Nyare Elmo

CARPAN FATHOR ROSI

SENGKO’ arassa takerjat ban pekkeran bingong, serbek e bakto sateya. Sengko’ paggun enga’ dha’ oca’na embu’ gella’, ”Hendri, ba’na epamondhuga moso engko’ ya? Ba’na kellas tello’ kan la lulus. Dina sakola’an aliyana terrossagi ka pondhuk,” oca’ embu’ ka sengko’ gella’.

Sengko’ mengnga’ ka embu’. Orengnga la seppo ban ta’ kose sehat polana kasehatanna la ekakan omor se olle towa. Tape embu’ gi’ mamondhuga sengko’. Sapa se alakowa?

Saellana mama’ mate polana labu dhari attas tarebung se bak tenggi, baramma embu’ se nyareya lako, se ngerema sengko’ ka pondhuk? Apana pole sateya arga kabbi larang, se paste sakola’an noro’ larang keya SPP-na.

Sengko’ ta’ bisa mekker mon sampe’ embu’ enneng e penggir jalan sambi ajuluwagi cantheng laju ka oreng-oreng lebat. ”Dina, Hen,” embu’ ngala’ nyaba sakejja’ pas nerrossagi oca’na.

”Masse la engko’ ban ba’na edina moso mama’na, insya Allah  engko’ paggun nemmo mon pera’ epangerema ba’na sabban satengnga bulan sakaleyan. Ja’ reng mondhuk reya ca’-oca’an andhi’ risgi dibi’. Ba’na ja’ kose kobater mon pera’ kereman otaba biyayana e pondhuk. Engko’ edhiya abalangaja’a. Ba’na e pondhuk ajar pateppa’, ma’ olle daddi oreng se teppa’ monggu tatangga ban la-balana, ma’ olle pagi’ ba’na ekabuto mon masyarakat. Ja’ daddi mara engko’ se budhu ta’ tao ngaji lekka’. Kasta, Hen, bila towa mara sengko’ pas ta’ tao ngaji lekka’. Embu’na areya budhu, dina ba’na ja’ ngala’ ka engko’. Pabajeng ajar bila badha e pondhuk, ja’ lako mekker polana biyaya se epangerema ba’na,” oca’na embu’ ka sengko’ bila sengko’ atanya masalah biyaya se kantos epadaddiya kereman ka pondhuk saellana kaodhi’an se edina kalaban mama’.

Biyaya e pondhuk kabilang malarat mon ka oreng sossa cara sengko’ ban embu’. Apana pole kalakowan e bakto panemor cara sateya sara. Rebba bannya’ se kerreng ban malarat. Sape koros korang ngakan ban enom.

Berras pamarenta gun sakaleyan dhalem tello bulan. Sela bariya se tello bulan jareya gun olle berras sagantang. Pas epadha’emma mon pamarenta berras jareya? Saellana biyasana satengnga bulan olle saessok e ban-sabban roma, pas sateya olle sagantangan. Sela bariya berrassa ta’ kose bagus. Kadhang, bila etana’ nase’na bau ta’ nemmo dhappor.

Tape maske kabilang gun olle sagantangan, masyarakat e dhinna’ ta’ abanta-banta. Paggun asokkor ka Se Kobasa, gun bannya’ ngoca’, ”Dina mandar nemmowa risgi se laen.”

Tello are sateya sengko’ ta’ alako apa-apa salaenna ker-mekker baramma sengko’ bila badha e pondhuk. Saellana omorra sengko’ la 18 taon ejalane, biyasana baktona la akuliya samester 4. Mamong sengko’ buru lulus MTs e Tarbiyatul-Muta’allimin Jadhung.

Baramma cacana ca-kanca? Baramma kacowanna oreng se badha e pondhuk? Sengko’ pekkeran dhengdheng ban kadhang aoleng ta’ bisa mekker. Mon polana badha lakar ngoca’ ja’ nyare elmo tadha’ batessa omor. Tape atena sengko’ paggun ta’ bisa narema saratos persen.

Buru embu’ entar ka sengko’ pole, kalaban nyambi oca’ se sajan maserbek ka pekkeran. ”Ba’na mon endha’ epamondhuga are Rebbu areya, Hen. Ca’na oreng lamba’ mon mondhuk reya paleng bagus are Rebbu. Polana are Rebbu reya, ca’na, are toronna elmo.”

Ahh… sengko’ atamba pettengngen kalaban oca’na embu’ se buru. Are Rebbu kan la kare tello are? Tello are banne bakto se abit mon pekkeran serbek enga’ reya. Mon ebitong dhari garigi’ la bisa ekataowe ja’ baktona la sadhumalem ban sadhumalem pole. Apa sengko’ kerana siap?

Bila badha e adha’anna embu’, sengko’ ta’ bisa abanta apa-apa salaenna aonggu’ sambi ngettek ban mowa adhep ka lesteran. Colo’ padhana badha se notop. Etotop kalaban kanyata’an ja’ ana’ ta’ olle aperrang banta ban oreng towana ban-saromban. Apa pole abanta kalaban aperrange pendapadda oreng towa.

Sengko’ gun bisa aonggu’ sambi nyepsep kanyata’an se ta’ padha ban se ekakencengnge sengko’. E bakto sateya sengko’ gun bisa ngabassagi are se ceppet ngalemba’ ka bara’ mapetteng sajagat. Malempo oreng se alako kalaban ngalesserra angen malem se nyambi kanyata’an ja’ bakto malem reya baktona oreng Jadhung arangke’ mempe, maranta ora’ se kerker, sopaja laggu’ kowat ban kobassa kalaban nerrossagi kalakowan se gi’ ta’ mare.

***

Are e temor la moncar ka attassa tarebung ban kajuwan-kajuwan se laen. Sonarra terbas ka candhila se badha e kamar-kamar, saengga majaga ka oreng Jadhung. Ban pole aberri’ tandha ja’ kalakowan bakal emolae, se pa’ tane mangkat ka saba ban se ponggaba mangkat ka kantorra bang-sebang.

Molae ba’ari’ roma ta’ seppe dhari tatangga-tatangga se entar ka sengko’. Tadha’ parlona, gun coma magi pesse nyangowana sengko’ se mangkada nyare elmo ka pondhuk. Oreng Madura parcaja, ja’ bila nyangowe oreng mondhuga, bakal ngaolle amal jariyah se ganjaranna paggun agili derres maske orengnga la mate ekakan ola’ neng koburanna.

Paberri’na oreng acem-macem. Badha se sapolo ebu, dhupolo ebu, ban sampe’ badha se saratos ebu. Poko’na amacem kalaban kamampowanna se aberri’i.

Sengko’ bakal mangkat kol ballu’, ca’na guru ngaji. Ban kodu kalowar dhari bara’ lao’. Sengko’ ta’ ngarte apa alasanna. Bila etanya’agi gun badha ngoca’ ja’ jareya kabasa. Sengko’ gun aonggu’ norodi oca’na’ oreng towa ban guru. Karana se paste se kadhuwa ta’ kera matacabbur sengko’ dha’ lobang se sala. Mon noro’ oca’na oreng lamba’, adha’ oreng towa se matacabbur ana’na ka somor.

Saellana kol ballu’, sengko’ asallim ka guru ban tatangga. Ban se paleng aher ka embu’. Kalaban nondhu’ ban andhap asor. Atena sengko’ padhana badha se aremmes bakto sengko’ ngabas salerana embu’ se kero’ ekakan omorra se la towa.

Tape sateya ta’ padha ban biyasana. Socana bako’ padhana se abungo dhari asaren samalem benteng. Apa gella’ embu’ molar polana apesa’a ban sengko’? Ana’ se lako nyossae dha’ aba’na molae lamba’ gi’ kene’ kantos raja enga’ reya. Apa pole etambai kalaban sossa mamondhuk sengko’. Sengko’ arassa bannya’ dusa ka embu’ se molae lamba’ sengko’ ta’ tao mabunga ka aba’na.

Apa iya sengko’ coma aen-maenana ka pondhuk? Tantona sengko’ kodu ajar kalaban onggu-onggu ma’ olle ta’ makasta embu’ se kose abillai sakowadda ora’na mamondhuga sengko’ kalaban ngorbannagi bakto ban salaenna kantos tadha’ batessa. Ate ban aba’ atamba aonjek e bakto embu’ agellu’ se ce’ serredda padhana oreng se kose apesa’a saomorra.

Kalaban ato’-koto’ sabaris oca’ e kopeng se kangan, ”Ajar pateppa’ ya, Hen. Mole nyambi elmo se baroka, saengga ba’na bila mole bunga kalaban elmona se ekaolle neng e pondhuk. Pondhuk ja’ padaddi pangeteggan alako sala. Tape padaddi kennengngan se bisa ngoba ba’na kalaban possa’ dhari kalakowan se bendher. Paonggu-onggu mon ajar ban pateppa’ dibi’ mon ajar. Me’ pola bila engko’ omor la ta’ apolong ban badan, ba’na bisa nolong kalaban ca’-baca’an. Sanajjan sorat Al-Fatihah.

”Iya, Bu’, oca’na ba’na eteggu’a ban sengko’. Ekagabaya jimat kaangguy maenga’ aba’ bila ta’ sangaja alako sala,” ca’na sengko’ ka embu’. Samarena ngedhing oca’na sengko’ se buru, embu’ nyengla dhari adha’anna sengko’. Ta’ abit badanna ta’ etangale pole. Saellana lebat neng e amper se ajalur ban labangnga dhapor. (*)

*Santre Ponduk Annuqayah Lubangsa Selatan, lulusan MTs Tarbiyatul-Muta’allimin Jadhung, Dungke’, Sumenep.

Epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 27 Nopember 2016.