CARPAN ABD. RAHEM*
E SETTONG are, ta-pata ban-aban laggu. Panassa
are acora’ nombak ka cethak. Reng-oreng buru paleman ngare’ rebba dhari saba.
Tera’na are akadi maseppe e sakobengnga Kampong Neggara. Reng-oreng coma
ekapereng saleng sambidi panyapa. Sakadar apangapora otaba ngare’ rebba.
Angen akadi gu’-ganggu’ nyerrop ka’-bungka’an. Rebba lalang pera’ sakone’
akete’ ecapo’ serrop angen, lon-laonan. Tape paggun ekarassa panas.
Kasebbut Ajji
Lukman, se paggun ta’ paleman maske garunjuna ampon possa’ bi’ rebba. Ajji
Lukman paggun agu-longgu e barung, tengnga saba. Caddhangnga esaba’ e sangger.
Rasoganna ebukka’ pas ekabadhi keppay. Sakejja’aggi’ Ajji Lukman makalowar pa’-lopa’.
Papir epeset, eberri’ bako pas
eposel. Roko’ etonoi, esergu’ sambi pay-keppayan.
Ajji Lukman akaton
ngalamon ngoladi ka sakobengnga salowassa saba. Kadhang Ajji Lukman kapereng
ngejung, sowarana lere.
”Ngereng
palemana, Ba’ Ajji,” Morakib nyapa Ajji Lukman.
”Maddha, Cong,
bula gi’ so-ngaso neko,” Ajji Lukman nyambidi. Sambi nganggit paparegan asella
kejung, Ajji Lukman gi’ terros agu’-ganggu’ nyergu’ roko’na. Sakejja’aggi’ ekera
kasona elang, Ajji Lukman masang
rasogan, nyongguy garunju, pas terros paleman.
***
E pangkeng, Durahman
ampon ngantos Ajji Lukman se ngare’ ka saba. Sambi dhung-tedhungan, Durahman ngantos
rabuna Oba’ Ajji Lukman. Sambi nyongguy garunju, Ajji Lukman laju nojju ka kandhang,
nyaba’ rebba. ”Dika gella’ pon, Le’ Towan?” Ajji Lukman nyapa Rahman.
”Gella’ ampon, Mak
Towan,” Durahman nyaot.
”Antos sakejja’,
bula mandhiya sakale. Gadhiya notta’ kobi, gella’ embugga agabay
sabellunna bula mangkat ka saba,” Ajji Lukman nerrosagi.
Durahman ta’
nyaot nandha’agi manot. Sambi adha’ar kobi, Durahman ngantos Ajji Lukman.
Sakejja’aggi’ Ajji Lukman nyalame Rahman.
”Bula sape
etabar ballung juta, Le’,” Ajji Lukman ngabidi cator, sambi masepa’ songko’
cellengnga tor masang kanceng rasoganna se abarna pote.
”Sapa se nabar,
Mak Towan? Mon ta’ ce’ butona ka obang dinggal ja’ juwal, Mak. Ango’an obu pasampe’
abudhu’,” Durahman nyambidi.
”Ta’ ganekona,
kacongnga garowa se badha e pondhuk buto pesse bannya’. Para’ ujiyan ca’na,”
ca’epon Ajji Lukman.
Mat Sa’i, pottra
sareyangnga Ajji Lukman ampon langkong lema taon mondhuk ka Bangkalan.
Sakejja’aggi’ bakal ngadhebbi ujian, nandha’agi bakal lulus madrasa.
”Dika ta’ nemmo
nape pole, Le’. Embugga adha’, entar lalabat,” ca’epon Ajji Lukman sambi maso’ ka
dhalem compo’na. Saamponna kalowar, Ajji Lukman neggu’ barang lanjang ra-kera dhucengkang.
Barang paneka ebungkos dalubang celleng. Sakone’ dhari barang gapaneka ekarassa
ro’om malathe.
E Kampong Neggara
paneka, Ajji Lukman pajat kalonta gadhuwan gagaman se cokop mapan. Sadaja oreng,
ponapa pole se pajat ampon seppo oneng. Gagaman gella’ aropa’agi sangkolan
dhari Ju’ Pasar, seppona Ajji Lukman. Ekakabar jugan, posaka gella’ tao badha se akarep ngobangana’a kalaban tabaran
lema bellas juta.
Ajji Lukman e Kampong
Neggara paneka jugan kalonta menangka panotan. Salaen sogi, parjuga amarga
badanna teggep, songot merrong. Ajji Lukman jugan sanget darma. Lebur ka tatangga
tor ta’ tao ekakabar atengka sala.
