Selasa, 29 Desember 2015

Bilis-Bilis Ngangko’ Kakanan

Carpan Mohammad Toyu

BILIS agabay bengko se tenggi. Bengko ganeko ekagabay dhalem samalem. Gi’ laggu bannya’ bilis se pon bu-ambu ban mateppa’ tengnga. Badha se arotho’, badha se aroko’, ban badha se minta oro’. Mateppa’ ban mabagus bengko ngabi’ ora’ bannya’.
Ratona marenta. Sakabbiyanna bilis kodu bu-ambu. Ta’ olle ajalanan, ta’ olle sengla’an. Malle ta’ ababaja’an. Bilis-bilis ganeko bu-ambu onggu. Tang-gentangan. Agaja’ ban bur-leburan abareng binena.
Lis-bilis pon bannya’ se lep-ellebban. Kenyang etamba bur-leburan kalaban binena nambai lempo se pon agattong e buluna mata. Rato ajalan ta’ sa’-kasa’ ngalelenge karatonna se badha dhalem tana ganeko. Rato bilis terro entara ka konco’na bengko se buru mare ekagabay. Terro nengguwa hasella.
Pajat rato se arancang bangonna bengko se ngolor ka ettas ganeko. E labang pon bannya’ bilis-bilis se ngantos. Bilis-bilis peleyan. Bilis se pajat andhi’ pangormadan ban kakowadan se laen dhari bilis-bilis se laen. Bilis-bilis se ngamba’ ganeko pajat pon eajak rato kaangguy ajalan ka konco’na bengko se ngolor dha’ ettas ganeko.
Kalaban kodha se pon esaroju’i, Rato Bilis ban bilis-bilis se molae gella’ pajat ngamba’ mangkat ka gudhangnga kakanan. E gudhang ganeko pajat bannya’ kakanan se gi’ gus-bagus, man-nyaman, ban ro’omma magaliya’an buluna elong.
Sapa se ta’ garamowana bila ngedhing ro’om kakanan nyareddhem. Ro’omma nalbak ka elong. Taker bungkara canggana elong. Rato Bilis ban bilis pon badha e dhalem gudhang. Gariming pon padha badha. Kaburu se ngakana, kaburu apesta’a.
”Epabanasa laju,” oca’na settong bilis se pon molae ngacaleyot tabu’na.

Senin, 21 Desember 2015

E Tarebung Odhi’ Egantong


Carpan Siti Fatimah

AJALANE odhi’ e disa reya ta’ gampang. Pangaselan ta’ notobi kabutowan. Kar-karkar nyolpe’. Nyare sateya, tadha’ sateya keya.
Se olleya pesse Rp 10.000 sampe’ magili pello koneng. Se kemma argana berras ban se laen sabban are ongga. Ontong mon nemmo lako, pendha mabunga ka reng roma. Ta’ pate posang se ekabalanja’a, maske kadhang kodu agartang e tengnga saba.
Sonarra are se tar-kataran eanggep tadha’ bila enga’ ka biyayana odhi’ se ta’ sakone’. Bida mon sogi tane. Berras ban jagung ta’ osa melle.
Odhi’na Sanedin pas-eppasan. Ollena alako coma kop-cokop ekakan. Romana dhari tabing ta’ egeddhung balakka’. Kene’ tadha’ kamarra sakale. Se daddi orep sabban arena dhari tarebung.
Tarebung aropaagi ka’-bungkaan. Biyasana tenggi. Bisa tombu e dhimma’a bai. E teggal, e saba, kadhang-kadhang ajijir e penggir jalan. Sakabbiyanna se badha e bungkana aguna ka kaodhianna manossa.
Dhaunna eanggi’ daddi tekersakala tempo. E pareppa’na tatampan otaba tellasan petto’ popossa ekagabay orongnga topa’. Amarga lebbi soga’ ban lebbi ekarassa roomma etembang ngangguy janor. Kembangnga se anyama manyang bisa makalowar aeng manes, anyama laang. Kajuna mon la towa, ekala’ ba’anna ekagabay osogga bengko.
Nae’ kalakowanna Sanedin. Tantona banne kalakowan gampang. Se olleya pesse buto kasabbaran. Apana pole ta’ sakabbiyanna tarebung bisa ekala’ laangnga. Tape kodu tarebung se manyangnga pajat eobu. Dhaunna ta’ tao ekala’ sakale. Bungkana eanthadi kaangguy magampang dila nae’.
Se kalowara laang buto bakto. Manyang egipe’ dhuare sakaleyan ngangguy pangremo se ekagabay dhari kaju. Saollena pa’ kale manyang ekerra’ pas edina samalem benteng. Kalagguwanna etenggu pole. Mon capcabba bannya’ buru etadhai dhari temba.
Ta’ mare sampe’ gan jadhiya. Laang gi’ usa kella saare benteng. Apanas e adhaanna tomang. Se daddiya gula egulek aejjaman. Gula ejuwal, pessena buru bisa ekabalanja.
Odhi’na Sanedin se sara ejalane kalaban sabbar. Poko’na aba’na sehat la asokkor raja. Salaenna jereya, bellun gi’ babajana se raja. Bannya’ kabar se dhapa. E disa laen tokang nae’ labu ekapate. Sanedin kadhang arassa kabater. Tape ta’ pas daddi ambuna nae’.
Ajalla ban-sabban oreng ta’ kera padha. Epekkerra Sanedin pera’ settong, tadha’ lako se ta’ berra’. Misalla, alako e tase’ tarowanna paggun nyaba. Sabban are alaban aros. Mon palang gaggar, mate. Tor kadhang mayyidda ta’ etemmo balakka’. La-balana pera’ narema kabar pate. Reng odhi’ pajat kodu bangal ka pate mon tako’ ka lapar.
Bellasan tarebung se enae’e dhukale e dhalemanna saare banne andhi’na dibi’. Ollena laangnga cara giliran. Saare ebang ban se andhi’. Re-saare Sanedin rangrang tedhung. Ambuna kadhang pera’ ngakan ban abajang.
Dila nae’anna mare kabbi, Sanedin agasegan andhi’ sangguban ngala’agi balaragga tatanggana. Ongkossa, dhalem sapoon, olle balarak sakongkong. Dhatengnga laju nyare kaju kaangguy epangella laangnga. Sanedin, abanteng tolang onggu. Katon loppa ka lesso ban lempo.
Amarga odhi’ ta’ cokop pera’ nyare se ekakana, tape bannya’ tengkana. Bila ta’ dhateng eonjang tatangga, aep raja. Aba’ tantona malo. Mon gun urusan e ko-bengko, ca’- ocaan ajuko’ buja cabbi ta’ kera badha se tao. Se kemma terro ngabasa ana’ bine bunga, noro’ kappra ban bala tangga.
Suhriya, binena Sanedin, reng bine’ se lakona gun e ma-roma. Atana’, asapowan, ban nyassa. Kaangguy abanto notobi kabutowan, Suhriya agabay teker. Alako teker kodu laten. Balarak marena ejemmor gi’ etongkes, eelas buru bisa eanggi’. Se olleya settong buto bakto 3-4 ejjam. Argana kadhang coma Rp 10.000. Mon etong-bitong katon pera’ olle lakona.
Tape, dhu baramma’a pole. Nasib se etoles la nga’ jareya badhana. Tadha’ jalan bunga salaenna narema. Le-olle sakone’ paggun elakone. Pajat ta’ padha ban tatangga se alako teker pera’ gabay ba-tamba.
***
Alam gi’ petteng. Un-dhaun gi’ bacca, badha re-karena lettessa ebbun. Adan sobbu ekaedhing dhari rong-corongnga masjid. Ajam-ajam akongko’. Reng-oreng padha jaga adina mempe ban tedhungnga.
Marena abajang, Suhriya langsung toju’ ka teker. Mon laggu, elas lemmes polana mare eebbunagi samalem. Daddi gampang anggi’anna. Aban sakone’ elas rotong polana sateya kabadha’an nemor.
Sabatara jareya, Sanedin la siyap se mangkada nae’. Tembana mare esonson. Larona mare etoto. Caplak ban cangkelle’, kennengnganna pangerrat ban kapor otaba laro la eangguy keya.
Bing, jaga se abajanga. Mara tolonge asapowan kanan pompong sateya parai, Suhriya ajagai Maesa, ana’na se towaan. Elas terros eanggi’. Teker kaburu mareya.
Maesa mella’ gan sakone’ ngedhing sowarana emma’na. Manggana ta’ jaga’a, keng eja-kaja. Toju’ e battonna. Sokona akondhang katon ta’ kellar adingka’, dhari lempona.
”Le’, jaga se abajanga!”
Ya,” Hasan nyaot sambi mella’.
Are on-laon ngombar dhari langnge’ bagiyan temor. Teker se epatotok karena malemma la ranta. Erao, eleppet, ban epapolong ka se ri’-bari’na. Saellana ebitong, ollena tello are pa’-empa’.
Pojurra, sateya pareppa’na osom bako. Teker abak larang. Argana settong Rp 15.000. Artena, Suhriya bakal olle pesse Rp 60.000 mon tekerra ejuwal kabbi. Maske ta’ bannya’, Suhriya arassa perak. Pesse Rp 60.000 paggun cokop ekabalanja kabutowan dhapor.
Nyamana reng ta’ andhi’, melle gan sakone’ poko’na badha se ekakana sateya. Ongguna, ja’ sakenga ajuwala, gulana badha keya. Keng epapolong, sabab andhi’ kaparlowan laen. Malem Rebbu baliyan aresanna raja.
Reng bine’ kodu penter ngator urusan pesse. Mon ta’ nga’ jareya lakena pera’ kare salpo’na se alako. Reng bine’ akantha geddhung. Mon ta’ koko bisa-bisa gujur.
Samarena abajang, Maesa aberseyan bengkona. Emma’na lako maenga’, maske bengko ba’-juba’, poko’na berse paggun lebur eabassagi. Bida ban ale’na, nerrosagi tedhungnga, gi’ badha karena katondhu.
Ba’na melleya apa? Sengko’ ka pasara, Suhriya atanya ka Maesa se mateppa’ katedhunganna.
”Caepon panjennenngan, Ma’.
Ya la, sengko’ mangkada.
Ajalan ka lao’. Ta’ ngantos oca’na Maesa pole.
***
Pokol 09.00 WIB. Panassa are ekarassa nyengnge’Suhriya dhateng dhari pasar. Maesa perak polana emelleyagi dhi-undhi.
Eppa’na ta’ dhateng ya?” Suhriya atanya sambi makalowar balanja’anna. Etong-bitong pesse Rp 60.000 tadha’ karena sakale. Olle berras, jagung, juko’, palappa, gula, kobi ban jajan se ekale-olle ka ana’na.
”Rabu gella’ pon, Ma, keng meyos pole.
Suhriya langsung atana’. Tomang eodhi’i. Apoy ngolap. Kaju epamaso’, edinaagi ngocek palappana juko’. Tadha’ ambuna emo’. Se alako dhari marena sobbu sampe’ sateya ta’ nemmo mare.
Suhriya ajalane kalaban ate narema. Aba’na apangrasa dusa raja ka ana’ ban ka lakena mon urusan ngakan kanan ta’ eparanta. Lakena re-saare alako. Nae’ ongga dhari tarebung settong ka settongnga.
Etos-antos lakena ta’ gellem dhateng, sampe’ nase’ massa’.Essa’ ra eppa’na sosol me’ arapa-rapa, Suhriya arassa kabater. Katon badha se ta’ nyaman e pekkerra.
Maesa ban Hasan laju mangkat. Suhriya terros amassa’, maske kabadha’an ta’ padha ban biyasana. Tanangnga neggu’ cobik se aesse’ juko’.
Ma’....ma’.......” Sowarana ana’na long-callongan. Suhriya takerjat.
Eppa’ labu, Ma’....” Sowarana ana’na ekaedhing sambi nanges. Cobik gaggar ta’ apangrasa. Juko’ nompa acaeran. Suhriya berka’. Lakena esong-osong oreng. Tanangnga ngetter. Robana pote olay. Ja’ sakenga ekerra’ katon tadha’ dharana. Pekkerra elang...
***
Suhriya enga’. Ana’na padha nanges. La-bala etangale. Katon noro’ sossa kabbi. Lakena agentang ta’ enga’ pa-apa. Meddem pera’ kanton nyaba. Aeng matana Suhriya agarabas nyapcap ta’ egarassa. Ana’na, esanderri adingka’ re-lere.
Eppa’, Ma’...”
Tangessa ana’na akareongan macaltong ate. Matalka ka dhadha. Dhu baramma nasib ka budhina. Mon pas lakena dhapa’ onggu ka ajalla. Apa se daddiya. Ana’ gi’ padha kene’. Kabater ta’ bisa agante lakena asare kabutowanna odhi’. Pekkerranna ajalan. Eabas lakena, pera’ aeng mata se terros agili ta’ kenneng tamba’. Acaca’a ta’ metto sowara.
Sanedin temmo etangale mella’. Ana’, bine, ban bala tanggana arassa bunga. Sowara tanges ta’ ekaedhing pole. Sanedin ngabas reng-oreng se badha e adha’na. Asokkor nyabana gi’ badha.
Jalan odhi’na Sanedin pajat malarat. Tape paggun ejalane. Pae’-manes padha elebadi. Mon odhi’ terro arassaana bunga kodu bisa sabbar ban narema badhana. Sanedin ta’ pegga’ pangarep. Moga budhi are nemmowa tambana sossa. (*)

 Carpan eattas epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 20 Desember 2015.

Guru Tolang

Carpan Irwan Effendi* E soro p are, Ali alan-jalan d h a’ bal a tatangga se ta’ jau d h ari romana. Nyambung silaturah im tor mae...