Minggu, 06 Maret 2016

Kadadak



CARPAN ABD. RAHEM*

E SETTONG are, ta-pata ban-aban laggu. Panassa are acora’ nombak ka cethak. Reng-oreng buru paleman ngare’ rebba dhari saba. Tera’na are akadi maseppe e sakobengnga Kampong Neggara. Reng-oreng coma ekapereng saleng sambidi panyapa. Sakadar apangapora otaba ngare’ rebba. Angen akadi gu’-ganggu’ nyerrop ka’-bungka’an. Rebba lalang pera’ sakone’ akete’ ecapo’ serrop angen, lon-laonan. Tape paggun ekarassa panas.
Kasebbut Ajji Lukman, se paggun ta’ paleman maske garunjuna ampon possa’ bi’ rebba. Ajji Lukman paggun agu-longgu e barung, tengnga saba. Caddhangnga esaba’ e sangger. Rasoganna ebukka’ pas ekabadhi keppay. Sakejja’aggi’ Ajji Lukman makalowar pa’-lopa’. Papir epeset, eberri’ bako pas eposel. Roko’ etonoi, esergu’ sambi pay-keppayan.
Ajji Lukman akaton ngalamon ngoladi ka sakobengnga salowassa saba. Kadhang Ajji Lukman kapereng ngejung, sowarana lere.
”Ngereng palemana, Ba’ Ajji,” Morakib nyapa Ajji Lukman.

”Maddha, Cong, bula gi’ so-ngaso neko,” Ajji Lukman nyambidi. Sambi nganggit paparegan asella kejung, Ajji Lukman gi’ terros agu’-ganggu’ nyergu’ roko’na. Sakejja’aggi’ ekera kasona elang, Ajji Lukman masang rasogan, nyongguy garunju, pas terros paleman.
***
E pangkeng, Durahman ampon ngantos Ajji Lukman se ngare’ ka saba. Sambi dhung-tedhungan, Durahman ngantos rabuna Oba’ Ajji Lukman. Sambi nyongguy garunju, Ajji Lukman laju nojju ka kandhang, nyaba’ rebba. ”Dika gella’ pon, Le’ Towan?”  Ajji Lukman nyapa Rahman.
”Gella’ ampon, Mak Towan,” Durahman nyaot.
”Antos sakejja’, bula mandhiya sakale. Gadhiya notta’ kobi, gella’ embugga agabay sabellunna bula mangkat ka saba,” Ajji Lukman nerrosagi.
Durahman ta’ nyaot nandha’agi manot. Sambi adha’ar kobi, Durahman ngantos Ajji Lukman. Sakejja’aggi’ Ajji Lukman nyalame Rahman.
”Bula sape etabar ballung juta, Le’,” Ajji Lukman ngabidi cator, sambi masepa’ songko’ cellengnga tor masang kanceng rasoganna se abarna pote.
”Sapa se nabar, Mak Towan? Mon ta’ ce’ butona ka obang dinggal ja’ juwal, Mak. Ango’an obu pasampe’ abudhu’,” Durahman nyambidi.
”Ta’ ganekona, kacongnga garowa se badha e pondhuk buto pesse bannya’. Para’ ujiyan ca’na,” ca’epon Ajji Lukman.
Mat Sa’i, pottra sareyangnga Ajji Lukman ampon langkong lema taon mondhuk ka Bangkalan. Sakejja’aggi’ bakal ngadhebbi ujian, nandha’agi bakal lulus madrasa.
”Dika ta’ nemmo nape pole, Le’. Embugga adha’, entar lalabat,” ca’epon Ajji Lukman sambi maso’ ka dhalem compo’na. Saamponna kalowar, Ajji Lukman neggu’ barang lanjang ra-kera dhucengkang. Barang paneka ebungkos dalubang celleng. Sakone’ dhari barang gapaneka ekarassa ro’om malathe.
E Kampong Neggara paneka, Ajji Lukman pajat kalonta gadhuwan gagaman se cokop mapan. Sadaja oreng, ponapa pole se pajat ampon seppo oneng. Gagaman gella’ aropa’agi sangkolan dhari Ju’ Pasar, seppona Ajji Lukman. Ekakabar jugan, posaka gella’ tao badha se akarep ngobangana’a kalaban tabaran lema bellas juta.
Ajji Lukman e Kampong Neggara paneka jugan kalonta menangka panotan. Salaen sogi, parjuga amarga badanna teggep, songot merrong. Ajji Lukman jugan sanget darma. Lebur ka tatangga tor ta’ tao ekakabar atengka sala.
Manabi reng-oreng gadhuwan hajadan, paste se ekagabay ponjugan rembak ka’dhinto Ajji Lukman. Manabi badha kakorangan, misalla obang, Ajji Lukman laju apareng bantowan. Dhari sepat-sepat gapaneka, Ajji Lukman ekasengkae.
Ka’dhinto akadi langka’ sareng kodhungnga. Rajina, Ajji Nawati jugan kalonta oreng bine’ se darma, raddin, tor atoro’ oca’ dha’ ka rakana. Sambi mokka’ bundu’na barang gella’, Ajji Lukman, mator.
”Bula matoro’a posaka neko ka dika, Le’ Towan,” ca’epon Ajji Lukman. Durahman semmo takerjat nangale posaka kerres ellok tello’.
”Dha’ramma, Mak Towan, ampon ja’ ka kaula,” Durahman semmo nola’.
”Ta’ anape, Le’. Poko’ posaka neko rabat, dika ta’ usa tako’. Me’ pola adulluwan bula dhapa’ ka omor,” ca’epon Ajji Lukman. Posaka pas eparengngagi ka Rahman. Robana Durahman sabatara laju pocet tor bingong. Tanangnga ngetek se narema posaka.
”Tape, ja’ sampe’ loppa dika, Le’, sabban malem Juma’at neko sonson. E budhi are, posaka neko bagiyagi bila kacong bula se sareyang, Mat Sa’i, pon dibasa. Pateppa’ e malem Juma’at manes, dha’ budhi pokol dhubellas,” caepon Ajji Lukman.
”Enggi, Mak Towan,” Durahman sambi aonggu’.
”Sabellunna posaka neko etarema, ja’ loppa keya Mat Sa’i dudus kalaban aeng petto’ somber ecampor kembang petto’ ropa ban barna, maca salawat sabellas kale ja’ anyaba. Pas panyettong ka Se Settong sambi karettekkagi e atena, tadha’ kabasa angeng Allah Se Maha Ontong,” ce’ mantebba Ajji Lukman se apareng oneng.
”Tadha’ pole se esangkolagina bula ka na’ poto. Sakeng pangarep posaka neko ta’ gaggar ka oreng laen. Senga’ gi Le’ Towan, posaka neko ja’ sampe’ eangguy kalaban sombung, ojup, nape pole eangguy e jalan se lopot. Amarga, posaka neko pajat pon toronan molae dhari juju’ bula se andhi’ jajuluk Ju’ Pasar ban posaka neko badha se noguwi.”
”Malathe Sato’or nyamana posaka neko. Jennengngan Karaton Songennep, dhari Pangeran Banuwaju. E settong bakto, posaka neko elang ta’ kalaban sabab. Tape alhamdulillah bisa abali saamponna ekodhang kalaban Sorat Kulhu.”
***
Are Kemmis, para’ sorop are, Durahman mangkat ka saba ngare’ rebba. Garunjuna gi’ ta’ possa’. Dhari lao’ Syamsuni berka’ pang-takarpang sambi lok-ologan. Durahman tababeggen asella takerjat. Ta’ biyasana aba’na sampe’ esosol.
”Pa’, Pa’ duli paleman, Pa’,” ca’epon Syamsuni tapegga.
”Badha nape, Na’?” Durahman satengnga mancella’.
”Oba’, Pa’, Oba’ Ajji, Pa’,” Syamsuni ngap-engngaban.
”Anape oba’na, Cong?” Durahman bingong.
”Oba’ Ajji Lukman adha’ omor, Pa’,” Syamsuni nyarembeng aeng mata. Ta’ bannya’ dhabu tor ta’ atanya pole, Durahman berka’ paleman. Sadha’na ebuwang, garunjuna edina.
Saamponna tanduk ka compo’na Ajji Lukman, eka’dhissa’ ampon bannya’ oreng. Berruy tor cerreng kene’ raja laju salsal. Bibbi’ Nor kalengnger. Bala tangga badha se ngaji. Badha jugan se nanges sambi aberruy. Sabagiyan pole aladin Bi’ Nor se taselep.
”Sa’i, mole Cong, dika ekaposang eppa’na, Na’,” Bi’ Nor na-kalana enga’. Tape adhabu posang, sambi acerreng, sambi aronda, akadi oreng kasosoban jin. Sakejja’aggi’ kalengnger pole. Tanangnga bine’an badha se neggu’i. Badha se ngosabi bun-embunanna Bi’ Nor kalaban aeng. Badha jugan e seddi’na se sambi adikker.
”Dika kadadak eppa’na. Ja’ dhatengnga saba dika laju mandhi,” Bi’ Nor acaca saromban. Nalekana enga’ pas kalengnger pole.
Inna lillahi wa inna ilaihi raji’un, sampeyan ongguna gella’ rowa amet ka kaula, Mak Towan?” Durahman akarettek dhalem atena sambi nanges.
”Ganeka oba’ kadadak ca’na, Pa’. Ca’epon Bibbi’, sapalemanna Sampeyan, oba’ aserro ngaronyo tor maranga’ badanna,” ca’epon Syamsuni ka eppa’na.
”Neko nyamana pon napa’ ka baktona seda. Syamsuni, jalan dika ka pondhuk, Na’, kone’e Mat Sa’i,” Durahman sambi nanges ruk-derrugan.
”Enggi, Pa’,” jawabba Syamsuni jugan sambi nanges.
***
Saamponna lempas dhari pa’ polo arena Ajji Lukman, Durahman entar ka compo’na Mat Sa’i. Ta-pata pokol sapolo malem. Durahman epanggi’i sareng Mat Sa’i. Bibbi’ Nor ampon asaren. Kabadha’an ampon seppe. Ta’ ekaedhing sowarana oreng sakale. Coma enger kalaban monyena balang, jangkrek, tor keban laenna.
E pangkeng Durahman sareng Mat Sa’i tor-catoran. Acator molae dhari bab saba, sape, cator Mat Sa’i se gi’ badha e pondhuk, sampe’ napa’ ka careta bab Ajji Lukman se seda’a. Bakto acareta Ajji Lukman ka’dhinto, cekcek laju amonyeyan. Bakto ampon napa’ ra-kera pokol satengnga settong malem.
”Bula madhapa’a manat dhari jennat eppa’na dika, Cong,” ca’epon Rahman.
”Ngereng dhabu, Paman, manat ponapa ka’dhinto?”
Durahman langsung makalowar barang lanjang. Ra-kera dhucengkang. Abundu’ kaen celleng. ”Neko bula narema dhari eppa’na dika, Cong, ta’ napa’ saare sabelunna jennat seda. Pajat baseyatta soro bagi ka dika,” ca’epon Rahman. Mat Sa’i laju nanges sasegunan nangale barang gapaneka. Amarga enga’ dha’ eppa’na.
”Maddha dika ka taneyan,” ca’epon Durahman.
Tengnga malem, lempas dhari pokol settong, e sakobengnga ka’dhinto tadha’ oreng laen pole. Coma Durahman sareng Mat Sa’i. E taneyan, Mat Sa’i alonggu asela ngadhep ka bara’. Sadaja kaparlowan se ampon ebaseyattagi sareng jennat Ajji Lukman ampon eparanta. Akadi mennyan, aeng petto’ somber sagenthong kene’ se ecampor sareng kembang pettong ropa ban barna.
Saamponna ngobbar mennyan, bibirra Durahman mo’-kemo’an, badha se ebaca. Salastarena ka’dhinto, Mat Sa’i laju edudus. ”Neko’, Cong, sangkolan dhari eppa’na dika. Sanonto epanapa’a ban bula. Dhabuna eppa’na dika, posaka neko nyamana Malathe Sato’or, jenengngan Karaton Songenep dhari Pangeran Banuwaju.”
Tanangnga Durahman baktona magi ngetter. Tanangnga Mat Sa’i jugan ngetter. ”Dhabuna eppa’na jugan, posaka neko ja’ sampe’ eangguy kalaban sombung, ojup, nape pole eangguy e jalan se lopot. Amarga, posaka neko pajat pon toronan molae dhari juju’na se jajuluk Ju’ Pasar. Ban posaka neko badha se noguwi. Misalla posaka neko elang marga loppa otaba marga sabab laen, dika cokop maca Kulhu tello kale. Pas olok malathe sato’or, insya Allah posaka neko bakal abali pole,” Mat Sa’i coma aonggu’.
Bakto atamba malem. Ajam pon molae akongko’ nandha’agi para’ Sobbu. Mano’ tharas amonyeyan, asepsap e sakobengnga. Cekcek laju ramme. Durahman pas amet paleman. (*)

*Katowana Komunitas Jurnalis Sumenep (KJS)

Carpan eattas epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 6 Maret 2016.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Guru Tolang

Carpan Irwan Effendi* E soro p are, Ali alan-jalan d h a’ bal a tatangga se ta’ jau d h ari romana. Nyambung silaturah im tor mae...