Uswatun Hasanah
KABIDAN
Reng bine’ se
jat lakar daddi kembangnga dunnya. Tantona pas kakabbi terro meyara’a ban ngaandhi’a.
Akadi kembang pametthedhan se epajang neng paspasan nabur ro’om e naleka
kembang kasebbut ampon mekkar. Coma tor kadhang bannya’ oreng ngangguy cara ta’
sae kaangguy merte kembang ka’dhinto. Saengga kembang kasebbut elop ta’ moncar
pole kaasreyanepon.
Disa se gi’
kental kalaban tengka adat, se sanget makaadha’ bibika kaangguy merte
kajembaran sataretanan otaba satatangga’an. Disa kasebbut disa Totosan se ka’
dhimma menorot pamator reng seppo, disa
ka’dhinto badha buju’na para wali sareng bidaddarina, se enyamae Buju’ Pancor.
Buju` kasebbut biyasana sareng
masyarakat Totosan ebadhi kennengan malebbar neyat.
Eantarana
karammeyanna bengko, bengko se gi’ bannya’ apotongan kona se ekenal potongan
pandhapa. Badha sala settong kalongguwan se ampon ta’ pate sae kaoladannepon. Polana
ampon polowan taon ta’ kabecce’. Menangka bannya` tabing se parlo eobai. Se
gadhuwan roma ka’dhinto Pa’ Arnawi sareng rajiepon, Sumina. Se coma gadhuwan
pottra bine’.
E settong bakto,
saamponna reng adarus neng masjid ampon terep, nandha’agi ja’ bakto ampon
lastare salat isya’. Kapeyarsa parembagan eantarana Pa’ Arnawi tor Pa’ Morahwi.
Enggi ka’dhinto armbak pottra pottreepon se ampon epajudhu molae gi’ badha
dhalem tabu’. Reng seppo padha reng seppoepon taloccor janji ja’ mesalepon
gadhuwan pottre bine’ ban se settongnga ngagunge pottra lake’, maka bakal
epajudhu. Nyoppre maraket rassa kataretanan. Namong, sabatara ka’dhinto ta’
same sareng pangarepepon. Dining rarabun reng seppo lake’ dha’ reng seppona
reng bine`oreng Madura apareng istilah “Nyellek Temmo”.
Pa` Arnawi, bapa’epon Mariyani se gi’ buru tammat sakola’an Madrasah
Tsanawiyah. Pa` Morahwi enggi ka’dhinto bapa’epon Sumarno, lanceng gapaneka gun
tammadan Sakola`an Dasar. Karana tadha’ se ebadhiya ragat, aherepon Sumarno ta’
nerrossagi sakola’an pas ngoli san-kassannagi ka co’-konco’na Polo Madura.
Morahwi : Maraneko, bula dha’ento agiba parembagan
se ce’ parlona. Neko’ ropana Mariyani pon tammat sakola’anna. Baramma mon epacampo
bai, lo’-molo’a mano’ ma’ padha endha’ agalebbes.
Arnawi : Ba, Su, neko’ badha mattowana Yani. Duli
odhi’i apoyya. Coredda badha e lambang. (Pa’ Arnawi adikane rajiepon samba
rassa tacengnga’, meyarsa pamator reng seppona Sumarno).
Sumina : Enggi, neko’ pon para’ ngalkala.
Parodhidanna ecapo’ ojan, daddi bak kabet ngapoji apoy. Jebbu kerana….
(panyambit Bu’ Sumina dhari dhalem dhapor).
Dhadhabun Pa` Rahnawi sareng Bu’
Sumina mapegga’ pamator Pa’ Morahwi
se padha asela sareng Pa’ Arnawi
neng e amper. Amper kona. Amper se koko parana.
Morahwi : Baramma? Enggi mon bisa pegga’na bulan
neko. Polana ca’na se reng kona mon bulan na’as raja
balaina. Amarga ta’ bisa macanpo otaba maneka ana’.
Arnawi : Neko’ kobina gallu, masse cora’
bangalan. Neko’ dhinto dika toju’ keya, Su… !
Saellana Arnawi ban Sumina
akompol,
Arnawi buru nyambidi dhadhabunna Morahwi.