Manabi reng-oreng
gadhuwan hajadan, paste se ekagabay ponjugan rembak ka’dhinto Ajji Lukman. Manabi
badha kakorangan, misalla obang, Ajji Lukman laju apareng bantowan. Dhari
sepat-sepat gapaneka, Ajji Lukman ekasengkae.
Ka’dhinto akadi
langka’ sareng kodhungnga. Rajina, Ajji Nawati jugan kalonta oreng bine’
se darma, raddin, tor atoro’ oca’ dha’ ka rakana. Sambi mokka’ bundu’na barang
gella’, Ajji Lukman, mator.
”Bula matoro’a
posaka neko ka dika, Le’ Towan,” ca’epon Ajji Lukman. Durahman semmo takerjat
nangale posaka kerres ellok tello’.
”Dha’ramma, Mak
Towan, ampon ja’ ka kaula,” Durahman semmo nola’.
”Ta’ anape, Le’.
Poko’ posaka neko rabat, dika ta’ usa tako’. Me’ pola adulluwan bula dhapa’ ka
omor,” ca’epon Ajji Lukman. Posaka pas eparengngagi ka Rahman. Robana Durahman sabatara
laju pocet tor bingong. Tanangnga ngetek se narema posaka.
”Tape, ja’ sampe’
loppa dika, Le’, sabban malem Juma’at neko sonson. E budhi are, posaka neko
bagiyagi bila kacong bula se sareyang, Mat Sa’i, pon dibasa. Pateppa’ e malem
Juma’at manes, dha’ budhi pokol dhubellas,” caepon Ajji Lukman.
”Enggi, Mak Towan,”
Durahman sambi aonggu’.
”Sabellunna
posaka neko etarema, ja’ loppa keya Mat Sa’i dudus kalaban aeng petto’ somber ecampor
kembang petto’ ropa ban barna, maca salawat sabellas kale ja’ anyaba. Pas panyettong ka Se Settong sambi
karettekkagi e atena, tadha’ kabasa angeng Allah Se Maha Ontong,” ce’ mantebba
Ajji Lukman se apareng oneng.
”Tadha’ pole se
esangkolagina bula ka na’ poto. Sakeng pangarep posaka neko ta’ gaggar ka
oreng laen. Senga’ gi Le’ Towan, posaka neko ja’ sampe’ eangguy kalaban
sombung, ojup, nape pole eangguy e jalan se lopot. Amarga, posaka neko pajat
pon toronan molae dhari juju’ bula se andhi’ jajuluk Ju’ Pasar ban posaka neko
badha se noguwi.”
”Malathe Sato’or
nyamana posaka neko. Jennengngan Karaton Songennep, dhari Pangeran Banuwaju. E settong
bakto, posaka neko elang ta’ kalaban sabab. Tape alhamdulillah bisa abali saamponna ekodhang kalaban Sorat Kulhu.”
***
Are Kemmis,
para’ sorop are, Durahman mangkat ka saba ngare’ rebba. Garunjuna gi’ ta’
possa’. Dhari lao’ Syamsuni berka’ pang-takarpang sambi lok-ologan. Durahman
tababeggen asella takerjat. Ta’ biyasana aba’na sampe’ esosol.
”Pa’, Pa’ duli
paleman, Pa’,” ca’epon Syamsuni tapegga.
”Badha nape, Na’?”
Durahman satengnga mancella’.
”Oba’, Pa’, Oba’
Ajji, Pa’,” Syamsuni ngap-engngaban.
”Anape oba’na, Cong?”
Durahman bingong.
”Oba’ Ajji
Lukman adha’ omor, Pa’,” Syamsuni nyarembeng aeng mata. Ta’ bannya’ dhabu tor
ta’ atanya pole, Durahman berka’ paleman. Sadha’na ebuwang, garunjuna edina.
Saamponna tanduk
ka compo’na Ajji Lukman, eka’dhissa’ ampon bannya’ oreng. Berruy tor cerreng
kene’ raja laju salsal. Bibbi’ Nor kalengnger. Bala tangga badha se ngaji. Badha
jugan se nanges sambi aberruy. Sabagiyan pole aladin Bi’ Nor se taselep.
”Sa’i, mole Cong,
dika ekaposang eppa’na, Na’,” Bi’ Nor na-kalana enga’. Tape adhabu
posang, sambi acerreng, sambi aronda, akadi oreng kasosoban jin. Sakejja’aggi’
kalengnger pole. Tanangnga bine’an badha se neggu’i. Badha se ngosabi
bun-embunanna Bi’ Nor kalaban aeng. Badha jugan e seddi’na se sambi
adikker.
