu’ salambar.

Angen mangabber dalubang buku e attassa meja. Damar conglet e semma’na la’-mella’ meddem, tandha ta’ mampo alaban angen se dhateng.

MAS’OT         : apa ereken engko’ ta’ tao apa se badha neng epekkeranna oreng? Reng-oreng ngabas engko’ se ca’na ta’ alako?
ISA                 : kaka’....
MAS’OT         : oreng kabbi oreng pas gun pera’ mekker pesse, pesse adhu’-budhu’ pesse, tabu’ gan tabu’ taker sabbu’na pegga’ ta’ kellar namba’.....(ambu sakejja’ mandeng saleraban) daddiya apa nagara areya. (manjeng padhana oreng maca puisi) Balanda ban Jippang lakar la padha mole ka nagarana bang-sebang bang-sebang. Tape akkalla la kadhung daddi akkalla oreng Indonesia. Nyellet ka pekkerra ngate ka pola tengkana.
           
Saba-saba se samastena merke’ padhi, jagung, arta’ ban tarnya’ sateya la tadha’ esekot singgut tombu geddhung aora’ besse adhaun genteng akole’ karamik. Se sogi sajan tenggi. Se kene’ sajan kene’. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang. Se lapar sajan ngalarkar se kennyang sajan ngenyang (terros eli-bali).


Sapa se ngurusa? Pamarenta? Cuh, pamarenta lakar badha. Tape emo’ ban tabu’na dibi’. Emo’ ban gellang ban kalong emmassa binena. Emo’ namba’a bine.
           
Pamarenta? (noding mandeng menta jawaban) pa-ma-ren-ta tokang parenta! Sapa se eparenta? Se eparenta ya bangsana se merres pello asaka’ mabunkar tana, ngebbar lajar e tengnga sagara. Bangsana se ajaja ajuwal aeng matana, padhana oreng towa ka ana’ ban mantona.
           
                        se sogi sajan soga’
                        se mesken sajan cekkeng
           
maleng jarum eanggep ngeco’ jaran
                        maleng nagara epaparjuga, nyaman ta’ ejaga

E jaman lamba’ ngakan sobek ban lorkong. Sateya ngakan aspal, ngenom mennya’, ngontal geddhung. Na’-kana’ tombui anten e cethagga, nan-maenan ban facebook loppa ka beddhuk. Ke Aji? Ke Aji emo’ marape sorbanna daddi dhasi ngarep kateteyanna daddi sapatu. Santre posang ta’ ngaji. Mored ngalarkar bannya’ tammat atandha kalambi eret-coret.

                        (sajan daddi se aorak padhana se  amonolog)

Balanda ban Jippang cekka’ ebadanna daddi kalambi, salebbar, sempak, katho’, kotang se sosona mundul esontek silikon. Elongnga enga’ tandhu’na empe’. Oh, Indonesia aroba montengnga ajam!

ISA                 : Indonesia?
MAS’OT         : banne Indonesia. Tape manto se ta’ ekendha’i mattowana..hahahaha. banne Indonesia, tape mas’ot, lakena Isa se erasane mattowana. hahahha
ISA                 : Isa paggun se esto neser ban manot ka lakena. (nyander ka lakena) Ta’ mabi kaberra’ ka pekker, kagali padhana bato, paleng enten akadi baliker.
MAS’OT         : aneko padhana kodhung kadhung ekasamper, padhana mandira ehormat tanang kacer. Ta’ enga’ ka para pajuwang se abillai nagara, abillai bangsana akorban raga ban nyaba. Dharana ngalecer, nyabana ceccer. O-tao, ngangodhadan se gi’ buru ba’ari’ ngabas ngombarra are pas ngormat mandira ngangguy tanang kacer, Pancasila ereken buter? Ha? Ngangodhadan se ca’na oreng ampon daddi mahasiswa ngormat mandira ngangguy tanang kacer. Ereken sampayan ngebbar samper, ha? Sella bariya e bulan powasa, are Juma’at pole. Ella palang onggu...
                       
                        (sambi ongga ka attassa meja) jaman dalubang buku. Jaman tabu’, pesse ban sabbu’. Jaman salsalun wasalbutun.                
                       
Pak jaksa, Pak Dandim
Pak Dansek, Pak Danramil
Kapolsek kapolisian
Dalubang buku

Mastuni ya Fir’un
Simpati peleyanna bupati
Kawasaki; sape epengkot pas korsebbagi

Mon aros, kapettengngen

Mahwanni lil Mekka
Madina lis Sampang
Aros bucco’na badan
Petto lekor gunongnga rang-garangan
Kobugan masegidda
Mon ta’ tao ka Astandur
Entar ka Salami

Aksara banyak petto lekor kettheng
E bulan sya’ban, simpati peleyanna bupati eadane
E bulan sya’ban ta’ aesse
Hamid cakra gunongnga arta
Mate buras

Petto lekor bibidda jaksa
Petto lekor karopo’ odhang
Lema abay pabeca’an jaksa
Pecca bella ka bara’ dilakukan
Nos pasong katello bersatu
Sedan dhari Gersik
Sepolo empat tiga ngaddu tellor

Milli ya robbi
Petto lekor ka Panglegur
Marengan ka temorra
Habibi ta’ ajuwal ka’-bungka’an

Pankeng petteng abareng bi’ kalowarra Mas’ot sambi nyacam

(5)
Gan sakone’ pangkeng tera’ pole. Rahem aberseyan bang-sabang. Matwi toju’ e korse asandhing kalobut ban kobina. Owa’na ngebbung daddi sapangkeng.

RAHEM         : (alerek ka Matwi) roko’ mon se modha lakar bannya’ owa’na.
MATWI          : lebbi bagus etembang ollena ngeco’…
RAHEM         : (agucek matana) lebbi bagus pole mon ta’ ngeco’ ban owa’na ta’ mapeddi mata..
MATWI          : ban lebbi bagus pole mon colo’na Rahem eromet polana careme, nganco’ colo’ dujan nyalko’ caca.
RAHEM         : manabi colo’ eromet, pas ta’ nyaot bila adikane panjenengngan..

Esep. Rahem paggung ban panebbana. Matwi rekong e mejana.

MATWI          : ojan pon kadhung nyapcap. Alabbu kare bacca. Isa kare epaneka, kare apolong ban lakena.

Umma ngombar dhari kangan. Pas...

UMMA           : kare epaneka, lakena mapote mata.
MATWI          : pote mata eabas manossa, mandar poteya ate e ajunan Guste.
RAHEM         : potena kapor kenneng pangorap. Potena tolang maelang malo..
UMMA           : mattowa ban mantona pada mapote mata.
MATWI          : dika kan mattowana keya? (ambu sakejja’, ngabas ka Umma) enggi sanonto dika ban bula pon senneng molong arta, molong hasella. Lamba’?
UMMA           : lamba’ gi lamba’ pon lebat. Samangken gi samangken. Laen jaman laen bakto, laen juga se ekaparlo laen se ekabuto. Lamba’ pon kona. Samangken se anyar..
RAHEM         : lamba’ lakar kona. Koko parana...
MATWI          : lamba’ dika ban bula tao keya malarat.
UMMA           : malarat badha ollena. Mas’ot? Lakona pera’ ajaga buku, nonoles, ateater ca’na. Napa gunana? Pas Isa epakanana’na napa?
RAHEM         : adha’ar nase’ sapereng padha kennyang. Ta’ kera adha’ar salender ban kapal. Oreng ngorap ta’ kera ngakan bang-sabang ban panebbana. Paggun sapereng nase’ juko’ acan kowa maronggi. Gi mon ontong dhaddi neddha karkarra ajam... (alerek ka Umma)
MATWI          : malarat e dunnya, tape aherat jembar e atena...
UMMA           : (malga’) mon ta’ pas malarat saterrossa.
MATWI          : mekkere bangsa ban nagara lebbi otama etembang ngesse’e tabu’na dibi’ sampe’ kennyang tapegga, dhari asela taker ta’ kellar jaga.
UMMA           : mekkerena’a bangsa ban nagara baramma mon aba’na malarat ban nyangsara?
RAHEM         : ta’ polana ngangsara Rahem ngabula...
MATWI          : nape se kadhuwa soro atellak? Se kadhuwa pon kadhung padha neser, padha jembar ban padha senneng...
UMMA           : padha sennep, tantona..
RAHEM         : (nyander ka Umma ban Matwi) ja’ elamara badan kaula ta’ eparengngagi ni… ja’ senga eparengngagi kan ce’ nyamanna badan kaula gun kare nonggul to’ot, Panjennengngan sareng Ebu se makane badan kaula
MATWI          : dika se sennep?
NA’-Kana’      : (labat. Aorak. Arakrak. Asorak areng-bareng)
                        gaddhang bigi mara bato
                        bato lecen badha e soko
                        oreng sogi mele manto
                        manto mesken ekamoso

(na’-kana’ sajan aenter. Alengleng e pangkeng. Sajan abit sajan santa’ ban sajan ranyeng)

UMMA           : (mandeng, agigir ka na’-kana’) ondur...ondur...ondur sapa se soro dha’enja?
MATWI          : dina na ja’ na’-kana’!
UMMA           : (posang. Ngabar ka ar ajau) Isa! (berka’, lok-ologan) Isa! Kalowar, elang.
MATWI          : (jaga) Leeee’? (makompol buku se etabur binena).

Rahem kalowar ngeba panebbana, sarongnga ekaong-saong. Kare salebber buttongnga se gan to’odda ban kaos singlet e badanna.

(6)
Matwi kare kadibi’an. Na’-kana’ paggung along-sagulung sambi saorak pas noro’ bunte’ Umma se kalowar. Sowarana sajan abit sajan jau sajan kene’. Kene’ pas elang terep. Abareng bi’ elangnga sowarana na’-kana’, Sum dhateng:

SUM               : oreng towa bisa bisa adu’a. Sossa sennengnga na’-kana’ reng towa noro’ pato. Na’ poto senneng, reng towa noro’ senneng. Oreng senneng banne polana bannya’ dunnyana, maske dunnya lakar ekabuto. Tape banne se otama. Lamba’ tadha’ oreng angongo’, ngakan sobek ban longkong laparra tabu’ bisa etamba’. Ta’ la polana sateyana oreng bisa ango’ngo’ mon ta’ ngakan martaba’. Ajalan soko ta’ endha’, kabbi nompa’ motor pas bannya’ se tatabra’. Bannya’ se mate asanggerra’, aradda’.
MATWI          : (jaga dhari toju’na nyese patandha ebuna esoro alonggu) pon ta’ oneng na, Bu.
RAHEM         : (mo’dul dhari kacer nengteng temba ban pagorabanna) Rahem paggun senneng maske odhi’ daddi kabula, ngorap geddhung masenneng oreng. Ontong ta’ akabin, tantona la esoro ondur ban mattowa..
SUM               : ja’ kala’ emo’ ban bingong, odhi’ lakar nga’ areya. Risgi noro’ pato.

Sowara ngagaruweng sajan semmma’. Padhana oreng atokar ana’ ban embu’na.

(7)

Dhateng Umma ngeba Isa dhari lowar. Nyacam. Aenter dadi sapangkeng. Etoro’e na’-kana’. Pangkeng daddi garidhu.
UMMA           : (acerreng) mon ba’na gi’ paggun noro’ Mas’ot pas ja’ mole ka bengko. Ondur saterrossa!
NA’-KANA’  : (pa’-kopa’an perak. Arakrak)
                        gaddhang bigi mara bato
                        bato lecen badha e soko
                        oreng sogi mele manto
                        manto mesken ekamoso

RAHEM         : dinggal pakabin sareng dan kaula saos...
UMMA           : neka’ ana’na panjennengngan se lako ealem (Isa ejungka’agi ka Matwi). Ana’ se ta’ toro’ oca’, ana’ se gun pera’ agabay malo.
MATWI          : (nampane ISA se sesegunen)
RAHEM         : me’ oca’na se ta’ teppa’ kan ta’ etoro’?
UMMA           : apa? (mancella’ ngadhep ka Rahem)
MATWI          : ambu.. ambu, Le’. Ambu, Hem....
SUM               : (ta’ akeccap. Nyander ka ISA e reba’anna MATWI)

Na’-naka’ e arakrak kalowar. Esep. Pangkeng ta’ akeccap.


(8)
Pangkeng se celleng ngocel tera’ gan sakone’. Isa ban Umma paggun adduwan caca. Matwi, Sum ban Rahem la tadha’.

ISA                 : ampon saporana, Bu, kaula ampon kadhung neser ka Ka’ Mas’ot.
UMMA           : tape, mon kerana nyossae?
ISA                 : pasera se sossa?
UMMA           : ya, ba’na. sapa pole
ISA                 : kaula? Kaula ta’ sossa manabi gun coma tadha’na arta. Pola me’ panjennengngan se sossa?
UMMA           : mon ta’ keng karana neser ka budhu’, arapa’ engko’ noro’a emo’. Engko’ ta’ terro ngabasa tang ana’ odhi’ sosso ban nyangsara. Ta’ terro ja’ andhia anak alako ko’tapelko’ nyare se akakana
ISA                 : ta’ terro anak akadi kaula?
UMMA           : ana’ paggun ana’. Tadha’ reng towa mowa’ ana’. Tadha’! keng gun kare neserra ngabas ana’ odhi’ malarat
ISA                 : kaula ta’ malarat. Kaula ta’ sossa
UMMA           : tape mon ta’ andhi’ se ekabelliya berras balakka’… andhi’ manto ta’ alako padhana oreng ngobu etek lake’; dujan ngakan, nompo’ tamanco’ ta’ endha’ atellor.
ISA                 : berras urusan tabu’. Kasennengngan ban kajembaranna ate ta’ kengeng tapser kalaban berras. Maske berras lakar parlo. Tape banne tojjuwan…. Lapar tabu’ kenneng ja-kaja, lapar ate pasera se bisa asomaja?
UMMA           : andhi’ lake mon ta’ alako se badha gun pera’ agabay loka…
ISA                 : pasera se loka, Bu? Panjennengngan? Panjennengngan kasta narema kaka’ daddi mantona? Kasta menangka mantona?

Seppe. Terep. Kare monyena soleng dhari jau. Dhari tengnga saba.

(9)
Na’-kana’ aorak dhari jau. Sajan samma’ sajan ranyeng.

NA’-KANA    : oreng gila. Oreng gila. Oreng gila…. (terros aorak e budhina Mas’ot se maso’ ka pangkeng lebat budhi).
MAS’OT         : Pak jaksa, Pak Dandim
Pak Dansek, Pak Danramil
Kapolsek kapolisian
Dalubang buku

Mastuni ya Fir’un
Simpati peleyanna bupati
Kawasaki; sape epengkot pas korsebbagi

Mon aros, kapettengngen

Mahwani lil Mekka
Madina lis Sampang
Aros bucco’na badan
Petto lekor gunongnga rang-garangan
Kobugan masegidda
Mon ta’ tao ka Astandur
Entar ka Salami

Aksara banyak petto lekor kettheng
E bulan sya’ban, simpati peleyanna bupati eadane
E bulan sya’ban ta’ aesse
Hamid cakra gunongnga arta
Mate buras

Petto lekor bibidda jaksa
Petto lekor karopo’ odhang
Lema abay pabeca’an jaksa
Pecca bella ka bara’ dilakukan
Nos pasong katello bersatu
Sedan dhari Gersik
Sepolo empat tiga ngaddu tellor

Milli ya robbi
Petto lekor ka Panglegur
Marengan ka temorra
Habibi ta’ ajuwal ka’-bungka’an

Oreng amata pesse
Mate ta’ ebaddhai petthe

Sowarana Mas’ot atabung ban sowarana na’-kana’ se nabang e budhina. Terros ngagaruweng. Terros ranyeng. Terros aoleng e pangkeng. Terros aenter. Ta’ marduli badha oreng laen. Ta’ marduli…

Abareng bi’ sowarana na’-kana’ ban sowarana Mas’ot, pangkeng sajan abit sajan tera’. Sowarana na’-kana’ sajan abit sajan ngagarudu’ ranyeng. Terros ranyeng. Terros aoleng e pangkeng. Terros aenter. Ta’ marduli badha oreng laen. Ta’ marduli…

Pangkeng tera’ tar-kataran. Rabbang. Paddhang. Kabbi etangale. Pasda. Reng-oreng padha emo’. Padha cengngeng ngabassagi Mas’ot se etoro’ na’-kana’. Isa pas noro’ bunte’ ebudhiyanna.

MAS’OT         : (adharak) bali’ ekoca’a gila atembang odhi’ baras keng ta’ genna*

Pangkeng calemot nyakaleyan.
Esep.


* epetthek dhari puisi Lukman Hakim AG. se abul-ombul Pancong Pangarang.

Guru Tolang

Carpan Irwan Effendi* E soro p are, Ali alan-jalan d h a’ bal a tatangga se ta’ jau d h ari romana. Nyambung silaturah im tor mae...