Arnawi : Mara neko, saongguna bula se ta’ nerrose
ka dika polana Yani, budhu’ bula gi’ terro asakola’a pole, nerrossagiya ka
Aliyah.
Ta’ sempat Arnawi mapongkas
dhadhabunepon,
Morahwi ageppa’ sangger abadhi
kabadha’an ta’ sae.
Pas Morahwi mattenggi sowaraepon.
Morahwi : Bula ta’ acareta’a dhukale. Paggun
parembagan se lamba’. Dika dullu ngoca’ ja’ Yani neko gun epatammada Sakola’an
Tsanawiyah. Nyatana sanonto ma’ mara neko dika?
Sumina : Enggi bula ta’andhi’ guli enneng. Dhu,
mon budhu’ bula gi’ barenteng se asakola’a, pas bula alanglanga bariya? Sela bula
ta’ tao nape, ta’ tao tapak battonna langgar. Me’ pola ana’ kenneng kamponge
elmona.
Morahwi : Dika neko baramma? ealose, cara neko
daddina. Dika ban bula neko anyama oreng sabubungan, pangarana se ta’
apencarana. Olok jebbingnga, bula acaca’a dibi’.
Sumina
: Bing…Bing, ya’ dha’enna’, eppa’na
badha se ekacaca’a. Duli pas adines.
Kalaban mowa messom, nondhu’ Yani
entar ka langgar,
kaoladan ja’ ce’ berra’na se
manggiyana reng seppona.
Yani :
Enggi, Pa’, badha ponapa?
Morahwi
: Bing, mara reya, kaka’na eabassagi la
cora’ patot. Sajan are sajan parjuga. Ban ropana etorone emma’na, molae gi’
kene’ la bajeng alako. Daddi nyaman mon ba’na epacampo bai. Baramma?
Mariyani : Bunten! (sambi kalowar aeng mata, sesegunen
ta’ kalowar oca’ lanjang se nyambidana).
Morahwi
: Bunten se baramma jareya? Ba’na, Bing
gun babine’ se gun ngantos gettana bato. Daddi ja’ nya’-bannya’ tengka ma’ olle
noro’ kapprana oreng.
Pas padha makettek kabbi,
Mariyani sajan daddi tangess.
Sumina malengos kabudhi arassa
kabater tako’ pas daddi tokar.
Arnawi nyatana ta’ narema dha’ oca’ epon se ngoca babine’ gun ngantos gettana
bato.
Pas padha peggel sambi noding kanan-kacer.
Arnawi
: Wi, dika mon acaca ja’ ban-saromban.
Bula lakar ekennengnge babine’. Babine’ neko lo’-molo’a oreng ngarep, ngarep
gettana bato. Tape, ja’ enten, bula ta’ ngonggai ka dika. Babasan ganeko
buwang, ganeko se gun mamaba darajadda reng bine’. Nyatana, mon padha aromas tekka’
reng lake’ padha bai tor kadhang bannya’ battonna. Bula banne ta’ tao acaca
tenggi otaba acaroga mesalla, nape ja’ manossa padha ta’ andhi’ nyaba
sempennan. Namong, bula padha eabas, ja’ bula ban dika neko oreng ataretan. Daddi
maddha rasop pole kajembaran, ma’olle padha samporna.
Morahwi pas akadiya mano’ tadha’ dharana, dhari sakeng pocedda.
Todhus talebat. Angen akalesser
nandha’agi ja’ maso’ baktona bara’.
Sowasana olle terep. Dhara se
ngalkal ampon bak cellep.
Pas nyambung Sumina.
Sumina
: Enggi bula nyo’on sapora, Pa’na No,
budhu’ bula ta’ kenneng ator. Saengga akaton bula ta’ tao aparembagan. Bula
menta’a masala neko ja’ paraja, cokop gan dhinto.
Morahwi
: Mon bula enggi bai, neko me’ dhi’-majadhi’na
se dhari emma’na ta’ narema. Me’ cora’ enan-maenan. Seddhengngan budhu’ bula
mellassagi, molae gi’ kene’ edina emma’na.
Arnawi
: Dika ja’ cara ganeko, ma’ cora’
pelles oca’na dika. Bula paggun nganggebba ana’ ka Sumarno.
Sowasana anga’ pole, karana
panyambit Morahwi masse paggun ta’ narema.
Saengga pas ramme sampe’ elabat
tatangga.
Morahwi
: (sambi jaga nyekot bingkeng, apanneng
nangtang). Bula cora’ paggun ta’ narema Wi, bula sanonto nebbusa malo, nape
mate sanonto bula rida’ demi ana’ bula se settong kabbiyanna. Ban mate bila’a
bai ta’ kera ekarjai.
Berruy raja-kene’ tangessa
Mariyani ban cerrengnga Sumina
ngabas bala lake’na padha
manjeng.
Sumina : (sambi kalowar nyengceng samper apa’-geppa’an.
Ageppa’ dhadha. Aberruy menta tolong ) Tolooong…tolong…tolongngagi oreng…
Abalu’bu’ bala tangga po-tagerpo
padha tapegga. Lalake’ babine’ padha
nyander.
Surahna
: Adhu, badha nape, badha nape, Su.
Marhadi
: Dhu nape, Su, se daddi pokpara
maraneko? Ma sampe’ cara ganeko?
Sumina
: (sambi nanges) neko saongguna dhari
rembak kene’, sakeng Pa’na No ganeko laju nangtang-nangtang arebbu’ attas. Pas Pa’na
Mariyani bula jagana ta’ kellar ngampet.
Paggun se acaggig sampe’ toron ka
taneyan,
Morahwi nyerrang, norkop
tanangnga ekeppel,
pas etangkes ban Arnawi. Sambi
paggun ca’ ngoca’ se Morahwi.
Morahwi
: mandila cara neko pas etemmo katataganna
aba’. (sambi alet-jumpalet nyerrang Arnawi).
Arnawi
: ja’ cara ganeko, Wi, reng teggu
neko kala ka reng pojur.
Pyaaaar ….. debbuk….! Tampelengan
Morahwi merre pepena Arnawi,
pas eserrang dhari tor koban.
Arassa mennang se tadha’ padha
polana ampon ngenneng ngamok.
Arnawi robbu, tajarungngep sambi ngosap dhara
se agalijir neng ada’aranepon.
Pas apadha aberruy reng se bannya’
namong tadha’ se bangal ngalang,
padha tababeggen.
Morahwi entar pole ka seddi’na
Arnawi,
sakeng pas Mariyani acerreng
sambi buru agella’ bettes Morahwi.
Sambi asojut dha’ pada epon.
Mariyani
: Adhuuuu…. ampon ambuwi, ambuwi, Pa’.
Abdina nyo’on sapora, masala
ka’dhinto gara-gara abdina. Melana dhari ka’dhinto ngereng abdina rida’
daddi gantena eppa’.
Ngereng abdina pokol, pokol, Pa’. Ampon ja’ sake’e eppa’ abdina.
Sumarno
: Huaaaaah…..(sambi ajungka’agi Mariyani, pas nandu’ tana sarombanan eadha’anna).
Ngantol Mariyani sampe` para`
sameter jauna.
Mariyani pasra laju ta` aguli,
coma asowara eyantarana tangessa.
Mariyani
: ngereng pa` pokol pa` manabi kalaban
cara ka`dhinto ajunan bisa powas. ( sambi jaga relere pas toju` sambi nondhu`).
Pas giliran bu` Sumina se nyander
ka Mariyani,
sambi agellu` aparangko potrena
sambi mandeng pa` Sumarno.
Bu` Sumina kaoladan ngampet
angkara, sampe` talocccor oca` sosompan ban sosompan.
Sumina
: (sambi nodding salajana marangko
potrena) Wi, dika neko nyatana banne manossa, Se laju ta` ngabas ka
lambanna. Ja` eppa`na Mariyani neko mon eyako gi` ekoca` kaka` na binina dika. Bula
reng bini` se agandhu` Mariyani sangang bulan abidda, ban se ngapolong pa`na
Mar pon polwan taon. Bula ta` rida` ana` ban bala epacaraneko ban dika. Padhana
se tadha` argana. Dika malar mandar ta` nemmowa bunga, ban odhi`na dika ta`
nemmo tera` amarga petteng bara` temor.
Pas padha akompol reng se bannya’
agaribbungi Arnawi,
nyatana Arnawi taselep ta’ enga’
ka oreng.
Eberruy. Se madaddi ngennes
tangessa Mariyani se sambi memejil.
Mariyani
: Pa’..Pa’…! Abdina ja’ dina’agi, manabi ajunan sobung abdina
nolonga eppa’ dha’
pasera? Abdina nyo’on sapora. (sambi agellu’ ka dhadha Arnawi).
Sumina
: Enja’ na’ ba’na ta’ sala, nyatana
engko’ se raja dusa. Ba’na ana’ engko’ settong kabbiyanna, mandar badha’a pae’ dharana. (sambi
eyosap bun embunana).
Morahwi gi’ abarunda sela ealang
ekabarampae.
Arnawi pas eosong ka dhalem
langgar, eerenge raji sareng pottreepon.
Morahwi epapaleman dha’ compo’epon.
Pas se daddi ramme Sumina se ta’
narema alaporragiya ka pihak berwajib.
Padha agariyung ta’ ekarassa ja’
bakto ampon tengnga malem.
Marhadi
: Eddi’ na, Su, soro ngala’ mardha ban
mennyan neko ma’ gi’ ta’ sadhar-sadhar, biyasana mon eokop ceppet enga’.
Sumina :
(sambi acaca pas mangkat ka dhapor). Bula poko’na alapora ka kalebunna lagguna,
mon parlo sanonto.
Maiyani
: (sambi ekettok-kettok) Pa’, neka
abdina Mariyani, Pa’. Duli sadhar, Pa’.
Sumina
: Ya’, Na’, mardhana. Okop dhari
attas pakababa sambi bacae salawadan pabannyya’ (sambi abulit aeng socana
kalaban konco’na samperra).
Mariyani
: Enggi, Ma’.
Saellana eokop pas mella’
socaepon Arnawi,
posang atanya ja’ badha ponapa,
ta’ enga’ dha’ kadaddiyan se gella’.
Arnawi
: Engko’ badha dhimma reya, Bing? Ma’
ramme-ramme. Badha apa reya? Dhung-tedhung, areya malem la rassana arowa’ ajam
la akongko.
Padha jumambar sakabbiyanna oreng
se nyadhing.
Karana Arnawi ampon sadhar maske
loppa dha’ kadaddiyan se ampon kalebat.
Gun akarassa sake’ saellana jaga’a.
Arnawi
: Adhuuuuu…., Ma’ ce’ sake’na, Bing,
arapa engko’ reya?
Mariyani
: Ba, ampon ja’ alonggu, Pa’ dinggal
asaren.
Bala tangga padha bubar sadaja,
kabadha’an se ramme ampon bak seppe.
Surahna
: Bula moleya gallu gi, se kene’
edina, labang-labang ta’ ekunci.
Sumina
: Saporana, bula gun maseyal bala
tangga.
Surahna
: Enten na, ja’ neko ta’ etengnget.
Buru toron dhari langgar, Surahna
taseyal ngedhing berruy dhari mor dhaja. Cerrengnga reng sakampong. Esellae
monyena temba`.
Sumina
: Dhu… Garowa nape pole na?
Srahna
: Dina dika ja’ ginjeggan, Pa’na Mar
ja’ dina.
Sa’ellana Surahna dhapa’ ka
karammeyan. Nyatana Sumarno etangkep
polisi.
Ecapo’ pega’ kalaban komplodanna
malengnga sape.
Pas sossa onggu Morahwi.
PANOTOP
Nyatana bannya’ kadaddiyan se parlo
ebadhi pangajaran. Kaangguy kajembaran dhalem ngajalane kaodhi’an. Tor bi-lebbi
ajaga pola tengnga lebbi ngastete, sae dhalem atengka, aguli enneng. Nyoppre ta’
acala’an sataretanan ban satatangga’an.
Songennep, 2011
Tidak ada komentar:
Posting Komentar