Carpan M. Toyu Aradana
KAKAPPER ganeko arassa ce’ kerrongnga nengga’ ka kembang-kembang se ana-barna, mera,
pote, mera ngodha, ban barna-barna se laen. Kerrong
nengga’ ka ca’-ranca’ kene’. Kerrong
atong-galattong e ca’-ranca’. Kerrong
ka bau-bauna berrem. Kerrong dha’ om-ro’omma pao se gaggar gi’
laggu. Ban kerrong dha’ ro’omma dhaunan se gi’
possa’ kalaban ebbunna. Arassa ngamorneng
dhalem pangabasanna.
Sanonto pera’
katon jang-bajangan ajer-kejjerran. Padhana
aeng se bak-ngalembak dhalem pangabasanna. Sanonto pon ta’ nemmo nyapcabba aeng
dhari dhaun-dhaun. Pon ta’ bu’-rembu’an
aeng ebbun se bakal nyapcap gaggar ka
tana.
Kakapper ganeko tacengnga’
nengngale dhaun koneng dhalem kebbungan aeng ojan se derres sabban arena.
Dhalem pekkerra, dhaun ganeko koduna gapo, ngamennyor, ban
ta’ ngas-marangas karana
kakorangan aeng. Ta’ ekarassa
aeng mata dibi’ ngalepek posang gaggara dha’ emma.
E bakto ganeko kakapper nengga’ e settong
besse. Sokona arassa galiya’ ta’ nyaman. Arassa
nongko’ ta’ sepa’ kalaban kennengnganna. Kakapper ganeko nga’-lenga’an. Posang
dhalem kapanasan. Akaton pon ta’ nemmo
pamoleyan. Anya-tanya dha’ aba’na dibi’, e dhimma
asalla, moleya dha’emma.
Nape tana gi’
bakal narema se pon rangrang sarpa dhaunna, se
pon rangrang co’-bucco’na gadebbung. Rassana
ta’ nemmo kanyamanan pamoleyan mon ta’ areng-bareng kalaban kerrengnga dhaun se
abaliya ka tana kalaban agiba badhek. Otaba
ta’ bakal nemmo kacellebban mon ta’ nemmo gadebbung bucco’, se
ca’-leca’ ganeko daddi bungkos dhalem tana.
Kakapper ganeko
terro ngabberra pole. Terro ja’-ngaja’a ngalleya dha’
kennengngan se laen. Se kerana pendha nyaman kalaban angen ngalesser, se un-dhaunna bisa kenneng
ekagabay pangaoban ban agabay bengkona tanongker. Kare sossana mon
tanongker-tonongkerra bakal ta’ nemmo dhaun biru, otaba ta’ nemmo dhaunna
geddhang, ta’ nemmo ka’-bungka’an se
bakal macellep e bakto tanongker atapa.
Kakapper ganeko
terro ngalleya dha’ kennengngan se badha
kembang kalaban bannya’ barnana. Kembang
se ngembang kalaban sajjana dibi’. Banne kembang se esajja lekkas mekkar. Kembang
se’etaburi beddha’. Otaba bungka’an se koduna raja. Tape
epaksa daddi penthed. Karana mo’-ramo’na ta’
epalengker-lengker dhalem settong kennengngan,
se ramo’na ta’ nemmo kakanan kalaban samporna. Karana bakal adaddiyagi
un-dhaunna bakal kene’ ban ta’ lebar. Bakal adaddiyagi sossa bila ekagabaya
sapo’ dhalem atapana tanongker.
Napepole pon
apangrasa, e kennengnganna se sanonto, kakapper
ganeko ta’ nemmo angen se nyaman. Angenna
agasekan raja, ngatalbes, karana sakone’na ka’-bungka’an, aba’na gasek tagiba
kalaban angen se raja.
Kakapper ganeko bakal
abalangaja ngabber dha’ kennengngan se nyaman
kalaban bannya’ ka’-bungka’an. Tape dha’emma. Pekkeranna kakapper ganeko
apeddel dibi’ nyare kennengngan. Kakapper ganeko nyoba’ ngalle
dhari besse dha’ besse se laen.
Nyoba’ ngalle
pole dha’ ranca’ se pon arpo’. Ranca’ ganeko pon
ta’ kellara egalattonge kakapper. Dhari
ranca’ ganeko ngalle pole ka se jang attasan,
malle nengngale dha’ pan-parampan kennengngan. Tape gi’ katotoban geddhung se
tenggi. Kakapper ganeko alonca’ ka ranca’ se jang attasan sampe’ para’ ka
konco’na. Konco’na ka’-bungka’an ganeko not-mennodan. E bakto
ganeko buru arassae nyamanna aonjan e bungka’an. Settong langngo se pon abit
ta’ erassae aba’na.
Dhari bungka’an ganeko kakapper nengngale alas raja se e attasanna badha okos-okos potena ba’-ngalemba’ se egiba angen. Alas
kalaban okos se ngamennyor e attasanna
makagagettennan pekkeran kakapper. Aba’na
agalubuk dhari sakeng terrona dhapa’a ka
kennengngan ganeko. Kalaban abalangaja, kakapper ganeko ngabber dhari settong
bungka’an ka bungka’an se laen. Kadhang nengga’ e settong bengko se tenggi.
Alas ganeko
sajan eentare ekarassa
sajan jau dhari pangabasanna. Dhalem badanna pello pon agalibiran. Panas pon
padha badha. Aba’na akaton posang e tera’na. Pellona se ngalembak posang keya
ta’ nemmo pagiliyan. Tape kalaban sajjana se
kerrong dha’ pan-barampan barnana kembang, bungka’an se adhaun
biru ngamennyor ganeko maksa aba’na kaangguy terros ngabber alaban kangellagan
se pon galgal dhalem dhadhana.
