Mahmo Nyare Sala

Nur Aisyah

ARE la ondhung ka bara’. Nandha’agi ja’ ta’ abit pole bakal compet. Padha ban sabellunna, are compet sabban are. Mahmo ngajak bine, ana’, ban mantona entar ka teggal. Tojjuwannya, kaangguy natta’ kaju.

”Lagguna bisaos, Pa’. Samangken are ampon para compedda. Ta’ kera olle saponapa jugan natta’,” ca’na Sum ka eppa’na bakto eajak.

”Lagguna ya lagguna. Le-olle sakone’ balakka’ sateya,” saodda eppa’na sambi agangse birang. Birang egursong ka sangra. Bila kessap, epasange aeng. Aeng se badha e polo’ kene’. Polo’ se ekabagay dhari tana.

”Mangkat la ka adha’. Engko’ gi’ nyabbura berras,” embu’na Sum nyaot dhari dhalem dhapor.

Mahmo, Sum, ban lakena mangkat ka teggal. Ajalan nojju ka temor lao’. Teggalla ta’ kose jau. Tape ta’ semma’. Mon ngardhang ta’ ekaedhing. Eabas ta’ etangale keya. Kaalangan ka ka’-bungka’an e teggalla oreng.

Ta’ abit pole, embu’na Sum dhapa’ keya. Sabellunna mangkat, macco berras. Ngapoji apoy e tomang dhalem dhaporra. Dhapor se ekagabay dhari bungkel ban tabing perreng. Berras se etana’ banne ollena melle. Ollena se atane mosem nembara’.

Embu’na Sum sangaja atana’ polana nase’na la tadha’. Ca’na, bila dhateng teggal ma’ nyaman se ngakana. Ta’ gi’ repot tos-antosan pole. Ca’na, dhari teggal, mandhi, terros abajang Mangrib, ban ker-dikkeran sampe’ manjing Isa’. Mare jareya, buru ngakan areng-bareng e lencak bungkel dhalem dhaporra.

Mahmo, Sum, ban lakena napa’ ka teggal. Se katello nyare kennengngan bang-sebang. ”Badha ponapa ka’dhissa’ gi, e bara’ dhaja ma’ enger-enger?” Sum atanya saellana natta’ olle tello renca’.

”Palengan na’-kana’ amaen jang-lajangan,” ca’na se embu’na Sum.

”Me’ badha se katonon paleng? Ja’ okossa ngebbul kose kadi ka’dhissa’, celleng calemot,” se lakena Sum nambai sambi ngabas ka bara’ dhaja.

”Palengan Juhari ngobbar  rombu, ” Mahmo nyaot.

”Ta’ kera kadi ka’dhissa’ okossa manabi coma rombu se eobbar. Paleng me’ badha barung se katonon,” ca’na Sum.

”Dina ra la maske apa se katonon  ja’ mo’-emo’. Bila ba’na se olleya natta’ mon gun coma ngabas okos malolo,” saodda Mahmo.

”Mak, ma’ ate kaula ta’ nyaman gi?” ca’na Sum ngoca’ on-laon ka lakena.

”Bula enggi jugan, Le’.”

”Kaula palemana ka adha’ gi, Mak?”

”Enggi,” saodda lakena.

”Dha’emma’a la ba’na, Sum?” se embu’na atanya baktona Sum manjeng.

”Palemana, Bu’, nengguwa me’ badha ponapa e bara’ dhaja.”

”Natta’ olle sabungka la moleya,” ca’na embu’na, sambi ngabas ka ana’na se ajalan ka bara’ dhaja. Lebat jalan kene’, tabun se mesa settong teggal ban teggal se laen.

”Sambi ma’ ce’ emo’na ka okos ra? Ja’ ta’ kera e bengko keya se katonon,” se Mahmo nyaot keya.

”Ta’ e bengko me’ e tatangga, Pa’.”

”La dina ra mon gunna coma tatangga se katonon. Obus la obus,” Sum coma bisa ngosap dhadha ngedhing oca’na eppa’na. Polana, la daddi babategga Mahmo se ta’ parduli ka oreng laen. Ma’ sampe’ ka oreng laen se parduliya, ja’ ka taretanna dibi’ ta’ parduli.

Maske ta’ ebagi ban Mahmo, Sum paggun mole abareng lakena.

Are terros nyellem ka bara’. Ta’ abit pole, Mahmo ban binena noro’ mole keya. Neng e jalan, Sum atemmo tatanggana se anyama Sunni.

”Ceppeddi mole, Le’!” ca’na se Sunni sambi nyengceng sarong. Sunni ru-kaburu padhana badha se nabang.

”Badha apa, Buk?”

”Dhaporra ba’na tadha’ sakale’. Katonon. Sateya alatlat ka bengkona se bara’anna.”

Ta’ mekker pole, Sum laju berka’. Bariya keya lakena. Bakto nangale apoy alatlat ka bengkona, Sum enga’ ja’ ana’na badha e dhalem. Ana’na se gi’ omor tello taon tedhung. Sum alonca’a ka apoy. Tape ecegga ban oreng.

Apoy lat-ngoncelat, ngolap. Barang se badha dhalem dhapor ban romana Mahmo daddi sasaran. Akello’, rabbang daddi mardha. Sabadhana barang nyonyor tadha’ se teggu.

”Nisa, sang ana’ badha e dhalem!” Sum acerreng pas kalengnger. Saellana tao ja’ badha ana’na Sum e dhalem, reng-oreng buru gipo kaangguy maso’ ka dhalem.

”Sapa se ngobbar sang bengko? Sapa?” Se Mahmo temmo badha e jadhiya keya. Lalake’ se ta’ parduli ka oreng laen jareya reng-cerrengan. Ngabas bengkona katonon, Mahmo ta’ bisa neng-enneng. Tape, tadha’ se bisa esalameddagi. Kabbi la daddi mardha. Bakal daddi abu, rata ban tana.

”Tadha’ oreng ngobbar, Man. Tape taobbar dibi’,” Juhari se badha e seddi’anna nyaot.

”Ta’ kera taobbar mon tadha’ se nyolet apoy. Paleng ba’na gella’ se atana’, apoyya ta’ epate’e,” Mahmo noding ka binena se nabang dhari teggal.

”Panjennengngan ma’ nyala’agi kaula? Kan panjennengngan se makon badan kaula duli ngereng ka teggal? Banne salana badan kaula manabi loppa ta’ mate’e apoy,” embu’na Sum nyaot. Sowarana ga’-tapelga’ polana ngangsor.

”Se la sala nyaot gi’an!” Mahmo ta’ narema. Sowarana sajan ranyeng.

”Samangken banne baktona nyare pasera se sala, Man. Paneka ampon daddi bagiyanna panjennengngan sakaluwarga. Ngereng same-same patennang. Se penting orengnga padha salamet.”

”Baramma engko’ bisa tennang, Cong? Bengko ban essena la tadha’ sakale.”

”Panjennengngan ganeka coma dunnya se tadha’, Man. Mon etembang ka oreng-oreng se kellem noro’ Kapal Jabal Nur, aneka tadha’ napana.”

”Sang kompoy baramma?”

”Alhamdulillah kompoyya panjennengngan salamet. Samangken badha e compo’na kaula asareng Le’ Sum.”

E bengkona Juhari, Sum apangrasa ja’ musiba se teba ka kaluwargana aropa’agi okoman dhari Allah. Okoman dha’ keluwargana se molae sabban ta’ parduli ka oreng laen. Ta’ parduli ka musibana oreng laen.

Sateya bila la kaluwargana dibi’ se ecapo’ musiba tadha’ oreng se dhateng kaangguy nolonge nyalammeddagi essena romana. Tamaso’ emmas ban pessena tadha’ se ekennenga asak. Padha obus kakabbi ekakan apoy.

Tape, Mahmo paggun ta’ apangrasa. Mahmo paggun nyala’agi binena. Mahmo arassa musiba reya teba ka keluwargana karana kasala’anna binena se korang te-ngate. Ca’na Mahmo, binena se korang ngastete e baktona atana’ sabellunna mangkat ka teggal. (*)

Ra’as, 2015


Carpan eattas epetthek dari Jawa Pos Radar Madura eccaban Ahad, 13 September 2015.