Lukman Hakim AG.
MONGGU reng Madura, kampong bida sareng dusun.
Sabab, dusun bisa kadaddiyan dhari pan-saponapan kampong, nangeng badha jugan
se kadaddiyan coma dhari settong kampong.
Ban-sabban nyamana kampong, dusun tor disa paste
badha careta se daddi dhasarrepon aponapa e settong kennengngan gapaneka
enyamae A otaba B ban saterrossa. Badhana settong nyama monggu settong kennengngan
se aropa kampong, dusun otaba disa tanto badha careta sabellunna otaba gi’
dhimin se pas laju epadaddi nyama. Careta paneka se ekoca’ asal-usulla nyamana
kampong, dusun otaba disa.
Umummepon, e Madura, se paleng gampang kaangguy
nalektegi somber caretana nyamana kennengangan kalaban apetanya dha’ ka para
seppo se alangkong ngaonenge bab nyamana settong kennengngan. Karana somber
tolesan gi’ ce’ sakone’na, maka se paleng gampang enggi paneka somber lesan
otaba dhari careta ka careta.
Akadi badhana settong kampong Nae’an se tamaso’
dhalem bagiyan dhari dusun Talese’, disa Gappora Bara’, kacamadan Gappora,
Songennep. Kampong paneka badha e mongging temorra kottha Songennep se ra-kera
dhubellas kilo meter jauna. Disa Gappora Bara’ gadhuwan pan-saponapan dusun,
akadi dusun Polalang se kadaddiyan dhari kampong Polalang dibi’, kampong Rampet
tor kampong Labbuwan; dusun Caremme, dusun Talese’ se kadaddiyan dhari kampong
Talese’, Nae’an, Coba’ sareng kampong Gajam; dusun Panggung; dusun Rombu se
kadaddiyan dhari kampong Rombu sareng kampong Masegit, dusun Pajagalan, tor
en-laenna.
Disa Gapppora Bara’ paneka epesa sareng badhana
lorong raja dhari Songennep nojju paseser Lombang, kacamadan Tang-Batang tor
nojju dha’ kacamadan Dungke’ se apesa neng e disa Mandhala mangkana pas ekoca’
lorong cangka. Kampong Nae’an se apora’agi bagiyan dhari dusun Talese’ paneka
badha neng e dhaja lorong. Dhari pasar Gappora dha’ dhaja ra-kera sakilo meter.
TANDHA: Guba e Langgar At-Tamhilir, Kampong Nae'an. Foto ekala' tanggal 19 September 2013.
|
Dhapa’ ka dhaja’, badha settong buju’ se anyama
Buju’ Lenteng. Buju’ paneka badha neng e kenengngan se abak panenggin otaba
tengkas manabi ebandhing sareng kennengan laenna se badha neng e sakobengnga.
Dhari Buju Lenteng paneka terros dha’ dhaja sakone’ noro’ toronan. La, neng
e bara’na toronan paneka badha kampong
se anyama Kampong Nae’an. Kampong Nae’an elenglenge kampong Gajam bun temorra,
kampong Coba’ bun dhajana, kampong Telese’ bun lao’na, sabatara neng e mongging
bara’na tadha’ compo’, coma bandhungnna bato kaletthak.
E kampong paneka badha settong langgar se gadhuwan
nyama Langgar At-Tamhilir Nae’an. Salaen langgar, badha compo’ se bannya’na gun
pera’ sapolo soma se ajajar dhari bara’ dha’ temor abangon taneyan lanjang neng
e tengnga’anna. Dhari sapolo soma paneka badha settong compo’ se badha neng e mongging
bara’. Compo’ paneka ekenengnge Nyai Tariya, asma lanjangnga Nyai Sattariya.
Omorrepon kantos samangken ampon langkong saratos taon. Dhari babine’ se
ngagunge pottra pa’-empa’ paneka caretana Kampong Nae’an ekaolle.
Nyai Tariya paneka menangka pottrana Ke Tamim se
jugan kasambat kalaban asma Ke Juwa. Nyai Tariya paneka sataretanan bannya’na
kasanga, akadi Nyai Juwairiyah otaba Nyai Ella, Ke Ahmad Baidawi, Ke Muhammad
Qosim, Ke Hamzah, Ke Daud, Nyai Muamnah, Ke Burhan tor Nyai Sofiyah (Sabiya).
Nyai Tariya akabin sareng Ke Murtada, ngagunge potta Osman, Fathorrahman
Mubarok, Mukhtar tor Sabiya (Shofiyah).