Ta’ bannya’
abi’na kerbayanna kalembang, kakapper ganeko pon arassae ro’omma bang-kembang
se nyareddhem,
ro’omma kajuwan se epadaddi kaju pamassa’an, kajuwan se gellem daddi abu lebat
rabagga apoy. Kajuwan-kajuwan cara ganeko pon abit ta’ etengngale kakapper
ganeko.
Kakapper ganeko
pas nengga’ dha’ kajuwan se mereng. ”Paleng
kajuwan reya katondhu, saengga masempe
badanna dha’ kajuwan se laen.” Karettegga kakapper. Kos-okossa paggun
aba’-salemba’ kalaban angenna. Kakapper ganeko pas ngabber ka ka’-bungka’an se
laen se pon lendhi keya, se akaton pon padha
katondhuna. Dhari settong bungka’an ka bungka’an se laen, kakapper ganeko
arassae settong pangabberran se ta’ perna etemmowi sabellunna,
rassa kerrong ka bang-kembang pon etemmowi e co’-konco’na
bungka’an se pon pe-maleppe dhaunna, se pon dhi-lendhi bungkana.
”Kajuwan
sanonto bannya’ se lempo, mereng-mereng kassannagi, saleng nyandhar. Badha
se nyandhar ka bengkowan. Jagana pon lesso se odhi’a. Padhana
manossana. Pon ta’ nyaman kabasana.” Kakapper ngedhing
sowara dhalem lembana. Tape ta’ etengngale se ngoca’. Kakapper ngedhing
monyena kata’ se dung-seldungan, gung-algungan, ban
gung-agungan.
Ngedhing
sowarana kata’ se rampa, kakapper ganeko aromasa pera’ esambut kadhatengnganna
kalaban nye-monyeyan. Salaen sowara kata’ dhari penggir saba se ce’ ranyengnga,
ekaedhing keya sowarana mano’ se nye-nyanyeyan
ban nye-enyeyan. Akaton badha se ekece. Badha se kompolan
rengnge’ se abung-garibbung sambi ngabber. Akaton badha se erebbu’. Arebbu’
angen.
Kakapper ganeko
ngabber pole dha’ kennengngan se sajan maba. Nyare
ranca’ tape ta’ duli nemmo. Kakapper ganeko takerjat nengngale olar se rangngo’ kaobbar. Kare tolangnga. Sajan
tacengnga’ nengngale pan-barampan keban se ajenter, kaobbar rangngo’.
Badha kare
gigina. Akaton mesem. Mesem balibis. Tape bila eabas pole, akaton mesem asella
bengngis. Badha se anganga. Molae dhari ganeko pas nengngale dha’ mardha’ se
ngello’ dhalem. ”Ma’ bisa kata’ amonye dhalem kapanasan?”
karettegga agunjak.
Okos ganeko
pera’ re-kare dhari pon takello’ alas ganeko. Okos ganeko aropa’agi re-kare
dhari taobbarra bungka’an se bannya’. Alas ganeko pon mare eobbar. Kaju bagiyan
babana se gunna ekello’. Kakonco’anna bannya’ se sang-tasangsang ban saleng
sandhar. Kakapper ganeko buru ngarte, anape ma’ bannya’ bungka’an se lendhi, se
saleng nyandhar, karana badanna pon ta’ kellar manjeng. E bakto molae toron ka jang baba’an,
kakapper molae aromasa kapanasan.
”Ramo’
rajana la tadha’. Ta’ bakal nyolbu’ pole ban ta’ kera badha kajuwan odhi’ pole.”
Kare dhapa’ ka alas gadhiya, anyaba pon ngap-engngaban,
nyergu’ angen asella ro’om okos babathang ban-keban. Tape
badha bau se ta’ kellar etarema elongnga, abau racon. Rengnge’ gella’ se
arebbu’an angen saongguna nyare angen-angen se ta’ bau racon. Angen se gi’ jenneng,
angen se gi’ paraban.
Kakapper ganeko
pas nengga’ e konco’
kembang se pon elop. Lendhi, akaton ta’ kellar makalowar
karo’omanna. E bakto nengga’ ka gadhiya apangara
nyergu’a settong kanyareddhemman dhari kembang se pon abit ta’
erassae, se pon abit ta’ lebat e lobang elongnga. E un-dhaun se pon kerreng
ganeko, bannya’ rengnge’ agalathagan, tape bannya’ keya se agaribbung e
bang-kalembang kakapper ganeko. Nge’-rengnge’ nompang nalpe’ e kalembangnga.
Saongguna kalemonganna kakapper ganeko galiya’. Kare
terrona se akalepada. Tape neser mon rengnge’ pon lendhi keya. Bakal
gaggar dha’ abu-abu se ngello’ dhalem bungkaladan-bungkaladan.
Kakapper ganeko
ja-ngaja ja-ngaja galiya’na
kalemonganna sambi akarettek, ”Rassae jareya
pae’na kalemongan!” sambi sem-mesem balibis. Sajan abit, kakapper ganeko ta’
kellar nyegga aba’na dibi’. Gaggar ka abu se ngello’
dhalem. Okossa paggun angoy-langngoyan
abareng angen se ngalembak. Narabas kajuwan se pon ta’ kellar manjeng. (*)
Sora,
1438. Wanayasa, Kebumen Jaba Tengnga.
Eepetthek dhari: Kakapper se Ajenter
Tidak ada komentar:
Posting Komentar