Embi’ Cellengnga Ji Monentar

Carpan: Mohammad Toyu

 JI MONENTAR sabban laggu ngaterragi embi’na ka teggalla. Bila seyang enomi, bila para’ compedda are ekone’e. Epamaso’ ka kandhangnga. Dhari bannya’na, garigi’na tanang ban soko’ ta’ kabuwa’ se metonga. Asalla dhari embi settong abarna celleng.

Padhana se gella’ mola, Ji Monentar melle neng e pasar keban. Eowan ban eladin onggu sabban are. Eowan ka teggalla, eenome bila seyang, ekone’e bila are para’ compedda.

Kadhang, bila talena pegga’, buru nyare kancana. Nyare kalaban amonye ngolok aba’na. Nemmo lalake’an se kadibi’an keya. Egadhiya embi’ ganeko akabin ta’ etemmo orengnga. Ta’ abit pas abudhu’.

Ajji perak. Molae ganeko embi’na terros atamba. Tampar ambu nambai, kandhang ambu parajai.

Kadang, bila badha se pegga’ tamparra, embi’ ganeko nyare kakan e pagaran. Ngakan un-dhaunan sabadhana. Ta’ ngarte ja’ andhi’na sapa.

Bila aropa dhaun se ro’om menorot congorra embi’ ganeko agambi’ sakarebba. Kadhang ngakan men-tamennan, oto’ otaba arta’. Dhawunna sabrang ban pagar-pagar rosak.

Ji Monentar eardhang oreng bannya’. Egigiri. Kadhang daddiya tokar ta’ ekennengnga alang. Acaggik. Mon oreng lalake’ se ngardhang, ta’ kose abit kacopogga. Tape, bila oreng bine’ se ngardhang, asalsalan kacepegga. Sampe’ compedda are paggun ta’ agigep.

”Maddhana mon andhi’ embi’ jaga. Kellone nape, ja’ gunna binena gellu’ malolo. Embi’na nape kosot-kosot ma’ le ta’ entar ka sabrang ban oto’ bula eyabi’. Dhu... daddiya nape oto’ bula.”

Kacepegan e settong are. Ji Monentar ngone’e embi’na se epangger oreng bine’ ganeko. Tatanggana dibi’, kacepegga ta’ paelan.

”Papadhana ajaga ana’na dibi’. Dhu mangga bariya mon ana’na dibi’ ta’ ejaga, laju akakan ka dhi’-andhi’na tatanggana,” tambana reng babine ganeko.

Ji Monentar ta’ acaca’an. Gunna agaleneng. Mole. Epangger pole embi’na.

Eteppa’na mangger embi’na, Ajji katamoyan tatanggana se biyasa ameler ka gadhiya. Kobungnga Ajji bakal ramme kalaban cator se ta’ etator, kalaban gella’. Nyator lat-nyalalat. Molae dhari pakanna embi’ dhapa’ ka embi’ se kabajar se gi’ tadha’ ngenggune.

Ajji ngolok binena polana kopi ban ka’-angka’an gi’ ta’ dhateng. Se kalowar paraban kalaban talam aesse cangker.

Paraban ganeko buru kellas tello’ Madrasa Aliya (MA). Sakejja’ laggi’ bakal kalowas. Bannya’ lanceng takae’ ka mesemma se ebuwang toro’ jalan. Pon tello kale abakalan, tello kala jugan se burng.

Se towa kowat abarengnge potrena. Oreng-oreng padha maeber basa, ja’ ana’ bine’na Ajji ta’ narema’a oreng ban-saromban. Ajji Monentar pajat abendherragi.

Se ekoca’ ta’ ban-saromban, ta’ aneyat co-ngocowa. Lalake’ se dhateng, se minta ana’ bine’na teppa’ tengkana. Ta’ ban-saromban. Banne narema’a sabadhana. Ma’ le ta’ kasta e budhi are. Kare repot ban kare kaso.

Paraban ganeko epabakale molae gi’ buru kellas settong ibtidaiyah. Kellas ennem bakalla nyeddhek, Ajji Monentar sakeng kowat. Eetola’ karana paraban ganeko gi’ ta’ ngarte. Gi’ kene’.

Oreng towana bakal se lake’ nyeddhek ta’ enneng tida’ ban akarja’a. Tape, Ji Monentar kowat kaangguy ta’ narema seddheggan.

Babakalan burung. Bisanna Ajji abisan oreng laen. Bisanna Ajji nyare babine’ laen. Laju nemmo ban akabin. Akarja. Ajji eonjang kalaban settong roko’ cap kendhi. Elowar baddhana roko’ badha undangan-na.

Dhubulan marena burung, paraban ganeko badha alamar pole. Etarema pole mon Ajji. Maske paraban ganeko ta’ ngarte.

Bulan Rebbana, bakalla nyeddhek. Se asalla ajanji ababakalana nem taon, ampon nyeddhek. Omor babakalanna buru olle ennem bulan.

Lalake’na nyeddhek. Ca’na kabar, melerra na’-kana’, ma’ olle powasa’anna ta’ asawor kadibi’an. Bila mamalemman ta’ ajalan kadibi’an, ma’ le enneng jing-gunjingan.

Tape, Ajji paggun kowat. Asapora ka bisanna. Eseddhek tello kale, se dhateng banne gun kadibi’, kalema, kaempa, nyeddhek, mabannya’ basa.

Jilana atho-kettho. Ajji Monentar eserrang dhari bara’-temor, dhaja-lawo’, para’ tembusa pagarra Ajji. Tape Ajji paggun kowat.

”Ana’ bula gi’ kene’. Buru Tsanawiyah kellas settong, ganeko ngartena gun se amaena. Ganeko gi’ mondhuga. Maddhana ja’ ru-kaburu. Ja’ rengan se lalake’ gi’ buru omor barampa. Kaneserre. Bula ta’ mangga keya se lako acaca’a, se nyorowa alako. Bula ngedhingngagi tatangga kose taker galiya’ kopeng bila nyoro mantona alalakon. Pera’ esoro ngone’e la’ang, esoro nyello’ aeng, mekol kaju, daddi engerra. Dina gallu, maddhana papadha ngarte. Ma’ le ta’ aengerran,” pentana Ji Monentar ka tamoyya.

Molae badha basa dhari Ajji Monentar, seddheggan pas nyorot. Babakalan burung. Nyare oreng bine’ laen keya. Akabin ban akarja keya. Ajji Monentar olle pole roko’ se badha onjanganna. Onjangan kalaban dalubang se eleppet e bungkossa roko’na.

Samarena lulus Tsanawiyah, paraban ganeko nerrossagi ka aliyah sambi mondhuk. E sakola’an gadhiya lake’an ban bine’an epesa. Polana janggerra pon raja, lake’ bine’ kodu pesa.

Ngastete ban bibika. Buru sabulan neng e pondugga, pamanna, lakena ale’ bine’na Ajji dhateng kalaban sajja alamar. Kalaban kompoy ponakanna dibi’. Santre keya. Etarema pole mon Ajji. Ajanji tello taon, bila lulus aliyah, bakal akabin.

Ajji gunna nganggu’, keng ta’ akeddep. Polana bakalla gi’ matotoga ketab koneng. Kare sapadduna batton se gi’ ta’ eaji. Sabendherra tello taon ta’ cokop ngaji battonna langgar. Tape badha se akoleya’ dhalem mempe se ta’ kowat sendhengnga.

Ajji Monentar pon tello kale mabakale, pon tello’an embi’ se ejuwal ban tello’an esambelli kaangguy nyokobi kabutowan babakalan ganeko.

Maske badha se ngoca’ babakallan ne’-kene’an, tape bila tadha’ kowana maronggi balekka’, babakalan korang seddha’. Ta’ arassa madurana, nape pole badha kowana embi’na. Ganeko asirut. Pas badha se epanggang ca’-oca’an ging-dagingnga. Ganeko okos nyamana. Ro’omma ngolok bala. Pas ngoca’ se ekakan men-tamennanna.

”Jarowa’ embi’na la epanggang se sabban are abadhuk dhaunna sabrang, oto’ ban arta’ tadha’ sakale. Pas gunna epamelowe pokangnga sakilo. Buh ella ra. Sara gallu’ oreng jarowa,” oca’na tatanggana se tamennana lako ekanan embi’na Ji Monentar.

Tape, basa ganeko ta’ dhapa’ ka atena Ajji Monentar. Pera’ lebat dhari lobang kopeng se kacer kalowar lebat lobang kopeng se kangan. Ja’ senga maso’ dhari se lobang kopeng se kangan, dungngeng bakal atamba lanjang.

Ana’na Ajji buru olle satawon satengnga e ponduk. Bakalla nyeddhek. Tape, paraban ganeko pon ngarte. Parabanna se ta’ endha’. Ca’na gi’ nerrosagiya asakola ka kottha. Akuliya’a.

Ajji asapora. Banne sakeng majuba’a nyamana pamanna dibi’, ma’ olle ta’ padha nyeksa, padha tako’ se sala’a.

Tape, pamanna maksa’agi kalaban settong gettagan. Mon seddheggan ganeko etola’ mon Ajji, pamanna mencara binena, se aropa’agi taretanna Ajji.

”Enggi mon ta’ abaliya pole, enggi dina, ja’ pon towa ne. Pera’ nyeddhek ta’ etarema kose mencara. Se ekoca’ towa neko ngarte ka karena’anna na’-kana’, banne kose kocapa kala ka kemmena dibi’. Garowa banne kemme. Garowa pon oreng keya. Sabban oreng neko andhi’ karena’an. Maddha papadha ngarte,” oca’na Ji Monentar.

Bakal ganeko burung keya. Seddheng para’ lulusa, tamoy se biyasa agaggak e kobungnga Ajji matabar lancing. Tape Ajji ta’ ajanji pe-nape. Sampe’ lulusa paraban ganeko, parembagan ta’ etemmo konco’-bungkella.

Paraban ganeko lulus. Mangkat akulliya ka kottha. Sataon satengnga ta’ mole-mole. Maperna onggu. Gunna nelpon sabban saminggu sakaleyan atanya kabar. Atanya embi’ se ros-terrosan arembi’.

”Senga’ zakadda ja’ paloppa, Pa’,” pesenna ana’na.

”Ba’na ta’ moleya sakale ya?”

”Bulan Rebba neka palemana,” saodda.

Perak kabbi sabala. Ajji paggun amineng-mineng kalaban embi’na. Bila parlo pesse pendha bannya’, kare ajuwal budhu’na. Ana’na se badha e jauwanna rangrang onggu menta pesse. Polana kuliyana etanggung pamarenta.

Ajji ban binena ngantos bulan Rebba. Amempe eaterre jajan pole mon oreng. Oreng ramme parana.

Bulan Rebba se eantos pon dhateng. Embi’na arembi’ pole. Ana’ parabanna Ajji dhateng. Ngabareng lalake’, ngemban ana’ sambi esosowe. Ana’na ban kancana asalim. Ajji meddek.

Songennep, Powasa 1436 H

(kim)

Somber tolesan: Jawa Pos Radar Madura eccaban Ahad, 26 Juli 2015