Kerrong ka Kalobut

jawapos.com/radarmadura

Carpan M. Toyu Aradana

LALAKE’ ganeko mesel bako se pon badha e dalubangnga. Molae gella’ nyare kalobut, kole’na jagung. Tape ta’ duli nemmo. 

Lalake’ se pon oban ganeko ce’ terrona aroko’a kalobut sanajjan kalobut gabayan dibi’. Tape se nyamana kalobut, kole’na jagung ngetek, ta’ etengngale. Aba’na apekker, dha’emma se nalpe’ kole’ jagung garowa. Ja’ rengan pan-barampan are apangrasa ja’ aba’na gi’ nyaba’ e di’-seddi’anna. Tape anape e bakto esare e are ganeko ta’ etemmo.

Atanya ka binena se pon ta’ enneng tarahum, nyawot ta’ nengngale. Malle ta’ katon rerengen dibi’, aherra lalake’ ganeko nyare dalubang. Badha kare salambar papir epesel kalaban bakona. Epesel lelere karana aba’na pon ngetek.

Roko’ pesellan tanangnga dibi’ ganeko ekarassa akantha aroko’ se ebelli dhari pabrik keya. Akantha roko’ cap balanan. Roko’ cap balanan biyasana pajat ekaroko’ oreng se jarna’ lakona ban pangaselanna. Roko’na oreng se andhi’. Bannya’ oreng ngaroko’ se ce’ nyamanna ganeko. Sampe’ sapa oreng se aroko’ cap balanan ganeko ta’ nyawot eolok kalebunna. Maddi nyawoda ja’ rengan pajat banne kalebun ban banne lebun. Banne keya are kalebun, akadi Juma’at kalebun.

Lalake’ se pon ta’ ngora’ ganeko masepa’ kalaban roko’ pesella. Akaton tadha’ pole roko’ se lebbi nyaman dhari ganeko. Ja’ rengan pajat tadha’. Ja’ senga badha roko’ belliyan ca’-oca’an se modha, akadi lema ropeya, enggi paggun nyaman. Pon tadha’ se ekabelliya. Ekaroko’ badhana. Pojur gi’ badha se ater bako se pendha dhammang karoko’anna.

Dhalem bang-ngalembangnga okos se eserrop angen, lalake’ ganeko nengngale aba’na se kaso ngangko’ buja dhari tengnga talangan. Ngangko’ kalaban epekol. Aba’na eseram bulla’na panas are se manggang kole’na.

Lalake’ soga’ ganeko acapeng. Sopaja ta’ solap tor nyoreng e panassa. Aba’na abirla onggu bila badha kalakowan. Banne sakeng gila ka kalakowan. Tape aba’na terro nemmowa li’-bali’na dhadhar. Keng coma terro matemmowa buja se jau dhari tengnga tase’ kalaban accem celo’ e attas gunong na’nong bato kaletthak.

E bakto ganeko lalake’ ganeko gi’ ta’ aroko’ cap balanan, maske bannya’ oreng se laen pon bannya’ se aroko’ cap balanan. Aba’na ta’ aroko’ cap balanan banne sakeng polana ta’ andhi’ roko’, tape gi’ esempen. Mon ekaroko’ ebaktona alako, angen santa’, maceppet ka abi’na roko’ se nyaman ganeko. Mon lekkas eabi’, kodu lekkas pole se melleya. Sajan santa’ abi’na ka roko’, santa’ keya nganyo’ pesse.

Salaen alako ngangko’ buja, lalake’ ganeko sabban laggu gi’ alako ngangko’ juko’. Bannya’ oreng se parlo kaangguy nganko’ juko’na. Lalake’ ganeko ekaperak bannya’ oreng. Tape lalake’ ganeko nyettong ngangko’ andhi’na oreng kasorang. Ta’ le-ngalle padhana pangangko’ se laen. Kajaba seppe.

Bila para’ mettowa are, aba’na pon mekol renjing nojju ka kesong. E kesong gadhiya aba’na ngangko’ juko’. Dhari gadhiya, salaen olle ongkos, aba’na olle juko’ keya, sanajjan ko’-juko’ se ta’ pate ebikes mon reng-oreng. Ko’-juko’ se eanggep ta’ kare ebelli mon oreng. Maske ebelli ta’ kera larang. Modha e pasaran.

Juko’ cara ganeko egiba mole ma’le daddi jujjuna barang se tako’ nyuno’. Ma’le ngancae nase’ se bakal maperna tabu’ se mosse’. Tabu’ se biyasa nge’-marenge’.

Maske sakadar ollena eberri’i, tape bila egiba ka bengkona, juko’ ganeko ebelli mon tatanggana. Dhari ganeko keya, aba’na ban binena olle pangaselan. Pangarana akkalla, ko’-juko’ se pendha bannya’ ganeko pajat ta’ ejuwala. Tape oreng se dhateng ka bengkona, ngoca’ terro arassa’ana juko’na. 

Tatanggana badha se aberri’ tellorra ajam se bisa ejuwal. Badha se aberri’ pesse sanajjan sakone’. Binena lalake’ ganeko ta’ tao ngaji’i ka reng-oreng se menta juko’. Pon laju epagiba. Se penting endha’ se ngajuko’a. Eman keya. Kadhang gunna budhu bariya.

Asalla binena ango’ngo’an polana bannya’ juko’na ebagi bariya ka oreng. Sempat daddi tokar lake-bine ganeko. Teng-dhatengnga binena ngacopok ta’ re-mare polana juko’na ebagi ka reng-oreng pas ta’ olle pesse sakale. Akaton ta’ eman kalakonna. Karana aba’na eman ka lakena.

