Kakapper se Ajenter

Carpan M. Toyu Aradana

KAKAPPER ganeko arassa ce’ kerrongnga nengga’ ka kembang-kembang se ana-barna, mera, pote, mera ngodha, ban barna-barna se laen. Kerrong nengga’ ka ca’-ranca’ kene’. Kerrong atong-galattong e ca’-ranca’. Kerrong ka bau-bauna berrem. Kerrong dha’ om-ro’omma pao se gaggar gi’ laggu. Ban kerrong dha’ ro’omma dhaunan se gi’ possa’ kalaban ebbunna. Arassa ngamorneng dhalem pangabasanna.

Sanonto pera’ katon jang-bajangan ajer-kejjerran. Padhana aeng se bak-ngalembak dhalem pangabasanna. Sanonto pon ta’ nemmo nyapcabba aeng dhari dhaun-dhaun. Pon ta’ bu’-rembu’an aeng ebbun se bakal nyapcap gaggar ka tana.

Kakapper ganeko tacengnga’ nengngale dhaun koneng dhalem kebbungan aeng ojan se derres sabban arena. Dhalem pekkerra, dhaun ganeko koduna gapo, ngamennyor, ban ta’ ngas-marangas karana kakorangan aeng. Ta’ ekarassa aeng mata dibi’ ngalepek posang gaggara dha’ emma.

E bakto ganeko kakapper nengga’ e settong besse. Sokona arassa galiya’ ta’ nyaman. Arassa nongko’ ta’ sepa’ kalaban kennengnganna. Kakapper ganeko nga’-lenga’an. Posang dhalem kapanasan. Akaton pon ta’ nemmo pamoleyan. Anya-tanya dha’ aba’na dibi’, e dhimma asalla, moleya dha’emma.

Nape tana gi’ bakal narema se pon rangrang sarpa dhaunna, se pon rangrang co’-bucco’na gadebbung. Rassana ta’ nemmo kanyamanan pamoleyan mon ta’ areng-bareng kalaban kerrengnga dhaun se abaliya ka tana kalaban agiba badhek. Otaba ta’ bakal nemmo kacellebban mon ta’ nemmo gadebbung bucco’, se ca’-leca’ ganeko daddi bungkos dhalem tana.

Kakapper ganeko terro ngabberra pole. Terro ja’-ngaja’a ngalleya dha’ kennengngan se laen. Se kerana pendha nyaman kalaban angen ngalesser, se un-dhaunna bisa kenneng ekagabay pangaoban ban agabay bengkona tanongker. Kare sossana mon tanongker-tonongkerra bakal ta’ nemmo dhaun biru, otaba ta’ nemmo dhaunna geddhang, ta’ nemmo ka’-bungka’an se bakal macellep e bakto tanongker atapa.

Kakapper ganeko terro ngalleya dha’ kennengngan se badha kembang kalaban bannya’ barnana. Kembang se ngembang kalaban sajjana dibi’. Banne kembang se esajja lekkas mekkar. Kembang se’etaburi beddha’. Otaba bungka’an se koduna raja. Tape epaksa daddi penthed. Karana mo’-ramo’na ta’ epalengker-lengker dhalem settong kennengngan, se ramo’na ta’ nemmo kakanan kalaban samporna. Karana bakal adaddiyagi un-dhaunna bakal kene’ ban ta’ lebar. Bakal adaddiyagi sossa bila ekagabaya sapo’ dhalem atapana tanongker.

Napepole pon apangrasa, e kennengnganna se sanonto, kakapper ganeko ta’ nemmo angen se nyaman. Angenna agasekan raja, ngatalbes, karana sakone’na ka’-bungka’an, aba’na gasek tagiba kalaban angen se raja.

Kakapper ganeko bakal abalangaja ngabber dha’ kennengngan se nyaman kalaban bannya’ ka’-bungka’an. Tape dha’emma. Pekkeranna kakapper ganeko apeddel dibi’ nyare kennengngan. Kakapper ganeko nyoba’ ngalle dhari besse dha’ besse se laen.

Nyoba’ ngalle pole dha’ ranca’ se pon arpo’. Ranca’ ganeko pon ta’ kellara egalattonge kakapper. Dhari ranca’ ganeko ngalle pole ka se jang attasan, malle nengngale dha’ pan-parampan kennengngan. Tape gi’ katotoban geddhung se tenggi. Kakapper ganeko alonca’ ka ranca’ se jang attasan sampe’ para’ ka konco’na. Konco’na ka’-bungka’an ganeko not-mennodan. E bakto ganeko buru arassae nyamanna aonjan e bungka’an. Settong langngo se pon abit ta’ erassae aba’na.

Dhari bungka’an ganeko kakapper nengngale alas raja se e attasanna badha okos-okos potena ba’-ngalemba’ se egiba angen. Alas kalaban okos se ngamennyor e attasanna makagagettennan pekkeran kakapper. Aba’na agalubuk dhari sakeng terrona dhapa’a ka kennengngan ganeko. Kalaban abalangaja, kakapper ganeko ngabber dhari settong bungka’an ka bungka’an se laen. Kadhang nengga’ e settong bengko se tenggi.

Alas ganeko sajan eentare ekarassa sajan jau dhari pangabasanna. Dhalem badanna pello pon agalibiran. Panas pon padha badha. Aba’na akaton posang e tera’na. Pellona se ngalembak posang keya ta’ nemmo pagiliyan. Tape kalaban sajjana se kerrong dha’ pan-barampan barnana kembang, bungka’an se adhaun biru ngamennyor ganeko maksa aba’na kaangguy terros ngabber alaban kangellagan se pon galgal dhalem dhadhana.

Ta’ bannya’ abi’na kerbayanna kalembang, kakapper ganeko pon arassae ro’omma bang-kembang se nyareddhem, ro’omma kajuwan se epadaddi kaju pamassa’an, kajuwan se gellem daddi abu lebat rabagga apoy. Kajuwan-kajuwan cara ganeko pon abit ta’ etengngale kakapper ganeko.

Kakapper ganeko pas nengga’ dha’ kajuwan se mereng. ”Paleng kajuwan reya katondhu, saengga masempe badanna dha’ kajuwan se laen.” Karettegga kakapper. Kos-okossa paggun aba’-salemba’ kalaban angenna. Kakapper ganeko pas ngabber ka ka’-bungka’an se laen se pon lendhi keya, se akaton pon padha katondhuna. Dhari settong bungka’an ka bungka’an se laen, kakapper ganeko arassae settong pangabberran se ta’ perna etemmowi sabellunna, rassa kerrong ka bang-kembang pon etemmowi e co’-konco’na bungka’an se pon pe-maleppe dhaunna, se pon dhi-lendhi bungkana.

”Kajuwan sanonto bannya’ se lempo, mereng-mereng kassannagi, saleng nyandhar. Badha se nyandhar ka bengkowan. Jagana pon lesso se odhi’a. Padhana manossana. Pon ta’ nyaman kabasana.” Kakapper ngedhing sowara dhalem lembana. Tape ta’ etengngale se ngoca’. Kakapper ngedhing monyena kata’ se dung-seldungan, gung-algungan, ban gung-agungan.

Ngedhing sowarana kata’ se rampa, kakapper ganeko aromasa pera’ esambut kadhatengnganna kalaban nye-monyeyan. Salaen sowara kata’ dhari penggir saba se ce’ ranyengnga, ekaedhing keya sowarana mano’ se nye-nyanyeyan ban nye-enyeyan. Akaton badha se ekece. Badha se kompolan rengnge’ se abung-garibbung sambi ngabber. Akaton badha se erebbu’. Arebbu’ angen.

Kakapper ganeko ngabber pole dha’ kennengngan se sajan maba. Nyare ranca’ tape ta’ duli nemmo. Kakapper ganeko takerjat nengngale olar se rangngo’ kaobbar. Kare tolangnga. Sajan tacengnga’ nengngale pan-barampan keban se ajenter, kaobbar rangngo’.

Badha kare gigina. Akaton mesem. Mesem balibis. Tape bila eabas pole, akaton mesem asella bengngis. Badha se anganga. Molae dhari ganeko pas nengngale dha’ mardha’ se ngello’ dhalem. ”Ma’ bisa kata’ amonye dhalem kapanasan?” karettegga agunjak.

Okos ganeko pera’ re-kare dhari pon takello’ alas ganeko. Okos ganeko aropa’agi re-kare dhari taobbarra bungka’an se bannya’. Alas ganeko pon mare eobbar. Kaju bagiyan babana se gunna ekello’. Kakonco’anna bannya’ se sang-tasangsang ban saleng sandhar. Kakapper ganeko buru ngarte, anape ma’ bannya’ bungka’an se lendhi, se saleng nyandhar, karana badanna pon ta’ kellar manjeng. E bakto molae toron ka jang baba’an, kakapper molae aromasa kapanasan.

”Ramo’ rajana la tadha’. Ta’ bakal nyolbu’ pole ban ta’ kera badha kajuwan odhi’ pole.” Kare dhapa’ ka alas gadhiya, anyaba pon ngap-engngaban, nyergu’ angen asella ro’om okos babathang ban-keban. Tape badha bau se ta’ kellar etarema elongnga, abau racon. Rengnge’ gella’ se arebbu’an angen saongguna nyare angen-angen se ta’ bau racon. Angen se gi’ jenneng, angen se gi’ paraban.

Kakapper ganeko pas nengga’ e konco’ kembang se pon elop. Lendhi, akaton ta’ kellar makalowar karo’omanna. E bakto nengga’ ka gadhiya apangara nyergu’a settong kanyareddhemman dhari kembang se pon abit ta’ erassae, se pon abit ta’ lebat e lobang elongnga. E un-dhaun se pon kerreng ganeko, bannya’ rengnge’ agalathagan, tape bannya’ keya se agaribbung e bang-kalembang kakapper ganeko. Nge’-rengnge’ nompang nalpe’ e kalembangnga. Saongguna kalemonganna kakapper ganeko galiya’. Kare terrona se akalepada. Tape neser mon rengnge’ pon lendhi keya. Bakal gaggar dha’ abu-abu se ngello’ dhalem bungkaladan-bungkaladan.

Kakapper ganeko ja-ngaja ja-ngaja galiya’na kalemonganna sambi akarettek, ”Rassae jareya pae’na kalemongan!” sambi sem-mesem balibis. Sajan abit, kakapper ganeko ta’ kellar nyegga aba’na dibi’. Gaggar ka abu se ngello’ dhalem. Okossa paggun angoy-langngoyan abareng angen se ngalembak. Narabas kajuwan se pon ta’ kellar manjeng. (*)

Sora, 1438. Wanayasa, Kebumen Jaba Tengnga.

Eepetthek dhari: Kakapper se Ajenter