Damar Kambang

Carpan Hasmidi

PARA’ sorop are ngalendheng jang-bajangan dhari bara’. Alebbiyan dhari kabadha’anna se biyasa. Lakar enga’ reya bila napa’ bakto para’ compet are. Sakabbiyanna se manjeng acora’ talebat lanjang. Bengko se mapa’ tana jareya matenggi keya sajajar kalaban bungkana nyeyor se badha neng pakarangan budhi.

Tatamenan settong kabbiyanna aropa pangorebanna oreng se badha neng bengko tabing. Tadha’ palesteran, apapole kaca se bisa ngabas ka lowar. Bariya keya se badha neng dhalem, ta’ bisa ngabas kabadha’an se badha neng lowar. Se badha gun coma burto’na tabing se seggut epaso’e koceng se nyare tolang ka dhalem bengko jareya.

Dhimma olleya tolang dhari bengko se ata’na ngangguy genteng aosok perreng? Sabban arena nase’ se ekakan aropa baberri’na tatanggana otaba oreng se andhi’ kabellasan se raja. Bila tadha’ oreng namoy sambi ngeba kakanan, tadha’ laen iya areya kodu apowasa.

Banne sakeng teppa’ ka are pasa’an. Tape sakeng ella ta’ andhi’ se ekakana. Aba’na odhi’ kadibi’an. Bala-balana se laen banne ta’ ngarebi dha’ ka kabadha’anna jareya. Tape lamba’ bakto majang lake ban ana’na etambu omba’ neng tengnga sagara.

Sato-bakto bila badha karena nase’ dhari baberri’annna oreng, ejemmor. Etana’. Ekakan pole. Akare? Etana’ pole.

Bau apek nyarepsep ka elongnga oreng se maso’ ka dhalem. Polana tadha’ agalendheng rombu. Tape bannya’ guy-angguy enga’ sarong ban kalambi tebba’ agantong neng man-dhimman kennengan.

Se badha neng lencak raca’ kona daddi kalambu. Eccedda lencak jareya bai ta’ etangale pole gun coma abarna kaju, ekakan ngetnget. Dining se agantong neng galang se macekka’ tabing neng bunlao’ bannya’ keya arambai angguy satengngana ngalelet ka tana.

”Ta’ osa kacator dhapor ban sakabbi’anna parabut. Kabbi atompo’ neng jareya keya. Iya daddi katedhungan, iya daddi dhapor bila amassa’, iya daddi pangakanan,” oca’na embu’.

Paste oreng se entar namoy ka jareya ta’ mangga ban paste ta’ betta. E bengko jareya tadha’ korse ban meja. ”Ma’ badha’a pakakas e dhissa’, lamba’ baktona anomma ban kaka’na jareya egules omba’ parabudda se ekaandhi’ padha ejuwal kabbi. Pessena egabay saradda se kadhuwa,” embu’ notoragi kabadha’an e bisa ekenga’en bakto gi’ akompol ban bala.

Rassana badha se berra’ neng dhalem dhadhana embu’. Nyabana ga’-pegga’, ebarengngen aeng mata se agili norone socana se ella satengnga abur mon ngabas. Sabbanna, embu’ gi’ atanya bila galindhenga oreng neng adha’na. ”Sapa ba’na? Ana’na sapa?” oreng se ajawab padha tao ja’ ta’ ajawab ban-saromban. Melana embu’ bakal tao ja’ oreng jareya ta’ jujur. Reng-oreng padha tacengnga’ dhimma se tawo ja’ ajawab kalero.

Tatangga lakar asangaja ajawab sala. Melana mon laju ajawab se saongguna embu’ paggun enga’ dha’ lake ban ana’na se padha ngonjur teppa’ neng temorra bengkona. E pakaranganna. Saompama ta’ jawab kalaban ta’ bendher, pekkeranna embu’ ta’ laju enga’ ka reng se kadhuwa jareya. Embu’ paggun emo’ se agigira dha’ oreng jareya. Tanto bai oreng padha ta’ aromasa ja’ aba’na ella maenga’ dha’ oreng se daddi gantonganna atena jareya.

E paddu bara’ dhaja, neng attas talam kene’ nongko’ tobung pote. Apoyya ne’-kene’ akeddal ka mennya’ nyeyor sanengnga. Jareya se ekoca’ damar kambang.

Sabban are ban malem embu’ ta’ loppa nyongngo’ ka bara’ dhaja. Ngabasagi tako’ damar kambangnga mate otaba mareksane mennya’ kalettegga tako’ asat. Embu’ apangrasa tako’ bila damar kambang jareya mate. Asabab aba’na paggun yakin ja’ ana’ ban lakena entar majang ka tengnga sagara. Bila angen dhateng nyalembu ce’ santa’na, embu’ kaburu se entar ka talam kaangguy notobi tobung pote e dhissa’.

Tatangga tadha’ se bangala manglo. Etorot apa bai ekalako mon embu’.

Para’ asar baja teya, Sarmani nengteng palastik pote aesse nase’ ollena karja se egiba dhari bengkona. Lakar asanat nase’ ollena kaoleman jareya ebagiya ka embu’. Reng bengkona ella padha maso’ gabay kakabbi. Ana’, mantona, ban kompoyya egiba kakabbi.

”Neko’, Bu’, nase’ ollena karja mare epagenna’ juko’ ban sekkolla,” embu’ bakto jareya kateppa’an atempo neng adha’na damar kambangnga. Neng bibirra asemmo amo’-kemo’ ta’ asowara apa se ebaca otaba ta’ tao ja’ apa se ekabanta.

”Ambuwi, Bu, ja’ lako atogu damar ganeka,” ta’ mare kana Sarmani se abanta, embu’ komat sakaleyan. Agigir ka Sarmani. Nase’na se egiba langsung etabur olle ka amper. Juko’ ban sekkolla nampes ta’ etemmo ngalto’ dha’emma. Embu’ ra’-manggerra’ ka Sarmani makalowar apa se badha neng dhalem pekkeranna. Dhadhana ka attas ka baba, socana mancella’ maske ta’ tao mancella’ ka sapa. Sambi ajerrit-jerrit embu’ mameso. ”Sengko’ ta’ buto baberri’na ba’na. Ba’na mon ta’ rida’ ambu ja’ entar ka dhinna’. Mole!”

Napa’ ka lowar Sarmani epanglo ban reng-oreng se ella padha ngamba’ neng taneyan.

”Ba’na reya enga’ oreng anyar. Enga’ oreng se buru tao ka embu’. Damar kambang rowa ta’ osa badha oreng se nyedding. Gan manglo bai ka embu’, ba’na paggun edukane. Embu’ paggun gi’ partaja ja’ lakena ban ana’na se tadha’ rowa entar mangkat nyare juko’ ka tase’. Maskeya sateya sengko’ ban ba’na pole tatangga kabbi padha tao se ngonjur dhaja rowa lake ban ana’na embu’. Sakeng embu’ ta’ aromasa ja’ se dhadhuwa’ rowa balana dibi’,” tadha’ se ngomandhu, oreng se ajijir neng babana bungkana nyeyor mole ka bengkona bang-sebang.

Koceng maso’ dhari burto’na tabing. Tello’an maso’ abareng. Nyare somberra bauna juko’ daging se egiba Sarmani ka embu’. E tabur. Nabuy ta’ etemmo. E lowar oreng se manjeng ta’ ngarebi maso’na tello’ koceng jareya. Koceng se abunto’ lanjang abulu celleng posang alenglenge cangga. Dining dhuwa’ koceng laenna nyorsor ka babana lencak noro’e lampadda palappa se nengga’ ka daging gella’.

Embu’ ngonjur sambi nondhu’ ngabasagi reba’anna. Ngabas sarong se abathek dhaun-dhaun abarna biru-soklat. Sarong se acampor kalaban tana bila kalowar maso’ dhari bengkona. Pekkeranna salbut kalaban rassa se agundhek neng dhalem atena. Antara partaja ban enja’, lake ban ana’na paggun odhi’. ”Damar kambang reya ta’ olle mate. Ta’ olle mate. Ta’ olle mate. Sengko’ ta’ mekkeranna reng-oreng.” (*)

Songennep

Epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura eccaban Ahad, 8 Oktober 2017