Randha Ngodha

CARPAN BUDI SANTOSO*

DHU taon abidda, Nina se atellak pate ban lakena. Odhi’na ko’ong, marga ta’andhi’ la-bala se raket. Gun ana’ lake’ se gi’ aomor dhu taon lebbi dhu bulan. Sabban are aba’na lako magi rassa dha’ ana’na. Maske ana’na ta’ ngarte, Nina paggun se acareta kaseppeyanna daddi babine’ randha. Malarat ban thong-tapenthong dibi’, tadha’ se mekkere kaangghuy nabung odhi’.

Bi-lebbi bila la tadha’ potena berras e dhalem karongnga. Mon gun segidan ta’ daddi berra’na, marga ngaradduwagi un-dhaunan e magar sarena. Tape bila la berras otaba jagung se tadha’, nyellona ta’ kenneng kera. Sabab, se epekkere Nina banne gun tabu’na dibi’. Tape rengsa bila ngedhing monyena tabu’na ana’na. Kadhang Nina ta’ ngakan ella’ saare gun ngampet lapar. Banne keng alemman, tape la-ngalae dha’ ana’na.

Nina banne keng lampot se alakowa. Tape kabadha’anna se repot aladine ana’na. Cora’ tadha’ bakto kaangguy ngala’ derrep rao, nerter, ban manja’. Saenggana, ban-sabban are balanjana ngale jurang ban notop jurang dhari ga-tatanggana. Jat lakar biyasa dha’ Nina se ajuwal todhus bila nyare enjaman. Kadhang epesowe, kadhang keya enye’-ennye’.

Maste mole nanges bila etebane nga’ jareya. Apa pole bila la nyare enjaman dha’ oreng se andhi’ mobil, roma gantheng, ban andhi’ palen raja. Molena maste pas acareta ka ana’na.

”Cong, ba’na mon gu’-laggu’ daddi reng sogi ja’ re’-cerre’ maenjam pesse ka oreng nga’ emma’ reya,” oca’na Nina sambi mandhi’i ana’na kalaban aeng mata dhalem kaloskosanna.

Biyasana mon la kapepet ta’ andhi’ se ekakana sakale, Nina maste aburu enjam ka romana Kahar. Kahar reya oreng sogi marga kalakowanna ban are daddi ponggaba pamarenta’an. Apa pole binena, se sabban bulan andhi’ opa raja dhari kalakowanna daddi guru. Binena jat abak towa’an dhari Nina. Kaesakanna, esakan Nina jau. Dhari jareya, adaddiyagi Kahar lako agudha Nina. Nina gun neng-enneng bila Kahar agudha. Banne keng ter-maletera ka Kahar. Tape keng eja-kaja, pangarebba bisa eberri’ enjaman.

Ban-sabban eberri enjaman pesse, Kahar maste menta bagiyan apolong tedhung ban Nina. Nina gun aonggu’ maske gun daddi cara se ngapose. ”Dhaggi’ malem ya, mare isa’ sengko' dha’essa’a?” pentana Kahar sambi dep-keddebban mata salaja.

”Enggi,” jawabba Nina sambi ngala’ pessena se ejuluwagi.

Kahar reya orengnga jat bajing maske la daddi ponggaba. Kalamon badha bukka’na janji, ta’ jang burungan eentare. Apa pole orengnga bengal abillai. Pesse se daddi sanjatana. Kalamon badha reng bine’ se kaposangan pesse. Ehhhmmm... pas te-ngate. Ta’ nampek andhi’ lake otaba ta’ andhi’, maste balurut mon ta’ jeppen ban koko. Tape enja’ se teba ka Nina. Maske Nina epanceng e pesse, gun nyama banena se ekakan ta’ ngakan pancengnga.

Kahar reya jat cora’ gila onggu ka Nina. Molae Nina tadha’ lakena ta’ bu-ambu se agudha. Dhari jareya, maske gun seggut eleceke bi’ Nina kaangguy ekapolonga tedhung, Kahar paggun aberri’ enjaman. Ta’ jerra se agudha. Lakar onggu, Nina reya jat ta’ sakale aberri’ bukka’na labang bakto Kahar nokthok labang budhi.

***

Sapa se ta’ taowa ka Nina e kamponga. Orengnga raddin manes. Nyepnyep pole. Orengnga jat reng ta’ andhi’. Tape roba ta’ aotang. Ngamennyor kantha pottre. Badha se ajajulugi Pottre Koneng. Banne Pottre Konengnga Pangeran Adi Podhay se odhi’ pole. Tape jat dhari kole’na Nina se koneng kantha caretana Dewi Saini se kasambat Pottre Koneng. Apa pole badanna se katon temet, padhana bantal se possa’ ka kapo. Lembu’. Cora’ jat kobassa mon ekabantal.

Se nyandha’ taresnana Nina banne gun reng se la andhi’ bine. Dhat-ngangodhadan ngarep keya kaangguy ngaandhi’. Tape maske bennya’ se ngarep, tadha’ settong oreng se bangal alamar ka romana. Gun cora’ napso se badha. Dhari jareya, maske bannya’ se agudha, Nina gun daddi babellin se ta’ abajari. Ta’ maso’ karena’an.

Sanyatana Nina lakar kerrong dha’ badhana lalake’ e romana. Lalake’ se bisa mekkere lowar dhalemma Nina. Ta’ gun mekkere lobarra napso e attas lencak se adalika not-mennotan. Tape lalake’ se cakang alako ban esto ka Nina saomorra.

Dhari kabadha’an se kateban, Nina gun sem-mesem bila badha lalake’ agudha. Banne keng apa, tape lantaran Nina ngarte, ja’ lalake’ se agudha gun pera’ terro arassa’ana la’-ola’anna pangeran se eteteppagi dha’ aba’na kalaban bungkos se asre. Tamaso’ Kahar, tatanggana dibi’.

”Nin, sengko’ reya arapa ma’ laju ta’ ena-karena bi’ ba’na? Ba’na mon gun pera’ buto apa, mara epabadha’ana bi’ sengko’, kor ba’na endha’ ka sengko’,” gudhana Kahar parappa’an Nina malae ana’na. Nina gun mesem. Tadha’ okara se kalowar dhari bibirra se akaton gajel.

”Mara ra, Nin, sengko’ reya ella korang apa ka ba’na. Ba’na buto pesse ella eberri’ bi’ sengko’,” oca’na Kahar maksa eseddi’na Nina. Mon ka Kahar adha’ caretana parseko. Se badha gun taresna se ajungjung. Tekka’na la amaen ka romana Nina se randha ngodha, ta’ adaddiyagi tako’ ka cacana oreng.

”Ba’na menta kabin, ekabina bi’ sengko’, Nin. Poko’ ba’na endha’ ka sengko’,” gudhana Kahar ta’ bu-ambu.

”Bu, pon dinggal na, Ka’. Dika neko pon andhi’ bine. Ambuwi ja’ agudha bula. Tekka’na andhi’ otang ka dika, bula gi’ nyerra’a,” gigirra Nina se dhuson ngedhingngagi cacana Kahar. Kahar gun cap-kecapan ngabas Nina se malae ana’na se tamba nanges ngejjel. Nina posang. Ana’na ta’ bisa tedhung. Apa pole kole’na ana’na panas. Matana, rek-palerrekan.

”Dhu, palang, Ka’, tang ana’ saban,” oca’na Nina ka Kahar. Nina posang tadha’ padha, marga ta’ andhi’ pesse sakale.

Kahar jat ngarte, Nina ta’ kera andhi’ pesse. Dhari jareya Kahar laju makalowar pessena. ”Ya’, Nin. Jalan duli keba ka Nye Sumrati!” ca’na Kahar sossa ban senneng ngabas Nina narema pessena.

Nina dhing-ngendhing sambi ngemban ana’na nojju ka romana Nye Sumrati, dhukon se biyasa ngadhebbi na’-kana’ saban. Ta’ jau parana dhari Nina, Kahar lo-callowan kalaban sowara abak ranyeng. ”Tape dhaggi’ malem Nin, ja’ loppae. Mon lecek pole senga’ ba’na,” gettakka Kahar ka Nina sambi matao pergemman.

Nina ta’ apangrasa tako’. Se badha e pekkeranna gun kasalamettanna ana’na.

***

Re-mare bajang Isa’, Nina reng-mereng ngellone ana’na se tedhung. Sambi norodi pangaterrona ana’na se maelanga settung titi’ bunter. Dhari rassana, panyaketta cora’ ella nyengga samarena ekeba ka Nye Sumrati.

Patedhungnga ce’ ngeddhana. Nina gun lep-kelleppan se ngabas ana’na. Senneng tadha’ padha. Dhari sennengnga, Nina norodi pangabassa se paka’. Noro’ tedhung. Ngeddha sampe’ rok-kerrokan.

Ta’ abit parana Nina se tareddep temmo badha thokthokanna labang budhi. Ta’ takerjat pole, marga se nokthokan labang maste Kahar. Nina pera’ mella’ keng ta’ jaga. Gun ngabas ana’na. Sapo’na ana’na se tasonglot epateppa’. Re-lere Nina agagap dhaina ana’na.

Padhana se epatappor kelap bila nyedding kole’na ana’na se panas. Kolbas. Nina posang. marga ella tengnga malem se ekeba’a ka Bu Mirna, bidan disa se semma’. Nina abaladhas jaga ka dhaporra. Ngala’ aeng biddang nga’-anga’ koko. Epangompresa ana’na.

Saellana ekompres, kole’na ana’na paggun ngolbas. Nina sajan emo’. Apa pole badha monyena labang se ethokthok jan santa’. ”Apa ekeba’a ka Bu Mirna bai ya?” pekkerra.

”Bu Mirna mon ejagai paggun jaga. Tape sengko’ ella andhi’ otang ka Bu Mirna se apareksa sabban,” karettekka pole.

”Dhu, Guste, pasera se bisa eserrowe badan kaula?” oca’na re-lere sambi agagap dhaina dibi’. Ngabas ana’na mapote, cora’ jan sara mon pas eantosagi ka lagguna gi’ laggu. ”Gun Kahar se ekenneng serrowe pessena,” oca’na dhalem atena pole.

Monyena labang jan kerrep. Kaedhinganna lebbi kerrep dhari se jang dulluwan.

”Guste...” serrona Nina se ta’ kowat kalaban kabadha’anna. Nina nyergu’ angen, ngellet. Abit. Re-lere pas epakalowar sambi nojju ka labang budhi.

Badha kahataran dhalem pekkerra Nina. Bingung, mokka’a labang apa enja’. Kalaban ngabas ka ana’na se jan sara, Nina mokka’ labang budhi re-lere. E adha’na labang badha lalake’ soga’. Kalaban roba mamendhar padhana se nyempen sadha’, sekep se kaburu maso’a ka kole’na.  Kahar. Ya, Kahar se ella siyap nestes napsona e battonna Nina. Ajam lake’ akongko’ tabareng ban serrona Nina...

Sapora’agi abdina, Guste, banne peggel dha’ Ajunan kalaban cacoban paneka. Tape pon cora’ tadha’ peleyan pole dhalem odhi’na abdi dalem. Katembang pottra abdi dalem se nanggung sake’, lebbi bagus abdina ajalane odhi’ nga’ neka, maske ate ta’ rida’ bila badan neka ecepcepe reng lake’ salaen lakena abdi dalem. (*)

Slopeng, 13 Maret 2016

Carpan e attas epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 10 April 2016