Ke Tamim sataretanan sadajana badha sabellas oreng,
akadi Ke Anom, Nyai Musdalifah, Ke Abdurrahman, Nyai Muayyah, Ke Nasi, Ke
Jamaluddin (Ke Jamal), Ke Abdul Hijjah, Ke Amiruddin (Ke Amir), Nyai Salwiyah,
tor Nyai Hatija (Khotijah). Ke Tamin paneka pottrana Ke Tamhilir se sataretan
sareng Ke Falil otaba Ke Nae’an II, Ke Sauda, Ke Tamhid tor Nyai Rammi. Ke
Tamhilir sataretanan paneka pottrana Ke Musdhalifah otaba Ke Nae’an Mangken.
Ke Musdalifah paneka pottrana Nyai Nae’an Seppo.
Nyai Nae’an Seppo paneka pottrana Nyai Nati. Nyai Nati paneka pottrana Nyai
Kultum. Nyai Kultum paneka pottrana Ke Ajji Abdul Mu’min (Ke Mu’min) se
sataretanan sareng Nyai Labbuwan. Ke Ajji Abdul Mu’min paneka pottrana Ke Ali
Barambang. Ke Ali Barambang paneka pottrana Ke Khatib Paddusan se ngagunge
taretan Ke Khatib Paranggan sareng Ke Khatib Sendhang.
NERA'E ATE: Damar conglet eodhi'i bila malem sabellunna PLN
maso' Kampong Nae'an. Foto ekala' tanggal 19 September 2013..
|
Ke Khatib Paddusan sataretan paneka pottrana Nyai
Salopeng. Nyai Salopeng paneka pottrana Ke Khatib Paddusan II. Ke Khatib
Paddusan II paneka pottrana Pangeran Katandur otaba Ke Ahmad Baidawi. Pangeran
Katandur paneka pottrana Sunan Pakaos. Sunan Pakaos paneka pottrana Sayyid
Ja’far Shodiq otaba Sunan Kudus otaba Sunan Paddusan. Sayyid Ja’far Shodiq
paneka pottrana Ke Usman Haji otaba Sunan Andhung, badha jugan se nyebbuddagi
Sunan Ngudhung. Ke Usman Haji paneka pottrana Sayyid Ali Murtadla otaba Sunan
Lembayung.
Manabi eronot dhari wit silsila, Nyai Tariya paneka
katoronanna oreng molja. Melana, gi’ dhimin e kampong Nae’an paneka daddi
somber elmona oreng se badha neng e Gappora tor sakobengnga akadi dhari
Dungke’, Tang-Batang, Topote tor en-laenna. Bannya’ oreng ngaji ka kampong
paneka, molae dhari se gi’ na’-kana’, ngangodhadan sareng badha jugan oreng se
ampon seppo. Sadajaha gadhuwan tojjuwan se padha, enggi paneka kaangguy ngaji.
Na’-kana’ se ngaji bannya’ se ngenep neng e
langgar. Langgar epaddek kalaban karagabanna oreng seppona na’-kana’ se ngaji.
Bit-abit ta’ gun langgar, jugan epaddek pondhuk monggu para santre se dhateng
dhari jauna. Langgar tor pondhuk paneka epandek dhari kaju tor perreng. Nangeng,
samangken pondhukkepon ampon tadha’, kare langgarra se jugan ampon aoba daddi
langgar geddhung.
Salaen ngaji ketab, otamana Kora’an (Al- Qur’an)
para santre lebbi eotama’agi kaangguy ngaji tengka otaba ahlak. Odhi’ bibika
menangka sala settong baburugan monggu dha’ para santre. Sabab, baburugan ahlak
eanggep ce’ parlona. Ahlak menangka kalambina oreng odhi’, eangguy sabban
bakto. Sae ahlak monggu mahlok laen akadi manossa tor keban, bi-lebbi ahlak
dha’ ka Guste Alla. Sala settong contoepon enggi paneka kadi ponapa carana
manabi bakal neddha.
Menorot baburugan dhari para seppo Nae’a paneka
salaen kodu abacco tor maos du’a, juga epakon kaangguy akalambi tor asongko’
dhimin. asongko’ tor akalambi kantos mangken paggun eajarragi monggu na’ poto.
Ta’ gun pera’ e baktona neddha, nangeng jugan e baktona manggi’i tamoy,
bi-lebbi naleka asalat otaba asambajang. Melana, e kampong Nae’an, kantos
mangken tadha’ oreng se agunnolan. Agunnolan banne polana obu’na gurnyeng
polana ecokor. Tape, polana ta’ notobi serana kalaban songko’ otaba barang se
laen.
Menorot pamanggina para seppo Nae’na teddha’an
paneka ta’ sambarangan kaangguy dhapa’ ka dhalem tabu’. Sadajana badha cara
otaba badha ahlagga. Toju’ e baktona neddha jugan ta’ ban-saromban toju’, tape
kodu asela monggu lalake’ tor atempo monggu babine’. Saabidda neddha ta’ olle
acareta, acaca otaba akandha. Cara gapaneka sala settongnga kalaban maksod
kaangguy nyokkore ni;mat se ampong eparengagi Guste Alla.
Badha settong careta lebur jamanna para santre
ngaji. Dhi’ lamba’ ta’ kadi jaman mangken se ampon tera’ kalaban badhana lampu
se kare mette’. Dhimin, se badha coma conglet tor talpe’. Saka’dhinto jugan se
badha neng e langgar Nae’an. Damar paneka kantos mangken gi’ badha maske ampon
ta’ esolet pole, paleng gun bila ampon lampu mate bisaos. Damar paneka ngangguy
minnya’ eggas. La, carana ngaolle minnya’ eggas paneka se malebur.
Salaen para santre kaangguy se melle minnya’
eggas, ropana ekaolle dhari ngemmis ka oreng kampong. Kalakowan ngemmis paneka
elakone sadaja para santre saamponna epakon sareng kyae. Nangeng, kyae makon
kalaban maenga’ dha’ santrena kaangguy ngemmis kalaban coma tojjuwan coma
kaangguy kaparlowan langgar tor ngaji. Nangeng, manabi badha se marenge se laen
ta’ olle tola’ tor ta’ olle menta kalaban cara maksa.
Baktona coma sakaleyan dhalem saminggu. Enggi
paneka sabban are Kemmis saamponna asar. Para santre ebagi, manabi minggu
mangken ngemmis dha’ lao’, maka are Kemmis se bakal dhateng ngemmis dha’ dhaja,
terros ka bagiyan bara’ sareng ka bagiyan temor. Sadaja santre se mangkat
ngemmis ajalan soko.
Tadha’ se nompa’ sapedha akadi samangken. Sabab
gi’ dhimin pajat tadha’ se gadhuwan sapedha. Manabi badha kenneng bitong, coma
oreng se apajat ce’ sogina onggu. Para santre se ngemmis kantos dhapa’ ka
kampong Panele. Kampong Panele paneka kadaddiyan dhari dhuwa’ disa se epesa
sareng lorong se nojju dha’ Gerse’ Pote. Temor lorong maso’ disa Gappora
Tengnga, sabatara se bara’ lorong maso’ disa Gappora Bara’.
Para santre se kana’ umumma ngenep e langgar otaba
pondhuk, otamana se jau. Nangeng oreng seppo se ngaji ta’ ngenep, coma nyolok
sabban baktona ngaji se ampon etantowagi sabelunna. Badha jugan se dhateng
nyabis ka kyae kalaban maksod nyo’on petodu ngengenge masala se eadhebbi. Oreng
se kadi paneka ta’ pera’ dhari semma’na, nangeng jugan dhateng dhari jauna.
Reng-oreng paneka biyasana nyabis ka Kyae Nae’an
saamponna sabellunna ampon eatorragi ka kyae langgarra neng e compo’na
bang-sebang. La, manabi masala kasebbut ta’ hasellagi jawaban se malegga ka
dhadha tanto ekeba ka Nae’an kalaban ngongga’agi, ca’epon basa hokom oreng
mangken naik banding kaangguy ngaolle jawaban se lebbi paste tor gampang
etarema sadaja peha’.
Rata-rata oreng se nyabis ka Ke Nae’an paneka
oreng se gadhuwan masala sareng oreng laen, sae masala hokom baris, lake-bine,
tor masala laenna. Mangkanna, sajan abit oreng se dhateng sajan bannya’
saamponna kabukte hasel se ekaolle dhari Nae’an. Dhari careta paneka asalla
Kampong Nae’an ekennal bannya’ oreng tor kantos samangken lebbi gampang nyebbut
kampong Nae’an etembang nyebbut Talese’ manabi entara ka kennengngan paneka.
Samangken, langgar Nae’an se ampon enyamai langgar
At-Tamhilir paneka eseppowe sareng Ke Mukhtar, sabab dhuwa’ taretan lake’na, Ke
Fathorrahman Mubarok ala-bala ka disa Banjar Bara’, sabatara Osman ala-bala ka
Tamedhung saamponna rajina se sabellunna se gi’ sapopona dibi’ seda. Kadhuwana
jugan nyeppowe langgar e compo’na bang-sebang.
Manabi dhari kennengnganna ta’ maso’ akkal manabi
kampong paneka asallepon anyama nae’an. Sabab, badhana kampong paneka badha
neng e kennengngan se maba dhari tana e sakobengnga. E bun lao’na se aropa’agi
Kampong Talese’ paneka tenggi, mongging bara’na paneka bandhungan jugan tenggi,
mongging dhaja se aropa teggal jugan same tenggi, tor e mongging temorra juga
tenggi.
Saka’dhinto careta asalla kampong Nae’an. Tolesan paneka eracek dhari silsilah
Bani Tamhilir tor kakandha’an sareng para pottrana Nyai Tariya. Malar moga badha’a gunana. Salam.
Etoles awwal September 2013. Kantos samangkan Nyai
Tariya alhamdulillah gi’ badha.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar