Abakalan

radarmadura.jawapos.com

CARPAN SITI FATIMAH*

ARE nyellem. Langnge’ bagiyan bara’ abarna mera. Alam molae petteng. Ajam-ajam padha mole ka kandhangnga. Na’-kana’ abareyagan, seyap mangkada ka langgar. Bariya keya sengko’. Roko ban sajada eteggu’, kare amet ka eppa’.

”Mangkada, Pa’,” oca’na sengko’ sambi ajulu tanang.

”Dina mangkat la,” dhabuna eppa’, amarga parappa’na adha’ar.

”Enggi, assalamu’alaikum,” sengko’ laju mangkat ta’ ngantos jawabanna eppa’.

Lamba’ gi’ langgar tabing, bine’an ngaji e amper. Sajjegga eoba, lake’-bine’ epanyettong, keng lowar dhalem.

E bakto sengko’ gi’ asakola ibtidaiyah, se ngaji abak bannya’. Korang-lebbi 30 ka 40 oreng. Molae sengko’ tsanawiyah apana pole la kellas tello’, se ngaji tadha’ gan sakone’. Kare settong dhuwa’. Ca-kanca se lulus, badha se nerrossagi ka lowar, keng abannya’an se akabin, bi-lebbi se babine’.

Kabiyasaan epabakale edhiya reya e’anggep lumra. Mon andhi’ ana’ bine’ la raja ta’ abakalan daddi sossana ka oreng towa, tako’ tatangga padha acaca, esanggu ta’ paju.

Dila ala-bala jellas pas ambu ka langgar. Ta’ tao keya nemmo atoran dhari dhimma? Pola la apangrasa penter saengga ta’ parlo pole ajar ngaji. Saongguna tang guru gasek maemot, ekoca’ sabban malem me’ sala, ja’ ambuna ngaji reya dila mate. Tape baburugan jareya ta’ eka’ate sakale.

Bariya keya se lalake’ la padha abine kabbi. Daddina, sateya edhiya sengko’ se paleng raja. Selaen gi’ asakola ibtidaiyah. Na’-kana’ bine’an epatoro’ ka sengko’ bila tang guru parappa’na meyos kaonjangan kantha malem sateya. Guruna tadha’, kabadha’an langgar aoba enger. Sengko’ laju kaburu ka adan Esa’, ma’ lekkas mole.

***

”Assalamualaikum,” ngoca’ salam ce’ ranyengnga. Ropana badha oba’ amaen.

”Panjenengngan?” Sengko’ nyapa.

Marena asalaman, sengko’ entar ka emma’ e dhapor se akella aeng, agabaya kobi. Ropana emma’ macco berras apa, edha’arana paleng. Sengko’ nolonge ma’ lekkas mare. Tako’ oba’ dungkap gubar.

***

”Badha apa onggu tayya oba’ ma’ entar dha’enja?” ate terros atanya, amarga ta’ nemmo jawaban se paste. Oba’ ta’ biyasana amaen mon ta’ keng badha parlo.

”Senga’ nyellak temmo, polana sengko’ la para’ lulusan?” ate paggun acaca karebba dibi’ daddi ta’ nyeddhana tedhung. Pekkeran terros ajalan. Ate arassa ta’ tennang.

Dhu......

Ate dhal-geddhul.

Baramma mon nasibba ca-kanca katebanan ka sengko’ keya? Ta’ bisa nerrossagi asakola. Mon aba’ epaksa akabin, tantona berra’ ate kaangguy narema.

***

Dhari kellas ennem ibtidaiyah, sengko’ abakalan ban ka’ Junaidi, pottrana oba’, taretanna emma’ se wa’-towaan. Eppa’ ta’ abu-dhabu apa, mo-temmo badha oreng ater jajan ja’ ca’na sengko’ la andhi’ bakal.

E settong malem, pareppa’na dhateng ngaji, tao-tao e bengko bannya’ tamoy. Ban-gibanna acem-macem. Angguy sagenna’na. Berras tompang gula kobi, kocor, geddhang, kalembin, ban palotan koneng. Sajjegga narema jajan jareya sengko’ abakalan.

Dhalemanna bakto se para’ pa’taon kantos sateya sengko’ andhi’ kabiyasa’an anyar, se ta’ biyasa elakone gi’ sabellunna abakal. Atoran se awajibbagi sengko’ amaen ka mattowa. Atoran se tadha’ bukuna. E sabban bakto jareya, eppa’ paste nyambelli ajam. Maske abisan ban taretanna dibi’, tape ja’ la nyamana tengka paggun etekkane tako’ nyalenda polana ta’ noro’ kappra.

Emolae dhari tanggal 12 Molod. Bulan se kapeng tello’ menorot bitongan oreng Madura. Sengko’ ngerem ngeba nase’ ban palotan. Bariya keya bala tangga, padha ala-ola. Kaangguy nyalameddi babbarrepon Kanjeng Nabi. Biasana margasare ngoca’ molodan tabana malem dhubellasan. Marena magrib oreng-oreng akompol e masegit maca salawadan.

Dila powasa’an, tello kale sengko’ amaen dhalem sabulan. Dhi-budhina bulan Rebba otaba se ekoca’ malem tatampan. E baktona oreng Islam buru amola’a ngalakone parenta, nyegga aba’na dhari pelka’ ban lapar, ban sakabbiyanna kalakowan se elanglang.

Maso’ tanggal 21 amaen pole. Malem salekoran. Ta’ ambu gan jadhiya. Dhapa’ ka tanggal 27, malem pettolekoran. Keng se egiba palotan malolo. Dila amet moleya, sengko’ pas eberri’ pesse.

Teppa’ malem 29 oba’ biyasana ka bengko keya, ater tolo. Essena berras pettra ban kalambi se eangguya tellasan.

Tellasan laen pole. Bidana, sengko’ ekabareng ka la-balana. Ngeba jajan. Sabban roma se entare aberri’ pesse kabbi.

Omor atamba. Pekkeran noro aoba. Sengko’ molae ta’ senneng. Bida ban lamba’ dila esoro amaen pas laju mangkat. Sateya osa gigiri gallu. Ban emma’ se kodu ngater. Mon ta’ nga’ jareya, sengko’ ta’ kera amaen onggu.

Ongguna sengko’ terro kose burunga. Tape ta’ tao baramma carana. Mon sengko’ menta burung kadha’ tantona reng towa bakal juba’ nyama. Sengko’ partaja, mesalla, banne judhuna paggun badha jalan kaangguy apesa.

***

Teppa’ onggu apa se mata’nyaman ka pekker bari’ mola. Oreng-oreng la padha tao. Tanggal 21 Sawal, katantowan se ta’ bisa eoba. Ropana eppa’ ban emma’ la mare ngongone’e. Menta tolong ka la-bala sopaja dhateng bila dhapa’ ka parlona sengko’. Tantona sengko’ paggun tao keya maske eppa’ tabana ema’ ta’ abala pa-apa.

Apa iya, sakabbiyanna na’-kana’ bine’ edhiya nasibba etoles padha, kodu akabin dha-ngodha?

Bila kabiyasa’an reya bisa eoba?

Pola gi’ ngantos sengko’ ban ca-kanca daddi reng towa?

Molae ngarte ja’ urusan judhu badha se ngator. Ta’ osa maksa na’-kana’ pole. Ta’ parlo kabater ana’ ta’ andhi’ lake.

***

Etos-antos tadha’ eantos. Kapotosanna eppa’ ta’ kera bisa etola’. Sateya sengko’ pasra. Moga Pangeran aparenga jalan se samporna maske ta’ bisa asakola. Sakabbiyanna pangara ban pangaterro cokop esempen e dhalem dhadha. Amarga pengaro la ta’ padha. Mandar bisa’a ate sabbar narema.

Bangkal, 25 September 2012

*)Mahasiswa STKIP PGRI Sumenep.

Epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 2 Oktober 2016 otaba e Abakalan.