”Lako gunna arebba. Aba’na ta’ epekkere,” oca’na binena.

”Enggi ja’ rengan ollena erebbai. Dhu kose ejuwala,” sawodda.

”Ba... Enggi mon bisa ejuwal anapa. Dhu kose daddi dusana bariya?”

”Enggi dina lagguna mon badha pole juko’na ta’ ejuwala. Pabudhu bainan. Karebba ka koceng. Kabbiyagi rebbana ka koceng ganeko. Oreng. Tatanggana asirut ajuko’a. Mon dika neko, badha juko’, kakanan, ekadibi’ana. Bila budhu, baruy ebuwang. Pojur badha ajam se ngakanan. Ano. Bali’ baruy etembang arebba. Kose eman parana mon arebba’a. Bali’ baruy etembang arebba.”

”Enggi mon laju ebagi bariya ka oreng. Ja’ senga ro ejuwal maske dha-modha. Kan pendha cokop kaangguy sakabellina roko’ piles.”

”Enggi dina, lagguna ejuwala kakabbi. Ganeko ta’ kera eabi’. Lagguna bagiyan ejuwal. Ma’le ambu ta’ enger. Laju sabban laggu enger polana juko’ malolo.  Nyambi juko’ sala. Ta’ nyambi sala.” Lalake’ ganeko agutgut obu’na se ta’ etemmo bagiyan dhimma se gatel.

”Bula mangkada ngangko’ buja.”

”Ano... enggi.” agarungngung.

Lalake’ ganeko mangkat. Aba’na apangrasa pendha pojur etembang oreng laen se kose thek-tabanthek ngotkot ropeya se terro melleya roko’ cap balanan. Se terro melleya sarong anyar bila tellasan. Se terro melleya juko’ tamban, ennus, odhang, otaba dagingnga sape. Ma’le tellasanna pendha ngobai eber. Tor atana’a berras.

Aba’na maske alako mekol pendha ta’ pate aserro polana sakone’ ollena alako. Bila terro melleya roko’ cap balanan, pessena badha. Bila melleya sarong ban kalambi para’ tellasan, pessena cokop. Barinto keya bila binena agalubuk melleya emmas molae dhari gellang ban sello’ tor long-kalong se gunna eberri’ kaangguy melle sello’ ban long-kalong.

”Dina ta’ usa melleyagi kabbi. Manna ekeco’ maleng,” oca’na pan-barampan keccap. Pajat bannya’ oreng se ngaddu kaanyaran bila tellasan. Molae dhari sarong sampe’ kalambi. Emmas. Sampe’ ka roko’na. Bannya’ oreng se ngobai roko’na. Se sabban arena gunna aroko’ se arga saropeya. Are tellasan melle se sangang ropeya.

Rassana ta’ tebbas mon ta’ agante’e roko’, sarong, kalambi, otaba ta’ nambai emmas e are tellasan. Aba’na apangrasa dibi’ ja’ kalambina binena gunna eangguy pan-barampan kale dhalemmanna sataon. Tape para’ tellasan ganeko binena agalubuk melleya pole.

Aba’na terros ajalan ka talangan kaangguy ngangko’ buja. E gadhiya alako satengnga are pera’. Polana pon dhi-budhina. Patotogan. Lalake’ ganeko eberri’ sapekol. Esoro giba mole. Sanonto argana buja pon modha parana. Buja dhari tase’ ganeko pon ta’ pate paju. Modha sara. Akaton rogi kalakowan mon alako buja. Kadhang se andhi’ aserro karana akaton ta’ olleya hasel.

”Sanonto buja dhinto pon ta’ pajuwa. Bannya’ buja dhari lowar. Ca’na anyamanan. Napepole buja balanda. Oreng aperagan. Ca’na. Bula ta’ ngarte cara nape buja balanda. Ja’ rengan Balanda se badha e dhinto bula gi’ kana’. Ta’ ngarte. Pola lebbi accen buja balanda tanggi, sampe’ oreng melle buja balanda etembang buja dhari tase’ dhinto?” oca’na sala settong oreng se etemmowe e jalan.

”Sanonto kapal pon ta’ mowa’ buja, tape mowa’ oreng. Enggi rangrang, badha keya se mowa’ buja. Ta’ cara lamba’ se sabban are. Maongga malolo. Bula laju ta’ ngarte.”

***

”Sampeyan se adha’ara,” oca’na binena. Se mabali aba’na ka dhalem kobung ganeko.

”Enggi,” lalake’ ganeko mangkat ka dhaporra. ”Kemma buja cabbina, ma’ ceya neko?”

”Samangken buja ban cabbi larang. Ta’ mon dhimin sampeyan mekol buja. Buja pendha gampang. Samangken sobung se aedderra buja.”

”Tadha’ sakale gi?”

”Sobung!”

”Bila tadha’ buja cabbina, lako ngakan ta’ etemmo rassana. Laju katon tadha’ eberra!”

”Enggi dina dhaggi’ melleya buja balanda balakkadan. Agampangan.”

Mare ngakan, lalake’ ganeko abali pole ka kobungnga. Nyare kole’na jagung pole. Tape paggun bai. Kole’na jagung paggun ta’ etemmo. Tape aba’na apangrasa ja’ nyaba’ kole’na jagung e padduna kobung. Semma’ ka batton. Mon ta’ sala ebaddhai kareksek mera. Ma’le lekkas etangngale. Ma’le lekkas etemmo. Tape sela para’ satengnga are, kole’na jagung paggun ta’ etemmo. Palang.

Madura, 1438 H

Epetthek dhari: Kerrong ka Kalobut