”Dika kadadak eppa’na. Ja’
dhatengnga saba dika laju mandhi,” Bi’ Nor acaca saromban. Nalekana enga’ pas
kalengnger pole.
”Inna lillahi wa inna ilaihi raji’un, sampeyan
ongguna gella’ rowa amet ka kaula, Mak Towan?” Durahman akarettek dhalem atena sambi
nanges.
”Ganeka oba’
kadadak ca’na, Pa’. Ca’epon Bibbi’, sapalemanna Sampeyan, oba’ aserro ngaronyo tor
maranga’ badanna,” ca’epon Syamsuni ka eppa’na.
”Neko nyamana
pon napa’ ka baktona seda. Syamsuni, jalan dika ka pondhuk, Na’, kone’e Mat Sa’i,”
Durahman sambi nanges ruk-derrugan.
”Enggi, Pa’,” jawabba
Syamsuni jugan sambi nanges.
***
Saamponna lempas
dhari pa’ polo arena Ajji Lukman, Durahman entar ka compo’na Mat Sa’i. Ta-pata
pokol sapolo malem. Durahman epanggi’i sareng Mat Sa’i. Bibbi’ Nor ampon
asaren. Kabadha’an ampon seppe. Ta’ ekaedhing sowarana oreng sakale. Coma
enger kalaban monyena balang, jangkrek, tor keban laenna.
E pangkeng
Durahman sareng Mat Sa’i tor-catoran. Acator molae dhari bab saba, sape,
cator Mat Sa’i se gi’ badha e pondhuk, sampe’ napa’ ka careta bab Ajji Lukman
se seda’a. Bakto acareta Ajji Lukman
ka’dhinto, cekcek laju amonyeyan. Bakto ampon napa’ ra-kera pokol satengnga
settong malem.
”Bula madhapa’a
manat dhari jennat eppa’na dika, Cong,” ca’epon Rahman.
”Ngereng dhabu,
Paman, manat ponapa ka’dhinto?”
Durahman
langsung makalowar barang lanjang. Ra-kera dhucengkang. Abundu’ kaen
celleng. ”Neko bula narema dhari eppa’na dika, Cong, ta’ napa’ saare sabelunna
jennat seda. Pajat baseyatta soro bagi ka dika,” ca’epon Rahman. Mat Sa’i laju
nanges sasegunan nangale barang gapaneka. Amarga enga’ dha’ eppa’na.
”Maddha dika ka
taneyan,” ca’epon Durahman.
Tengnga malem,
lempas dhari pokol settong, e sakobengnga ka’dhinto tadha’ oreng laen pole. Coma
Durahman sareng Mat Sa’i. E taneyan, Mat Sa’i alonggu asela ngadhep ka bara’.
Sadaja kaparlowan se ampon ebaseyattagi sareng jennat Ajji Lukman ampon eparanta. Akadi
mennyan, aeng petto’ somber sagenthong kene’ se ecampor sareng kembang pettong ropa
ban barna.
Saamponna ngobbar
mennyan, bibirra Durahman mo’-kemo’an, badha se ebaca. Salastarena ka’dhinto,
Mat Sa’i laju edudus. ”Neko’, Cong, sangkolan dhari eppa’na dika. Sanonto
epanapa’a ban bula. Dhabuna eppa’na dika, posaka neko nyamana Malathe Sato’or,
jenengngan Karaton Songenep dhari Pangeran Banuwaju.”
Tanangnga
Durahman baktona magi ngetter. Tanangnga Mat Sa’i jugan ngetter. ”Dhabuna eppa’na
jugan, posaka neko ja’ sampe’ eangguy kalaban sombung, ojup, nape pole eangguy
e jalan se lopot. Amarga, posaka neko pajat pon toronan molae dhari juju’na se
jajuluk Ju’ Pasar. Ban posaka neko badha se noguwi. Misalla posaka neko elang
marga loppa otaba marga sabab laen, dika cokop maca Kulhu tello kale. Pas olok
malathe sato’or, insya Allah posaka
neko bakal abali pole,” Mat Sa’i coma aonggu’.
Bakto atamba
malem. Ajam pon molae akongko’ nandha’agi para’ Sobbu. Mano’ tharas
amonyeyan, asepsap e sakobengnga. Cekcek laju ramme. Durahman pas amet paleman.
(*)
*Katowana Komunitas Jurnalis Sumenep (KJS)
Carpan eattas epetthek dhari Jawa Pos Radar Madura (JPRM) eccaban Ahad, 6 Maret 2016.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar