Lukman Hakim AG.
PAGGUN
padhana gi’ dullu. Bula ta’ mampo namba’ pekker se ajumbel enga’ dha’ dika. Se maelanga
jang-bajanganna dika. Rassana tadha’ panyelladan sakale.
Tadha’ dheng-andhengnga kaangguy ngaleng dhari roba saksena dika. Dika se sama
sakale tadha’ coplak sakeddebban dhari
ate. Terros noro’e karettegga ate dhalem atendak
ban tengka.
Kadhang
bula dibi’ padhana se ta’ parcaja aponapa. Ma’ pas dika se pasda terros neng e adha’na bula? Ja’ dika dha-padha manossa ban manossa se laen. Tamaso’ bula. Padha ban oreng se
laen.
Ta’ kabitong aksara ban angka se daddi barangkana oakara pandha’ ban lanjang. Coma settong se guggun neng e ate bula. Dika kasorang! Nape bula pon aloppa’agi kawajiban? Bunten. Banne keng barinto. Pas nape, bula ma’ padhana se tadha’ roba laen se abarengnge jalanna careta odhi’ neko.
Monggu
dha’ bula, saongguna ampon tao ja’ dika jugan padha ban babine’ se laen.
Babine’ se andhi’ tora
bang-sebang.
Padha
ban dika, ka’dhissa’ oreng se kadiya buru toron dhari karaja’anna kalaban
masteka. Tape, maske dika coma dhateng dha’ bula kalaban
salambar sattanang lottho’ ganeko rassana bisa alebbi dhari sakabbiyanna. Karettek kose atembang asakse nyasepsebba angen e dhaun memba.
Nangeng,
e budhina ganeko, badha settong se ta’ ekaandhi’ babine’ laen maske araddinan. Padhana nape bai robana. Bula arassa’agi settong pangaoban naleka
apolong bareng dika, maske coma dhalem kakerrongan e antara dhuwa’ mahlok se ta’ apolang tengka jasadda.
Dika
badha e kennengngan se bikan dhimma poncana. Bula arendhune kennengngan sacope’ lenyeng. Dika
badha e kennengngan se ce’ jauna terros katapser
dha-kandha asal bakto bula ban dika atemmo. Tao abareng lan-jalanan neng alam sokma.
Sataon
se tapongkor, dika ban bula atemmo e pangaoban langnge’ tenggi. Bula molae nganggi’ mempe. Bikan dika, nape se daddi pancer jalanna caretana. Nape padha
ban jalanna bula. Otaba atola’ barangka ta’ atemmo mowara? Ta’ sapanyolop batton ban dalikana.
Dhari
ganeko, parmola’an bula arassa buru daddi oreng
lake’ se gu-onggu. Laen dhari sabellunna se ta’ apangrasa ja’ bula ecepta daddi manossa arantep
padhana Adam ban Hawa.
Ban
dhari ganeko keya bula ngoker bato kaletthak abarna emmas dhari pa’a’ socce se buru egangse. Egangse coma
sakaleyan. Sanonto, saamponna nemmo baddhana longlangnga taresna kaangguy pameneyan
mabannya’ katoronan masamporna dunnyana nyama.
Alangngoy dhalem sokma.
Ban kataresna’an ganeko sanonto abujut somber. Somber se matombu bai’na daddi bungka se ramo’na nyangkarem ka bume. Se ranca’na aronce’ ce’ kerrebba. Se konco’ ronce’na ngembang mekkar. Se kembangnga daddi buwa tadha’ se bajang. Se buwana ta’ kera lebbas etabang bakto,
maske la’-ola’ ta’ kabitong pangalang. Se dhaunna jenno ngarampa’ macellep ban-sabban keban se ngaop dhari kasona. Bungka se kole’na ta’ kera kolecet otaba tacarret
loka sacope’ obu’ balakka’.
Sowarana
sokma se ca’na dhalem careta anyama taresna.
Taresna ampon daddi settong bungka. Bungka se sabban dhaunna jenno ngabiru. Mopos nojju ka langnge’ biru.
Taresna
se ampon ngembang amaddu e nemor kara. Ngomjang nyarowan se ngangko’a madduna. Taresna se ampon
aramo’ nyangkarem ka dhalem bume ce’ dhalemma. Ban e kennengngan ka’dhinto bula
ban dika atemmo ta’ somalen barna. Maske pangalang
pon banyya` se merobbu pangarana.
Bungkana
kataresna’an ganeka se pas nyanggerra’ tadha’ talena dha’ bula agubeng neng settong poserra ate. Ate bula pon tasanggerra’ ta’ kobasa kaangguy aguli. Ta’ kenneng akoleja’ nenemang tembang salaen sanja’na kakerrongan se nyoleng e mowarana rassa.
Mowara
dhari dhuwa’ songay jenneng aengnga kantos
juko’, kerrang, kopethengnga pasda dhari dara’ tamba’na. Dhari ngocernangnga aengnga
se agili dhari capcap somberra molos dhari raranggan sossa.
Saamponna
anglebadi bakto se apoter labat jarna’ lajir
jarumma, bungkana ate bula ngarondhu’ abuwa pan-saponapan kamarong
loka. Loka se sanget dhalem ban
lebar. Tape, tadha’ ra-mera gilina dhara.
Coma
nyarembengnga ban ngaremmessa aeng benneng dhari bagian raga se kalampan ngabas
sonar ban barna. Ban kamarong ganeka tadha’ laen etandhai
kalaban sowara se maso’ ka kopeng dhari jau poncana.
Ban sowara ganeko teptep epatena, epattreya e paenga’anna bula salanjangnga omor.
Sowara
se adhadha lalake’ nembung yang-seyang e toccerra
are bedhuk agartang. Sowara ganeko magundhek jagat, ngonjang patapporan kelap,
magunjal bume, masalbut owa’ ban ondhem se abubungan e
langnge’ dhalem ate bula se
etombuwi taresna. Taresna dha’ dika.
Sabab,
maske ampon kadi ganeka, monggu dha’ bula ta’ kera sanggup ngoba ara ban tojjuwan. Tojjuwan dhari palabbuwan
pamongkassa bula dhaggi’, pagi`, ponapa sakejja’aggi’.
Ban
maske sowara ganeka pajat magarudhu’ pabengkon, bula ta’ kera nyorot dhari tojjuwan asal careta. Bula pon kadhung ajanji ka
aba’ dibi’ ja’ gan dhimma lebarra alam ban gan dhimma lanjangnga bakto, bula paggun
nyanggerra’ paten se ngamba’a dika. Pas baramma se ta’
tasanggerra’a, bila taresna pon kadhung
tasangsang?*
“Le’, banne keng
se ta’ nekkanana hajat janji bula dha’ ka dika. Bila ampon dhapa’ dha’ ka bakto se ampon etantowagi,
bula paggun abali. Abali ka tana Madura. Nangeng, bakto ganeka gi’ abak ngabang monggu dha’ parembagan. Sabab, bula mangkada ka tana manca jugan kaangguy
kasaeyanna bula ban dika pagi’.”
Enga’a dika ka oca’ bula ganeka, oca’ se daddi sabbu’na parjalananna bula kaangguy ta’ loppa se moleya pole ka Madura. Bi-lebbi
kaangguy ngone’e dika kalaban sere-penang,
tandha bula ampon alamar dika.
Taowa
dika, ja’ mangkadda bula ka tana manca banne keng
karana tana Madura neko kajal. Tape, bula nyare tambana elmo kangguy
arabat ban ngola tana Madura se badha ma’ olle bisa
eguna’agi kalaban samporna.
Bila
tana Madura ampon ta’ eangngep kajal se ta’ ngasellagi, sakone’na bakal ngorange oreng Madura
se akasap ka lowar. Aponapa’a se kalowara, mon e Madura pon
odhi’ bisa ma’mor. Asabab tanana ampon bisa majenno tatombuwan.
Banne
ta’ eman se adina’a Madura. Banne
ta’ esto se adina’na dika
kalaban raja pangarep. Bula mangkat ka lowar Madura kaangguy nyare elmo maske
kalaban bandha pasra. Bandhana gi gi` sambi nyare e jalan.
Parcaja’a dika ka bula, bula mangkat jugan kaangguy abali. Dina pon reng-oreng
Madura se laen ampon kadhung motossagi ja’ aba’na ako-bengko e tana manca. Tape ja’ padha’agi ban bula. Maske bula dhaggi’ daddi oreng sogi pagguna enga’ se moleya ka Madura.
Karana, Madura ampon kadhung daddi daging ban dhara bula.
Tantona bula mole se alamara dika se kerana ta’ sossa polana kakorangan elmo. Akadi se ampon bannya’ kadaddiyan akabin gi’ ngodha. Tape korang akkal dibasana. Kabin
se kadi gapaneka apanggibat ka jalan odhi’na ama-roma korang samporna.
Dika
apon tanto tao Iis, ana’na Kariya se akabin omor
sabellas taon? Olle sataon atellak. Ana’na Sadik, se
anyama Sabiya, garowa akabin gi’ kellas empa’ madrasa. Nyatana ta’ rokon ban lakena. Lako atokar aherra pas atellak
keya.
Bula
ta’ terro kadaddiyan genaka ejalannagi bula ban dika. Cokop ganeka daddi kaca
kebbang kaanngguy ajalane kaodhi’an abareng dika.
***
Gun
coma ganeko ca’-oca’ se ngontap dhari bibirra Hikam dhalem seppe. Sabellunna daddi onggu
se apangantana ban Isa. Seyang ban malem se elebadi coma akakandha ban sowarana
atena dibi’.
Kadiya
se kagubek dhalem kecengngengngan. Kacengngngan se ngajak Hakim kadiya ampon
akakandha sareng bakal binena, Isa. Isa se ampon lebbi sataon daddi enceranna.
Menangka
Isa, babine’ se nyarkaton e matana Hikam
sabban bakto. Babine’ se ra-kera gi’ aomor dhupolo taonan, sakone’ lebbi ngodha
dhari Hikam.
Matana
jenneng. Kadiya ngacernangnga aeng sacokkla’ se karang ban juko’na pasda dhari dara’. Agabay lalake’ se nangale terro alabbusa
dhalem langngoyya. Kembang disa se gadhuwan ales caloret sasebbit bulan pornama
otaba ladding lan-bulanan, ladding pasat.
Sataon se tapongkor, Hikam atemmo ban Isa. Pas daddi kapekkeran ka se kadhuwa.
Ta’ kajabana Hikam, sabban bakto Isa pas but-nyebbut nyama. Nyama se ajang-bajangan dhalam pekkerra. Katon pas
tadha’ pangalangnga sakale.
Coma
Hikam se terros ngesse’e re-saarena babine’ Cangkreng ganeka. Dhari kennengngan se paleng seppe kantos se paleng
ramme sakale. Monggu dha’ Isa, Hikam ampon daddi settong kaodhi’an se ta’ bisa epesa ban aba’na.
“Mon
gi’ badha karena nyaba, pas baramma se ta’ tarongguwa dhalem abillai neyat se ampon kaajum. Se paste, karena
nyama gi’ padha kaolok kaangguy merantep rassana ate
se padha. Essena ate se padha akarettek e dhalam dhadha. Karettek se barnana
bisa etebbak dhalem pola tengka. Tantona, pola tengkana bula ban dika. Se
kadhuwa.”
Oca’ ganeka se kantos mangken padha eteggu’ Isa ban Hikam. Menangka pangeket antara settong ate ban ate se
laenna. “Enggi, moga-moga ponapa se
ampon kaula ban panjennengnga rantep acampowa sareng
pangarana Pangeran,” Jawabba Isa e baktona nyaroju’i maksod tojjuwanna Hikam se lakar raja karep.
Mela
dhari gapaneka, Isa sanget parempen nyempem essena atena. Ta’ gun parempem, Isa ajaga ban arabat ma’ olle ta’ lontor maske kaodhi’an aoba mosem, akadi nembara’ kelap parang pacenthar. Kantos Isa ngereng pamangkadda Hikam ka Palabbuwan Kalianget.
Menorot panotoranna, Hikam bakal
mankat ka tana manca kalaban alajar anglebadi Palabbuwan Kalianget nojju dha’ Palabbuwan Moncar. Nangeng, sabellunna se kadhuwa apesa onggu, Hikam gi’ nyempaddagi nocceggagi pan-saponapan rassa se anggunong e
atena bang-sebang. “Bula bakal abali, Isa. Paggun abali. Dika ja’ kabater,” oca’na.
“Tape, rassa neka paggun ta’ nogga, Kaka`. Sabab, ta’ Biyasana bula edina gantongan ate se ta’ etemmo bila se bakal abaliya,” balessa Isa.
Sowara
dhari palabbuwan nandhai ja’ kapal bakal ngakes jangkarra.
Jangkar eangka’. Tampar ebukka’. Reng-oreng padha ongga. Rang-barang padha eangko’ ka attas kapal taker padhana se ta’ kabuwa’.
Hikam gi’ badha e dara’. Reng-oreng se alajara padha ajalan nojju kapal.
Ngo….ng.
Ngoooong. thooothooot! Monyena kapal menangka tadha ja’ lakar mangkada onggu. Tape, Hikam gi’ paggun e dara’ ta’ kowat rassana se adina’agiya Isa. Tape, pekkerra terro mangkada. Hikam
pon kare melle karcissa kapal.
“Kadi
napa, Ka’? Ponapa tolos se meyosa?” Isa nyarembeng
aeng mata. Hikam paggun matongga’.
“Oi…
mara ongga. Mangkada la kapalla. Terro edina’agiya pa?” Ca’na sala settong oreng se ampon badha e attas kapal.
“Bula
mangkada, gi?” Sambi neggu’ tanangnga Isa, Hikam ngaremmes
aeng matana ta’ ekarassa.
“Mon
lakar ta’ mangkada toran abala? Areya la dhapa’ ka bakona, Cong!” Sajan ramme oreng se ngolok
Hikam.
“Enggi,
ampon manabi panjennengngan meyosa. Ga-moga
salamet dhalem parjalanan kantos ka tojjuwan
tor samoga’a ta’ loppa’a ka badan kaula, Ka’.”
“Palar
mandar,” Hikam ngocol tanangnga Isa se molane galla’ eteggu’. Hikam abalik, ngadhep ka kapal
se madhapa’a aba’na ka tana
Jaba.
Tamparra
kapal pon padha ebukka’, jangkarra pon eangka`. Hikam
nojju galadhagga kapal. Isa ngabas sambi abunto’e pajalanna
Hikam.
Messinna
kapal eodhi’i. Ajalan nyorot dhari galadhak tangga’. Sakona Hikam
para’ dhapa’a ka poncana
tangga’. Tandha sakejja’aggi’ bakal nedda’ galadhagga kapal.
Nangeng,
e antara galadhagga tangga’ ban galadhagga kapal, sokona Hikam tabaleccar. Hikam tacabbur
ka tase’. Reng-oreng padha acerreng. Isa se mandeng
noro’e tengka’na Hikam robbu
kalengnger.
*Epetthek dhari
sanja’ Nyonglet.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar