Babine’ Rowa

CARPAN BUDI SANTOSO*

TADHA’ se cekka’ e ate salaenna pangoca’na dika se ta’ apesa’a. Paggun eonjuk ekarena’an. Lamba’ mola dika se daddi pangarebba ate kaangguy abareng ajalane kaodhi’an. Sabban are, bulan, ban taon pekkeran aesse serratta odhi’na dika ban bula dhalem nyambung odhi’ e settong sana’ baraja.

Du’a ban panyo’on paggun tera’ e panyongkemma bula. Lantaran bula tako’ pegga’ taresna ban dika. Sadajana ampon ekalako. Nape pole bila enga’ dha’ kalakowan se merres otek ban ora’ gun coma polana dhari antengnga bula dha’ dika.

Sanonto bula ta’ ngarte dha’ jalanna odhi’ se samastena. Bula ban dika nape bisa manyettong karep kaangguy abangon sana’ baraja se bunga ban tarentem? Neko se daddi panyabissa bula dha’ pangeran se settong sabban bakto.

Pajat tadha’ oreng se tao are laggu’. Tape bila ngabas dha’ kadaddiyan se mamersa ka ate, arassa gun parcoma ngerrap sape potong. Dika ampon ekaandhi’ oreng laen. Bula gun bisa nape? Ja’ dika pangarebba aoba. Bendher dhabuna reng seppo. Pekkeranna reng odhi’ padhana dhadhar se atang-balintang. Kadhang akorong, kadhang agentang.

Dika ta’ kera tao baramma galgalla ate se ecore ban dika kalaban kadaddiyan neko. Sagus-bagussa neyadda dika se ekalako dika dha’ bula paggun tettep juba’ e tang mata. Sabab, bula arassa remmok tadha’ padha bila enga’ dha’ dika. Bula gun pera’ bisa anyo’ona sapora kalamon bula badha dusa bakto bula ban dika areng-bareng nampe kaodhi’an.

***

Baja laggu sengko’ katamoyan Ceng Tohari. Tohari reya lebur akandha. Bannya’ oreng se melle ka cacana. Tape ta’ burung keya se ngotange cacana gumantong dhari karebba ban pangaonenganna bang-sebangnga. Tape e bakto sateya baburuganna Ceng Tohari badha bendherra keya kalamon ena-karena. Sabab oca’na maso’ akkal.

”Cong, ba’na mon nyare bine ja’ gun nyare se raddin. Nyare oreng se neser ban eman dha’ ba’na. Tekka’a ta’ pate raddin poko’ ekenneng giba ka lo’-tello’,” oca’na Ceng Tohari sambi ngekke’ kepeng.

”Ma’ bariya,Ceng?” sengko’ atanya sambi toju’ mabendher eadha’na.

Ceng Tohari ta’ duli nyaot marga kapeddhessan kalaban cengena kepeng. Gun pera’ odhi’ asirut raja-kene’. Kobi se eangka’agi lobar. Ropana padhana se posang.

”Baramma peddhes, Ceng?” tanyana sengko’ pole ka Ceng Tohari se ta’ mangga ngabassagi. Sirudda thol-cettholan. Saongguna sengko’ jat lakar sangajaaberri’ cenge se peddhes polana pera’ lako ngacepek. Lesso se alajja’ana acaca. Tape cora’ kasta aberri’ cenge se peddhes, marga babulanganna agabay sengko’ terro taowa.

Dharina terro taowa dha’ jawabba Ceng Tohari, sengko’ ja-kaja ngala’ aeng nga’-anga’ koko ka dhapor. Saceret banya’na. ”Iya’, Ceng, aeng biddang, pola mabaras ka peddhessa,” oca’na sengko’ sambi ajulu ceret.

Sengko ban Ceng Tohari jat lakar ta’ abasa. Banne gun pera’ sengko’, tape na’-kana’ selaen iya keya. Lantaran Ceng Tohari reya angodhai, banne abine dhuwa’. Tape keng pakanca dha’ na’-kana’ ngodha. Ban kabendheran Ceng Tohari reya padha roco ban ngangodhadan. Saenggana tadha’ se abasa’a. Bisa ekoca’ katowana geng. Banne geng se biyasa ngeppe’ ajamma tatangga.Tape geng kaangguy apol-kompol saleng malae bila badha kanca se atengka lopot.

Samarena ngenom aeng se eberri’ sengko’, Ceng Tohari aderrap kobassa. Sirut se saleng senta’ e eberra padhana se elang. ”Nga’reya, Cong, oreng raddin reya kembangnga lorong. Pera’ marengsa dha’ pekkerra ba’na,” jawabba sambi melte’ coret se ecocoragi ka lenceranna roko’.

”Siyah, pabendher, Ceng, ma’ badha reng raddin kembangnga lorong. Se badha kembangnga ate,” bantana sengko’ sambi ja’-gaja’.

”Coba’ ba’na mon badha oreng ngeba binena se raddin, ba’na alerek enja’?” tanya Ceng Tohari cora’ molae le’-male’a caca.

”Enja’, Ceng,” jawabba sengko’.

”Lecek ba’na, Cong. Ja’ ba’na sabban nangale binena Li’ Salangor bai la alerek maba,” teggessa Ceng Tohari sambi nyergu’ roko’na. Sengko’ gun sem-mesem lantaran Ceng Tohari enga’ dha’ kadaddiyan se tapongkor.

”Arowa saongguna, lakena emo’ keya, Cong. Kalowar ban binena bannya’ se alerek. Ba’na kan tao, taresna se macowet ate rowa dhari lerekan, Cong,” oca’na Tohari sambi la’-gella’an. Ta’ ekarassa pas sambi abato’an lantaran taserna’ ban owa’na roko’ se esergu’.

”Buh, ta’tao ra, Ceng, mon masala nga’ jareya. Mon ca’na sengko’ agumantong dhari babine’na. Juba’ ban raddin padha ta’ etemmo. Kadhang se juba’ se nyossae ban kadhang keya se raddin se marengsa,” oca’na sengko’ maelop roba.

”Kan mangkana, Cong, nyare bine ja’ gun nyare se raddin. Nyare oreng se eman ban se neser,” tanangnga ageppa’ ka tang buggik. ”Ba, Cong, baramma ba’na ban se arowa?” tanya Ceng Tohari mabendher.

Sengko’ ta’ ajawab. Tape ecacae jejjer se laen. Banne keng ta’ terro ajawaba kadaddiyan se teba ka sengko’. Tape sengko’ keng ta’ terro enga’a ka babine’ rowa.

***

Badha se ngoca’ ka sengko’, pangandhung bai otaba nyare dhukon se obu’na pote pas soro duwai kaangguy maperna e roma. Pas kanceng se kera loppa’a ka romana dibi’. Tape lebbi gampang, pangandhung bai. Etembang bannya’ abi’na ka pesse se epanyabisa ka dhukon.

Badha keya se ngoca’, la dina ra, taretan babine’ bannya’. Mon gun etola’ bi’ reng towana. Apapole jarowa reng towana amata pesse. Bila la daddi lake bine pas pera’ epadaddi sarkot. Se penting, reng towana ba’na la ngaji’i ka reng towana babine’ kaangguy alamar.

Bang-sebangnga oreng aberri’ jalan kalowar da-bida. Kadhang sengko’ andhi’ pangaterro kaangguy mangandhunga. Tape sengko’ mekker pole, ta’ terro matodhusa reng seppo. Apa ca’na oreng mon pas sengko’ mangandhung ana’na oreng.

Se jellas, reng-oreng paggun ngacopok tadha’ onjurra. Ban pole sengko’ ella kadhung ajaga dha’ ka se kodu ejaga sampe’ pangolo ban kaji nyakse’e ja’ sengko’ ban rowa la halal. Paste daddi cacoban e mongging are bila la sengko’ ngala’ parabanna kadha’. Banne keng adulluwanna karebba Se Kobasa. Tape, ca’-oca’ jareya ekaolle dhari reng kona. Se seggut kadaddiyan.

Tape se lebbi maso’ akkal, oca’na Toha. Ba’na, mon pajat terro abakalana ban ngabina rowa, lebbi bagus torodi pangaterrona reng seppona rowa. Tadha’ reng towa se andhi’ neyat juba’ ka na’potona. Mon reng seppona rowa terro ka manto ponggaba, ba’na kodu usaha. Ban sambi ja’ loppa anyo’on dha’ ka Se Kobasa kaangguy bisa tekka hajat. Pola kalaban ba’na adu’a dha’ ka Se Agung pas etarema reng towana ban ta’ osa aponggaba gallu mon daddiya mantona.

Oca’ jareya se saongguna ebuget dhalem atena sengko’. Bila la ekarassa lesso ban lempo kaangguy ngaolle karebba sengko’ dha’ babine’ rowa. Maste sengko’ enga’ dha’ oca’na Toha.

***

Saabidda dhutaon, sengko’ ajalane karep taresna kalaban tek-ngetek. Reng towana ta’ tao ja’ sengko’ ban babine’ rowa paggun manyettong karep otaba sir-gasiran. Bi-sambi kalaban usaha se anteng kaangguy norodi pangaterrona reng seppona. Sakabbinna sengko’ se ekalako, ta’ tao berra’-dhammang. Enceranna kaangguy daddi ponggaba se raja bajaranna. Tape kalaban usaha se ta’ nemmo jalan, sengko’ maburu pangaterro kaangguy alamar ngajar e pondhuk. Se kateppa’an e pondhuk rowa badha sakola’anna, MTs Mambaul Ulum. Iya, MTsMambaul Ulum se ngoba nasibba sengko’ lebbi cellep.

Amola dhari jareya, sengko’ daddi guru basa Madura. Kalaban opa se ta’ padha ban opana guru basa Madura se PNS. Saengga sengko’ eantang dhalem pekkerra, ja’ sengko’ ta’ kera bisa melle acan, buja, cabbi, ban angguy kalamon odhi’ e settong roma. Kalaban re-lere babine’ rowa nyengga dhari kaodhi’anna sengko’. Pekkeranna se lamba’ manyettong ban anteng ka sengko’ sateya ella aba-oba padhana dhadhar.

”Dina la, Mas, sengko’ ban ba’na ella tadha’ judhu.Apa pole reng towana sengko’ ta’ endha’ ka ba’na,” oca’na lebat telepon.

Atena sengko remmok ngedhingagi sowarana. Tadha’ se paleng sake’ salaenna oca’na. Mon sabban, dhateng ka roma kalaban tanges kaangguy nyosol reng seppona sengko’ se nenteng malo dhari romana lantaran lamaran se etola’.

”Tang ate reya andhi’na ba’na. Daddi mon atena sengko’ eloka’ana otaba erabada jareya ca’na ba’na kabbi. Sengko’ gun narema’a apa badhana. Sake’ ate otaba senneng areya ella daddi tarowanna,” jawabba sengko’ se ngampet aeng mata.

Bannya’ alasan se epangedhing ban babine’ rowa. Tape sengko’ jat lakar ngarte. Ja’ babine’ rowa andhi’ cagerran lalake’ laen. Sakabbinna tengkana aoba, bida ban se ba’-lamba’na.

Mon sateya, sengko’ gun pera’ agella’ sambi nanges dhalem ate. Sengko’ ta’ bisa pa-apa pole. Kalamon sengko’ kodu sake’ ate kalaban lalake’ peleyanna, ta’ arapa, sengko’ paggun narema. Sabab, sabellunna sengko’ jat lakar narema. Sengko’ reya lalake’ se ta’ pantes ngaandhi’ babine’ rowa.

Rassa sake’ atena sengko’ banne keng polana rosagga taresnana. Tape, keng polana babine’ rowa mamongkor janji dha’ reng seppona sengko’.

Slopeng, 14 April 2015

*)Alumni STKIP PGRI Sumenep

Carpan eattas epetthek dhari Jawa Pos Rada Madura (JPRM) eccaban Ahad, 17 Januari 2016.